Sameiningin - 01.09.1890, Blaðsíða 5

—101—
vaknar svo, aS enginn, sera vit heíir á, mun þora a5 herma,
að sálmaskáldskap vorum hafi síðan farið fram, hvaS anda-
giftina snertir, þótt harm kunni að vera orðinn sléttari að
forminu til; mun hitt sannara, að hann er ekki búinn að
ná sér síöan á 17. öld“. Og síðar talar hann um þaö,
„hversu ínörg sálmaskáld þá allt í einu (með 17. öldinni)
vekjast upp löndum sínum til huggunar og uppbyggingar
í margs konar þrautum og andstreymi".
Brennipunktrinn í binni miklu trúarbót 10. aldarinnar
er hvervetna þýðing biblíunnar á tungur þær, sem þjóðirn-
ar töluðu. Og svo skapast víða nútíðar-ritmáliS meS þeiin
þýðingum. þannig skapaði Lúter með sínu mikla biblíu-
verki hina þjóðversku rittungu. Og þótt vér skiljum enn
fornaldarritin íslenzku, þá liggr nærri, að ný-íslenzkan sé
ekki sama tunga og forfeðr vorir töluðu og rituö'u, Og’
þessi vor nýja íslenzka, hún er vitanlega orðin til með rit-
um þeini, sem festu hinn lúterska trúarboðskap í landinu,
Mönnum þykir vafalaust lieldr Ijótt mál á miirgum guðs-
orðabókunum gömlu, og það er ekkert ólíklegt, að þeir kunni
til að vcra, sem ímynda sér, að kirkjan hafi mest skommt
íslenzkuna. ])að er ekki fjarstœðara en hin áminnzta kenn-
ing Púls Brietns um það, að lúterska trúin lnifi af sér get-
ið volœðiö ú Islandi á 17. og 18. öldinni. En sannleikrinn,
að því er tungu vora snertir, er nú þvert á móti sá, að lút-
erska trúarbótin og guðsorðabœkrnar, sem Island. eignaöist
ineð lienni og ujip úr henni, hafa einmitt orðið til þess
að endrfœða tungu vora .og gefa oss liana í hennar nýju
og uppyngdu myitd, eins og eitt af voruin beztu ])jóðern-
islegu erfðagózutn. Ef vér berurn guðsorðabœkrnar íslenzku
á liðnum öldum frá því liiuar nýju bókmenntir liófust með
lúterskunni í landinu saman við hið litla, er þá var ritað
í öðrum frœðigreinum, þá sjáum vér, að þaö eru einmitt
þessi fyr nefndu rit, sem vér eiguin það að Jiakka, að
tungan vor liföi hjá jijóðinni og hcfir kotnið til vor í þc-irri
endrfœddu mynd, sern vér nú , eigurn hana í.