Skutull - 24.12.1964, Blaðsíða 4

4
S K U T U L L
BIRGIR FINNSSON, ALÞINGISMAÐUR:
y
Birgir Finnsson
Þann 17. maí s.l. voru liðin
150 ár frá því að Norðmenn
settu sér stjórnarskrána á
Eiðsvelli, og var ég viðstaddur
hátíðahöldin af því tilefni í
boði norska Stórþingsins sem
einn af fulltrúum Alþingis.
Það var hrífandi og ógleyman-
leg hátíð — ekki vegna
skrauts eða íburðar, heldur
fyrst og fremst vegna al-
mennrar þátttöku og innilegr-
ar gleði allra. Þetta var sann-
kölluð fagnaðarhátíð heillar
þjóðar, og ekki sízt var það
æskan, sem setti svip sinn á
daginn. E.t.v. var eitthvað
meira um dýrðir að þessu sinni
en venjulega, vegna 150 ára
afmælisins, en þó mun það
vera svo ár hvert, að Norð-
menn sýna þjóðhátíðardegi
sínum óvenjulega mikla og
einlæga ræktarsemi, hvort
sem þeir eru heima eða heim-
an þann dag.
Norska Stórþingið bauð
aðeins fulltrúum frá þjóð-
þingum hinna Norðurlandanna
til hátíðahaldanna s.l. vor, og
voru þrír þingfulltrúar frá
hverju þeirra, ásamt eigin-
konum, svo og sendiherrar
Norðurlandanna í Osló, og
þeirra konur, einu erlendu
boðsgestirnir á hátíðinni.
Þannig sýndu Norðmenn
hug sinn til hinna norrænu
frændþjóða við þetta tækifæri.
Þann 17. maí bar að þessu
sinni upp á hvítasunnudag, og
hófust hátíðahöldin kl. 9 um
morguninn með messu í dóm-
kirkju Oslóborgar. Jóhannes
Smemo, biskup, messaði, en
viðstaddir voru Stórþings-
menn, Ólafur konungur, Har-
aldur krónprins, ríkisstjórnin,
hæstiréttur og erlendu gest-
irnir. Kirkjan var fullskipuð,
og messan öll með miklum há-
tíðarbrag í anda 17. maí
fremur en kirkjuhátíðar dags-
ins.
Þarna fann maður strax, að
allir voru í þjóðhátíðarskapi.
Frá kirkjunni var gengið í
fylkingu til þinghússins, og í
fararbroddi þingmanna gekk
einn af fulltrúum kven-
þjóðarinnar, Magnhild Hagelia,
í þjóðbúningi, og bar norska
fánann. Um alla borgina
blöktu fánar á stöngum, og
opinberar byggingar voru
skreyttar með fánaborðum og
lyngfléttum. Mikið bar á þjóð-
búningum í mannþrönginni á
götunum, og brosleit og sæl-
leg börn veifuðu fánum.
Og nú hófst skrúðganga
bamanna, sem alltaf er fast-
ur liður í hátíðahöldunum 17.
maí um allan Noreg. Að þessu
sinni tóku um 30 þúsund
skólabörn frá 78 skólum í
í Osló þátt í skrúðgöngunni,
og var það tilkomumikil og
skemmtileg sjón. Á undan
skrúðgöngunni fór riddara-
liðssveit á gljáandi hestum,
síðan lúðrasveit hersins, þá
fulltrúar skólastjórnanna og
borgarinnar, og loks komu
svo börnin, hver hópurinn af
öðrum í óendanlegri fylkingu,
sem gekk fram hjá þinghúsinu
og eftir Karl-Johan götu áleið-
is til konungshaUarinnar.
Fyrsti hópurinn, ung börn
úr Rosenhofskóla, staðnæmd-
ist hjá þinghúsinu til að færa
þingforsetunum Nils Lang-
helle, Alf Kjös, Nils Hönsvald,
Fer Borten. Einar Hareide og
Jakob Pettersen blómvendi,,
og árna Stórþinginu heilla, en
eftir það heilsuðu jafnan ein-
hverjir tveir af þingforsetun-
um skrúðgöngunni úr glugg-
um Eiðsvallarmyndasafnsins í
þinghúsinu. Skrúðgangan stóð
yfir í 2i/2 tíma, og hver hóp-
urinn af öðrum gekk fram hjá
konungshöllinni, þar sem Ól-
afur konungur og Haraldur
krónprins stóðu á svölum úti
og heilsuðu.
Fyrir mörgum skólanna
gengu lúðrasveitir í einkennis-
búningum, og það var f jör yfir
öllum. Stundum var brugðið á
hring- eða keðjudans, og það
var sungið eða hrópað í kór.
Einna mest var fjörið í „rúss-
unum“, en svo nefnast nýbak-
aðir stúdentar í Noregi. Þeir
láta sauma alls konar myndir
og slagorð á föt sín, og leyfa
sér meiri gáska en annað fólk,
svo sem skiljanlegt er eftir
erfiðan próflestur. Meðal slag-
orða þeirra í vor var þetta:
,,Go home Krutsj. We want
the Beetles.“ (Farðu heim
Krutschov. Við viljum Bítl-
ana).
Húsakynni norska Stór-
þingsins eru rúmgóð og fögur.
Byggt hefir verið við gamla
þinghúsið, þannig að nýtt og
gamalt fellur saman í eina
heild, án þess að skemma
hvort annað. Meðan á bama-
skrúðgöngunni stóð, var geng-
ið í Stórþingssalinn, og ,þar
afhentum við gestirnir gjafir,
sem við höfðum meðferðis, og
fluttum ávörp og kveðjur.
Það kom í minn hlut, að
flytja ávarp Alþingis, og af-
henda Þingvallamálverk eftir
Jóhannes Kjarval. Gustav Pet-
ersen, þingforseti frá Dan-
mörku afhenti „beztu mynd-
ina af Kristjáni Friðrik, sem
hægt var að finna í Dan
mörku.“
Kauno Kleemola frá Finn-
landi afhenti blátt „rya“ teppi,
sem táknar einingu Norður-
landa, og Gustaf Sundelin frá
Svíþjóð afhenti eftirmynd af
gullmedalíu, sem Svíar gáfu
Norðmönnum á sínum tíma,
en Þjóðverjar rændu úr safni
Stórþingsins í stríðinu. Nils
Langhelle, forseti Stórþings-
ins þakkaði gjafirnar.
Þingvallamynd Kjarvals
vakti mikla athygli, og hefir
mér verið sagt af kunnáttu-
mönnum, að hún sé ein af
beztu myndum hans frá síðari
árum.
Nú var ekki til setu boðið
lengur, því meginþáttur há-
tiðarinnar skyldi fram fara á
Eiðsvelli í húsi Carsten Anker,
sem staðið hefir óbreytt í 150
ár, sem einn helgasti staður
Noregs. Eiðsvöllur var ekki
þingstaður nema árið 1814
meðan 112 þjóðþingsfulltrúar
sátu þar á rökstólum og
sömdu stjórnarskrána, sem
síðar varð grundvöllur hins
frjálsa Noregs sem við þekkj-
um í dag. Þetta verk hefir
nægt til þess að skapa staðn-
um helgi, og gera þá menn,
sem það unnu, að þjóðhetjum
í augum Norðmanna.
Til þessa staðar var nú
haldið frá Osló í bifreiðum
með þingi og ríkisstjórn Nor-
egs. Konungurinn og krón-
prinsinn fóru á milli staða-nna
í þyrlu.
Mikill mannfjöldi var sam-
Þessi mynd er frá hátíðarfundi Stórþingsins í „ríkissalnum“ á Eiðsvelli. Nils Langhelle, stórþingsforseti, flytur ræðu sína.