Samtíðin - 01.09.1942, Side 19

SAMTÍÐIN
15
það var, en það eru um það bil 10
ár síðan. Ég er búinn að gleyma,
hvað liann bét. Skírnarnafnið var
vísl Jón. Ekki man ég nú, hvers
vegna hann var sendur hingað. Eilt-
hvað var það út af stjórnmálaaf-
skiptum. Hann var dæmdur til ævi-
langrar fangelsisvistar i einbýlis-
klefa. Þetta var ungur maður af
mjög góðum ættum. Ég var hér
fangavörður, þegar komið var með
liann hingað. -—- Jón, sögðu þeir við
jnig, — Jón, þessi á nú að fara í
svartholið. (Það var þessi klefi kall-
aður, svartholið). Hann má engin
afskipti hafa af neinum. Ævilangt
fangelsi. Lokaðu liann inni! Svo ég
sagði: — Það verður nú ekki auð-
hlaupið fvrir liann að komast út
úr þessum, sagði ég. Ég' hef alltaf
gert skyldu mína, guði sé lof. Það
hef ég gert, herrar mínir.
.Tæja, í fyrstu mælti hann ekki
orð frá frá vörum. Þetta var allra
prúðasti maður, skal ég segja ykk-
ur. Ilann leit á mig með fullkom-
inni lítilsvirðingu, þegar ég færði
honum matinn. En ég sagði við sjálf-
an mig: Bíddu við, heiðurskarlinn.
Þú þakkar fyrir að mega tala við
mig fvrr eða síðar. Og það fór eins
og mig grunaði.
Eftir að hann hafði setið hér í
mánuð, sagði hann við mig einn
niorgun: -— Hvaða dagur er í dag?
En engin afskipti af öðrum þýðir
sama sem ekkert samtal, svo ég anz-
aði engu og fór út.
Daginn eftir sag'ði liann: — I öll-
um guðanna hænum segið þér mér,
hvaða dagur er í dag? Er ég húinn
að dúsa liérna í heilt ár? Þá gat ég
ekki varizt lilátri. Heilt ár! Og liann
var ekki húinn að vera hér í fimm
vikur!
Þegar tveir mánuðir voru liðnir,
vildi liann fyrir hvern mun, að ég
talaði við sig. Já, herrar mínir, ég
er ekki annað en lítilmótlegur
fangavörður, en ég man þá tið, að
aðalsmenn krupu á kné fyrir mér.
Hann féll á kné fyrir framan mig
og sagði: -— í öllum guðanna bæn-
um talið þér við mig! En ég hristi
höfuðið. Skylda er skylda. Ég heyrði
hann ýmist gráta eða hlæja. Þetta
hefur ef til vill verið harkaleg með-
ferð, lierrar mínir, en ef mér er
fyrirskipað að hafa hér fanga í
haldi án þess að tala við hann, þá
hef ég liann hér í haldi án þess að
tala við hann.
Eflir að hann hafði verið liér í
þrjá mánuði, fór hann að hjóða mér
fé. — Verið miskunnsamur, sagði
Iiann. — Verið náðugur! Talið, og
ég skal horga yður vel fyrir það.
Ég sver yður, að ég er saklaus. Ég
skal horga yður margar þúsundir.
Ég skal horga yður þúsund fyrir
orðið, eitt orð. En ég læt ekki múta
mér, og auk þess gat ég ekki séð,
hvaðan hann ætti að fá þessar þús-
undir. Jæja, herrar mínir, eftir þetta
talaði hann hálfgert óráð og liafði
töluvert hátt. En loks þagnaði liann
aftur.
Mér var sagt, að ekkert gerði til,
þó að liann stytti sér aldur. Hann
hafði lmíf, gaffal, skeið og þess hátt-
ar. Einn morgun bað hann mig um
annan liníf. Ég leit á hnífinn, sem
hann hafði haft, og sá, að liann var
eyddur upp að skafti. Já, já, hugs-