Sameiningin - 01.03.1958, Side 7

Sameiningin 5
1.87,6. að haldið var ,í nýjan leiðapgur áleiðis.,.til „Minneota í
Lyori County í IMinriesota. Þar var íslenzk byggð þá að
myndast. Þar var dvaíið í fjögur ár. 'Frá þeim árum voru
fyrstu endurminningar Jóns, sem honum voru mjög hug-
Ijúfar. Það er eftirtektarvert að unglingar sem ólust upp á
frumbýlingsárunum áttu yfirleitt bjartar endufminningar.
Menn lifðu og störfuðu í öruggri von um betri dag fram-
undan, og það, samfara nægjusemi og heilbrigðri lífsgleði,
skapaði ungum og eldri bjart viðhorf, sem var fjarri öllu víli.
Erfiðleikar urðu þrep til framfara.
Jón var sjö ára gamall þegar fjölskyldan flutti til
Norður-Dakota vorið 1880. Land var numið þar sem nú er
Garðarbyggð. Upp frá því átti hann heimili á þeim stöðvum
alla æfi, óx upp svo að segja með byggðinni. Þar átti líf hans
rætur og þar lagði hann fram krafta sína um langa æfi.
Fyrstu endurminningar mínar um hann eru að hann
var kátur og lífsglaður unglingur, sem var hrókur alls
fagnaðar hvar sem leið hans lá. Alla æfi eimdi af þeim
anda- Tækifæri virtust fá til að afla sér undirbúnings undir
lífið, en furðanlega var unnið úr því sem var fyrir hendi.
Alþýðuskólinn í byggðinni var þéttsetinn að jafnaði af allt
að 80 nemendum, og kennari aðeins einn. Undir atvikum
komið hve mikið var borið úr býtum nema í sérstökum
tilfellum. Margir báru meira af borði en von var til. Svo
að segja frá byrjun var íslenzkt lestrarfélag í sveitinni, sem
kom til mikilla afnota. Að fá bók til lesturs var fengur en
ekki skólabyrði. Ritað blað átti hringferð um heimilin á
fyrstu árum og hrærði hugina. Um eitt skeið var öflugt
málfundafélag í algleymingi, sem bar nafnið Gjallandi.
Iðkaði það kappræður og átti á að skipa furðu mörgum orð-
snillingum, er létu til sín taka. Má þar til nefna, meðal
annara, Helga Stefánsson, bróður Þorgils Gjallanda, og
Stefán S. Einarsson, sem seinna átti ríka hlutdeild í félags-
lífi í Mouse River byggðinni íslenzku- Ungir menn vöndust
þannig að koma fyrir sig orði, taka afstöðu í málum og
beita sér eftir getu. Jón tók þátt í þessu og hafði mikla
ánægju af og' einnig gagn. Marga agnúa má eflaust finna á
öllu þessu, en merkilega var það affarasælt í að vekja hug-
ina og þroska. 1 þessu sambandi ber ekki sízt að nefna, að
um þetta skeið átti byggðin tilþrifamikinn prest, þar sem
séra Friðrik J. Bergman var, sem bæði í stólræðum og við