Vesturland - 24.12.1956, Page 4

4
VESTURLAND
/Cjattan jJ.óLanH.ssou.
Landið er að flatarmáli meira
en helmingi minna en Island, en
íbúarnir um 30 þús. fleiri. Lands-
lag er mjög breytilegt, háslétta
umlukt hrikalegum fjöllum, nema
rétt í dölunum meðfram vötnum
og fljótum. Landslagið er því mjög
svipmikið og fagurt. Gróðurinn er
mjög mismunandi, lyng og víði-
gróin beitilönd neðan snjólínu í
fjöllunum, en í dölunum sunnan í
Alpafjöllunum vaxa glóaldin, fíkj-
ur og heslihnetur. Loftslagið þykir
yfirleitt heilnæmt og hressandi,
svo ekki er að undra þótt landið
sé eitt eftirsóttasta ferðamanna-
landið.
Allmikið er þar einnig af heilsu-
hælum, bæði uppi í háfjöllunum og
eins „heilsulindum“ niðri í dölun-
um.
Á veturna eru vetraríþrótta-
staðirnir þar mjög eftirsóttir af
þeim, sem hafa ráð á að dveljast
þar, til þess að iðka íþróttir, eða
a. m. k. spóka sig í nýjustu gerð
vetrarfatnaðar og sóla sig í snjón-
um og verða svo vel brún að vel
fari við fötin. Fá svo hressingu
og hollustu í ofanálag. — Þar sem
ferðamannastraumurinn er mestur,
er auðvitað alldýrt, nærri eins dýrt
og hér heima.
Frelsisástin tengir þá saman.
Flestar þjóðir eru tengdar bönd-
um ætternis, erfða og tungu. Um
Svisslendinga er því ekki þannig
háttað. Þeir eru runnir saman af
mörgum þjóðabrotum, Germönsk-
um, rómönskum og jafnvel álitið
að elzta þjóðarbrotið, sem sögur
fara af í Sviss, hafi verið Keltar.
Enn í dag tala þeir heldur ekki all-
ir sama tungumál. 1 norðurhluta
landsins er töluð þýzka, Sviss-
þýzka segja þeir, ekki af því að
málið virðist verulega frábrugðið
þýzku, heldur meira til að taka
fram að þeir séu Svisslendingar,
þótt þeir tali þýzku. I suðurhéruð-
unum er töluð ítalska, en vestur-
héruðunum franska.
Menntamenn í Sviss munu flest-
ir tala a. m. k. tvö tungumál, en
oft þrjú eða fjögur. Þeir tala það
mál sem þeir eru aldir upp við,
t. d. þýzku, en auk þess frönsku og
oft ensku. Þetta virðist a. m. k.
algengast í þýzkumælandi hlutan-
um. í frönskumælandi hlutanum
virðist algengast að menn geti tal-
að ítölsku og spönsku auk frönsk-
unnar, en sumir þó þýzku og þar-
næst ensku.
Þrátt fyrir þetta er þjóðernis-
tilfinning þeirra rík og þeir eru
stoltir af að vera Svisslendingar.
Þeir eru stoltir af frelsi sínu og
hlutleysi, og ekki sízt vegna þess
FRÁ SVISS
að þeir telja að þeir eigi það ár-
vekni sinni og dugnaði að þakka
að þeim tókst að halda hlutleysi
sínu, er heimsófriðurinn fór síðast
um öll nágrannalönd þeirra.
Frá því á miðöldum eru þeir
kunnir að hreysti í hemaði og eru
enn stoltir af hermennsku sinni. í
Sviss er hver einasti vopnfær mað-
ur þjálfaður við vopnaburð og her-
mennsku, og hver maður hefur
einkennisbúning sinn og vopn
vandlega geymd, en nota það að-
eins einu sinni á ári, er heræfing-
ar fara fram. Er þá eytt skotfær-
unum en nýjar birgðir teknar til
geymslu. Þeim er öllum svo ljós
nauðsyn þess að vera viðbúnir, að
engum dettur í hug að nota svo
mikið sem eitt skothylki eða fara
í hermannaskóna, nema við hinar
árlegu æfingar. Þeir þakka það
þessari árvekni og því að landið er
tiltölulega gott til varnar, að Þjóð-
verjar létu þá í friði í síðasta
stríði. Eftir stríðslok segjast þeir
hafa eflt varnir landsins stórlega.
Mikilvægasti atvinnuvegur
þeirra er allskonar iðnaður, enda
er verkmenning þeirra á mjög háu
stigi. Ein kunnasta iðngrein þeirra,
sem þeir njóta heimsfrægðar fyr-
ir, er úrsmíði. Einn forstjóranna
í úrverksmiðju sagði mér, að það
hefði verið upphaf úrsmíði í Sviss
að ríkur Englendingur hefði verið
þar á ferð, úrið hans bilaði, hann
fór með það til jámsmiðsins í
næsta þorpi. Smiðurinn gerði við
úrið en fór upp frá því að smíða úr
og auðvitað bötnuðu úrin brátt hjá
Svisslendingum.
Á kreppuárunum gekk illa að
selja úrin. Varð þá nokkurt at-
vinnuleysi í úriðnaðinum. Forráða-
menn iðnaðarins settust þá á rök-
stóla til að ræða um úrræði til að
fá þessu fólki vinnu. Árangur þess
varð sá, að þeir ákváðu að fara að
smíða kúlulegur. Þeir hafa síðan
smíðað legur, byrjuðu að smíða
minni gerðir en áður höfðu þekkst.
Fíngerðasta legan og mótstöðu-
minnst sem þeir nú gera, hefur
engar kúlur, heldur svífur ásinn
í lausu lofti í rafsegulsviði.
Lyfja og efnaiðnaður er mjög
mikilsverður og eru í Sviss sumar
kunnustu lyf javerksmiðjur í heimi.
Landbúnaðarvörur þeirra eru
einnig víðfrægar, einkum allskonar
ostar. Allt frá júgurt, sem er
líkust vel síuðu skyri, sem þeir
framreiða með allskonar berja-
bragði og borða sem eftirrétt, og
til allskonar áleggs, osta marg-
breytilegra að lit og bragði og
girnilega pakkaðra.
Um svissneska iðnaðinn má
segja að vörurnar eru yfirleitt
nokkuð dýrar, en seljast þó vel,
vegna þess að gæðin eru viður-
kennd. Iðnaðurinn byggist fyrst og
fremst á vandvirkni og þekkingu
og nægri vatnsorku, en hráefnin að
mestu flutt inn nema landbúnað-
arvörur og það sem úr þeim er
unnið.
Ráðstefnur og þing.
Auk venjulegra ferðamanna
kemur árlega fjöldi manns til
Sviss á ýmsar alþjóðaráðstefnur
og þing, sem þar eru haldin.
Fyrir nokkrum árum fór ég
þangað á fund fulltrúa frá Rotary-
umdæmunum á svæðinu norðan frá
íslandi og allt austur að Egypta-
landi og Israel.
Sá fundur var haldinn að haust-
lagi í Zurick, en þar eru aðalstöðv-
ar Rotaryfélagsskaparins í
Evrópu. Borgin stendur við sam-
nefnt vatn og var undurfallegt
þarna um haustið. I hlíðinni hand-
an við vatnið var laufskógurinn
með haustritunum. Hærra í hlíð-
inni dökkgrænt barrviðarbelti, en
þar fyrir ofan fannhvítir fjalla-
tindar.
Borgin er mjög snyrtileg, helzt
til þýzk, sögðu Svisslendingar
sjálfir, glæsilegar verzlanir, Hótel
mjög góð og fjöldi fyrsta flokks
veitingastaða. Dr. Hallgrímur
Helgason hefir dvalið þarna í
nokkur ár en hann var ekki heima
er ég var þar á ferðinni og bjóst
ég því ekki við að hitta þar neinn
landa. Það varð heldur ekki fyrr
en um kvöldið, þegar ég var að
fara þaðan. Ég fór á ferðaskrif-
stofu Coohs til að fá mér farmiða
með næturlestinni til Hamborgar.
Þá rakst ég á gamlan kunningja
Jón Helgason, kaupmann í Reykja-
vík og mann, sem með honum var,
en þeir voru að kaupa sér farmiða
til Austurríkis, ef ég man rétt.
Þarna var þýzk tunga allsráðandi
og margt sem minnti á þýzka
menningu.
Önnur borg í Sviss er þó enn
kunnari fyrir þær ráðstefnur, sem
á undanförnum árum hafa verið
haldnar þar, m. a. á vegum Sam-
einuðu þjóðanna, en það er Genf.
við suðurenda samnefnds vatns,
beggja megin árinnar Rhone, sem
úr því rennur. Þangað var ég svo
Lausanne. Hægra meg-
in sjást turnarnir á
dómkirkjunni. Alpa-
f jöllin í baksýn.