Skutull - 24.12.1960, Blaðsíða 8

8
SKUTULL
Úr för til finnskra vina
Nokkrar minningar frá vinabæjamóti í „þúsund
vatna landinu“, þar sem gestrisni og góðvild mæta
ferðamanninum, hvar sem hann fer um þetta fagra
og söguríka land.
Dagana 4.—6. júlí á síðasta
sumri stóð Joensuu, vinabær Isa-
fjarðar í Finnlandi, fyrir vina-
bæjamóti, og sóttu mót þetta gest-
4
ir frá öllum bæjum á hinum Norð-
urlöndunum, sem eru í þessum
vinabæjasamtökum með Isafirði.
Frá Linköping í Svíþjóð mættu
9 gestir, frá Roskilde í Danmörku
8, frá Tönsberg í Noregi 8, en frá
ísafirði mættu 3, bæjarráðsmenn-
irnir, Matthías Bjarnason og Jón
H. Guðmundsson fyrir hönd bæj-
arstjórnar og Finnbjöm Finn-
björnsson á vegum Norræna fé-
lagsins á Isafirði.
Slík vinabæjamót eru haldin
þriðja hvert ár, og kemur því
fimmtánda hvert ár í hlut hvers
bæjar að standa fyrir þessum
mótum.
Vinabærinn Joensuu.
Joensuu er ört vaxandi bær, sem
telur nú um 28 þús. íbúa. Þegar
síðasta stríðinu við Rússa lauk
fyrir tæpum 20 árum, voru aðeins
8 þúsund manns eftir í Joensuu og
mikill hluti bæjarins í rúst.
Nú er þarna nýtízkuleg borg
með miklum menningarbrag, sem
þegar hefur afmáð öll vegsum-
merki styrjaldarinnar laf ásjónu
sinni önnur en hermannagrafreit-
inn í útjaðri borgarinnar.
Bærinn er talandi tákn um
finnska menningu og þann finnska
dugnað, sem vakið hefur heimsat-
hygli, en grafreiturinn er hins veg-
ar þögult vitni um ægilegar fórn-
ir finnsku þjóðarinnar í blóðugri
baráttu hennar fyrir frelsi sínu og
þeirri menningu, sem hún getur
verið stolt af í dag.
Joensuu er sunnantil í Mið-Finn-
landi, nálega austur við landamæri
Rússlands, í héraði því, sem heit-
ir Norður-Karelía.
Hérað þetta er eitt hið fegursta
í Finnlandi. Þar skiptast á víðáttu-
miklir skógar, ávalar hæðir og
óteljandi vötn, bæði stór og smá.
Þarna var borgin stofnsett árið
1848 við mynni Pielisfljótsins, þar
sem það rennur út í Saimenvatnið,
stórt og fagurt. Og nú er Joensuu
nýlega orðinn höfuðstaður í Norð-
ur-Karelíu.
Borgin er iðandi af lífi og starfi,
enda er hún mikil viðskiptamið-
stöð vegna legu sinnar við þýðing-
armikla samgönguæð á vötnum
og fljótum i héraðinu.
Árið 1861 var fyrsta timbur-
söguniarstöð héraðsins stofnsett í
vitnar um skin og skúrir á lífsleiö
þessarar dáðrökku og hugþekku
frændþjóðar. Einnig er þar mál-
verkasafn og stórir og glæsilegir
samkomusalir með leiksviði.
Þessi stofnun á öðrum þræði að
varðveita forna karelska menn-
ingu, sem við lá að yrði úti í stór-
hríðum styrjaldarinnar, og hún á
líka að vera nútíma menningarleg
lyftistöng æskunnar, sem dag
einn tekur við landinu sínu
til þess að halda þar áfram
Minnisvarði um bardagana við Kollaa, þar sem
Finnar stöðvuðu rússnesku árásarherina í 3 mánuði
veturinn 1939—40. — Minnismerkið er gert ur
íinnskum steini. Það er tinnusvart eins og sorg-
in, sem grúfði yfir þessum döpru dögum, en rismik-
ið og tignarlegt, eins og frelsisbarátta finnsku
þjóðarinnar.
Þessi glæsilegi iðnskóli í Joensuu sendir árlega frá sér stóran hóp
iðiilærðra manna, sem eiga sinn þátt í þeim myndarbrag, er hvarvetna
blasir við augum.
Joensuu, og nú eru þar starfandi
tvö geysistór trjávörufyrirtæki,
auk fjölmargra annarra smærri.
En Joensuu er ekki eingöngu
miðdepill iðnaðar og viðskipta í
þessum landshluta heldur jafn-
framt miðstöð félagsmála og
menningar.
Þar eru t.d. 4 menntskólar,
verzlunarskóli, húsmæðraskóli,
iðnskóli, sérstakur verknámsskóli,
fjölbreyttur föndurskóli, kennara-
skóli, hjúkrunarkvennaskóli og 8
barnaskólar.
Þar er einnig stórt héraðs-
sjúkrahús fyrir Norður-Karelíu,
nýtízku stórbygging 12 hæða, og
auk þess bæjarsjúkrahús og geð-
sjúkrahús.
Árið 1953 var byggt stórhýsi í
borginni í nýtízkulegum stíl, sem
vitnar um eftirtektarverða,
finnska bygingarlist innan húss og
utan.
Húsið er einskonar miðstöð kar-
elskrar menningar og heitir á
finnsku Karjalan talo eða Karelski
Garður.
I húsi þessu er meðal annars
byggðasafn héraðsins og fjöldi
sögulegra minja frá liðnum tíma,
sem á áhrifaríkan hátt talar til
þeirra, er þangað koma, um kar-
elska menningu og lífsbaráttu og
dáðríku starfi undir fána frelsis
og framfara, ef hamingjusól smá-
þjóðanna fær að skína fyrir yfir-
gangi ofbeldisins.
Á einum stað í Karelska Garði
er finnsk setustofa í gömlum stíl,
hliðstæð íslenzkri baðstofu. Stofa
þessi er tileinkuð finnskum bónda,
Olli Tiainen, sem hafði forustuna,
er Finnar hrundu rússneskri árás
árið 1808.
Þarna sátum við stutta stund
og hlýddum á finnskar stúlkur í
þjóðbúningum leika finnsk þjóð-
lög á fornar, þarlendar hörpur.
Þeirri stund verður ekki svo
auðveldlega lýst með orðum. En
ef til vill hefur okkur þarna á
hraðfleygri stundu tekizt að
skynja lífsviðhorf þess fólks, sem
hvað eftir annað hefur orðið að
herða sitt frelsissverð í blóði og
tárum.
Af öðrum byggingum, er setja
svip sinn á bæinn, má nefna ráð-
húsið, byggt 1914 eftir teikningu
eins fremsta arkitekts Finma, og
ennfremur alveg ný stórhýsi í
miðbænum: bankahús, pósthús,
verzlunarhús og gistihús. Ferða-
mannastraumur er mikill og ört
vaxandi til þessa undur fagra hér-
aðs.