Íslendingur - 12.02.1947, Blaðsíða 3

ISLEN DINGUR
8
MiSvikudaginn 12. febrúar ‘1947 '
J
Nýsköpun atvinnuveganna verður haldið átram
í stefnuskrá og málefnasamningi
stj órnarflokkanna er tekið fram, aS
haldiS verSi áfram nýsköpunarfram-
kvæmdum á sviSi atvinnumálanna,
sem hafnar voru í valdatíS fráfar-
andi stjórnar.
Styrjöldin hefir fært okkur íslend-
ingum mikinn auS og almenna hag-
sæld. ÞjóSin hefir því fengiS gott
tækifæri til þess aS búa í haginn fyr-
ir komandi kynslóSir meS viturlegri
og hagsýnni ráSstöfun erlendra inn-
stæSna. Ollum reyndari mönnum var
þegar ljóst, aS slíkt lækifæri myndi
vart koma aftur, og yrSi því aS
koma í veg fyrir óþarfa eySslu meS
því aS verja innstæSunum aS mestu
leyti til kaupa á framleiSslutækjum
og öSrum nauSsynjum, sem í fram-
líSinni myndu létta þjóSinni störfin
og tryggja henni sæmilega afkomu.
í málefnasanmingi stjórnarinnar,
sem mynduS var í október 1944,
undir forustu SjálfstæSisflokksins,
var tekiS fram, aS af erlendum inn-
stæSum bankanna í Bretlandi og
Bandarikjunum yr'Si jafnvirSi eigi
minna en 300 milj. ísl. króna sett á
sérstakan reikning. Mætli eigi ráS-
stafa þeim gj aldeyri án samþykkis
ríkisstjórnarinnar og eingöngu til
kaupa á framleiSslutækjum. Til
kaupa á skipum, efni og vélum til
skipabygginga skyldi ráSstafa allt aS
200 milj. kr., til aukningar og end-
urbóta á síldarverksmiSj um, hraS-
frystihúsum, niSursuSu, svo og til
tunnugerSar, skipasmíýa o. fl. um
50 milj. kr. og til landbúnaSarvéla
um 50 milj. kr. MeS þessuin ákvæS-
um voru þannig fyrst um sinn bundn
ar 300 milj. kr. af erlendum inn-
stæSum þjóSarinnar, er eigi mátti
gera aS eySslueyri og eigi verja til
annars en nýsköpunar atvinnulífs-
ins.
Um þaS hefir veriS deilt, hvort
ekki hefSi mátt ganga ‘lengra í þess-
um eínum. ÞaS hefSi ekki veriS
nema sanngjörn krafa lil þjóSarinn-
ar, aS hún sparaSi viS sig neyzlu-
vörur, meSan flestar aSrar þjóSir
börSust viS þaS aS hafa ofan í sig
og á. í byrjun styrjaldarinnar voru
engar ráSstafanir gerSar til þess aS
hvetja þjóSina til sparnaSar. I staS
þess aS lögbjóSa skömmtun á öllum
nauSsynjum, eins og til dæmis fatn-
aSi, var skömmtunin einskorSuS viS
nokkrar matvörutegundir. Gjaldeyr-
isgeta þjóSarinnar fór slöSugt vax-
andi og viSskiptaþjóSum okkar
munaSi ekkert um aS láta okkur fá
nægar birgSir af alls konar vörum,
sem þær neituSu sínum eigin þegn-
um um aS fá nema af mjög skorn-
um skannnti. Eftirspurnin fór stöS-
ugt vaxandi innan lands vegna auk-
innar kaupgetu almennings.
Fyrsta raunhæfa ráSstöfunin til
jþess aS tryggja þaS, aS verulegur
hluti erlendu innstæSnanna gengi til
kaupa á framleiðslutækjum og vör-
um til framleiSslunnar var fram-
kvæmd málefnasamningsins, sem
gerSur var í okt. 1944. Þá þegar var
hafizt handa. Til landsins hafa þegar
komiS mörg ný og fullkomin skip,
sem á komandi árum munu leggja
drjúgan skerf í þjóSarbúiS, og
mörg eru væntanleg á næstunni. —
Nýjar síldarverksmiSur hafa veriS
byggSar og þær, sem fyrir voru,
stórum auknar og endurbættar. Ný
frystihús hafa tekiS til starfa, og
ráSstafanir veriS gerSar til þess aS
koma upp niSursuSuverksmiSjum.
LandbúnaSurinn hefir fengiS nýjar
vélar, sem áSur voru aS meslu ó-
þekktar hér á landi, og á sviSi iSn-
aSarins hafa einnig orSiS stórstíg-
ar framfarir. MeS þessum fram-
kvæmdum má vænta þess, aS fram-
leiSslan aukist til muna á næstu ár
um, ef vel.verSur á haldiS, en hún
hlýtur ætíS aS verSa grundvöllurinn
aS efnahagslegri velmegun lands-
manna.
Helzta lilutverk núverandi ríkis-
stjórnar er aS vinna áfram aS efl-
ingu atvinnuveganna og koma viS-
skiplamálum þjóSarinnar í sem bezt
Korf. Ef starf hennar á aS bera góS-
an árangur, verSur hún aS njóta
skilnings og stuSnings alþjóSar. -—
I.
Islendingar eru stollir af frelsi
sínu og fullveldi og þaS aS makleg-
leikum. ÞaS er mikiS og glæsilegt á-
tak lítillar þjóSar. Hún er líka vel
aS |>ví komin, íslenzka þjóSin. Jafn-
vel á mestu niSurlægingartímunum,
gat hún kallast menningarþjóS. -—
Á sviSi andans hefir hún unniS af-
rek, sem stórþjóSir mættu vera full-
sæmdar aí. Hún var þess megnug,
aS láta aldagamlan draum rætast, og
í söngvum og sögum höfum viS hyllt
1. desember 1918 og'17. jún/l944,
dýrustu dagana í sögu okkar sem
þjóSar.
Þó er því eigi aS neita, aS marga
skugga ber á hiS nýstofnaSa, íslenzka
lýSveldi. ÞaS er ekki minni vandi
aS gæta fengis fjár en aS afla þess.
Þella hefir þjóSin þegar fengiS aS
reyna, og á þo eflaust eftir aS reyna
þaS betur. Mörg vandamál steSja
aS. GráSug slórveldi eru oft hættu-
leg frelsi smáþjóSanna. Þeim má
ekkert færi gefa. Þar verSur aS
standa vel á verSi.
Þó er til ánauS, sem er sízt betri
en ánauS stórvelda. ÞaS er ánauS,
sem þjóSin skapar sér sjálf, óheil-
indi, sem aS innan koina, blind þjónk
un viS þaS versta í eigin fari. —
Þarna hefir þjóSin ekki staSiS jafn
FramtíS komandi kynslóSa er und-
ir því komin, aS sá grundvöllur, sem
þegar hefir veriS lagSur, reynist sem
traustaslur. Til þess aS nýsköpun
atvinnuveganna nái sínum tilgangi,
þarf enn margt a'S gera, og hver ein-
staklingur verSur möglunarlaust aS
taka á sig þær byrSar, sem henni
verSa samfara. ASrar þj óSir leggj a
nú hart aS sér til þess aS bæta upp
þaS tjón, er þær hafa beSiS í styrj-
öldinni í þeirri von, aS meS því eigi
þær í vændum betri framtíS. ViS
íslendingar erum nú betur settir
efiialega en viS vorum fyrir styrjöld
ina. ÞaS yrSi því ömurleg niSur-
staSa, ef viS fyrir handvömm eina,
ættum enn á ný eflir aS verSa eftir-
bátar annarra *]jjóSa í atvinnumál-'
um. íslendingar eiga marga keppi-
nauta, sem einskis munu svífast til
þess aS geta setiS einir aS mörkuS-
unum. Eina von okkar til þess aS
geta lifaS menningarlífi er, aS viS
fylgjumst vel meS öllum framförum
og lærum aS iiagnýta þær. Kröfur
einstaklinganna til lífsþæginda verSa
aS miSast viS getu framleiSlunnar.
ÞaS er tilgangslaust aS gera kröfur,
sem ekki er unnt aS uppfylla nema
meS skerSingu á höfuSstóli atvinnu-
veganna. Slíkt háttalag hlýtur fyrr
en síSar aS leiSa af sér gjaldþrot,
ekki einungis atvinnuveganna og rík
isins heldur og allra landsmanna.
vel á verSi og henni bar. Hún hefir
í fullkominni blindn gefiS sig á vald
versta óvini sínum. Þótt raunalegt
sé aS j'áta, þá virSist hann vera
drottnari íslands í dag. HiS unga,
íslenzka lýSveldi er nú þrælhlekkjaS
og kúgaS af kúgara allra kúgara,
Bakkusi hinum illa. ÞaS þarf ekki
glöggt auga lil aS sjá, aS þetta er
staSreynd. Drykkjuskapur og slark
hafa sett einkenni sitt á þjóSina og
ekki sízt æskulýSinn, dýrmætustu
eign okkar. íslenzk stjórnarvöld hafa
sofiS. Þau hafa veitl Bakkusi ótak-
mörkuS fríSindi og bækistöSvar.
Frá þessum bækistöSvum streymir
svo áfengisflóSiS yfir landiS. Ríkis-
sjóSurinn gildnar, en siSferSisþrótt-
ur þjóSarinnar rýrnar aS sama
skapi. Miljónirnar frá Bakkusi eru
lítiS gjald fyrir þaS, sem láti'S er á
móti. Þær eru Júdasarpeningar, sem
þe'gnir eru fyrir þaS, sem aldrei verS
ur á peninga metiS. Hér er því auS-
sælt aS taka verSur alvarlega í taum-
ana. Ef ríkisvaldiS sér ekki sóma
sinn í því, verSur þjóSin sjálf aS
gera þaS. ÞjóSin hefir ekki efni á
því lengur aS vera skattríki Bakkus-
ar.
II.
Á þingi Stórstúku íslands í sum-
Framh. á 6. síSu.
titUF '
Sambandssíðan hefir aS
undanförnu fengið nokk-
ur bréf frá lesendum
blaðsins og munu þau
verða birt, effir því sem
rúm leyfir..
„Sú nýlunda, aS helga málefnum
ungra SjálfstæSismanna sérstakt
rúm í blaSi ySar, mælist mjög vel
fyrir meSal yngri fylgjenda flokks-
ins. Eg hefi víSa orSiS þess var, aS
áhugi ungra manna og kvenna fyrir
stj órnmálunum er aS aukast. Sjálf-
stæSisflokkurinn er áreiSanlega aS
vinna á, en kommúnistar tapa, enda
hefir alll framferSi þeirra og mál-
flutningur veriS meS slíkum endem-
um, að öllum er fariS aS hrjósa
hugur viS, sem ekki eru owðnir svo
bundnir á klafa flokksins, aS þeir
eiga sér ekki undankomu auðiS.
UndanfariS hefir verið mikið rót
í stjórnmálalífinu og þokusamt á
þeim miSum. Almenningur^ sem er
lítt kunnugur hinu pólitíska þrátti
og þvargi, hefir átt erfitt meS aS
skilja, hve stjórnarmyndunin gat
dregizt lengi. Þegar í haust var þaS
augljóst, aS eina heilbrigSa lausnin
var myndun stjórnar, er nyti stunSn-
ings lýSræSisflokkanna þriggja. -—
Kommúnistar hafa fyrir löngu gert
lýSum ljóst, aS þeim er hvergi
treystandi. BlindaS oístæki gerir þá
óhæfa til samstarfs viS nokkurn lýS-
ræSisflokk. Um lýSræSisást komm-
únista hlýtur hver ma'Sur aS efast
meSan málgögn þeirra og málpípur
leggja sig alla fram viS aS lofsyngja
einhverja þá harSvítugustu einræSis-
stjórn, sem heimurinn nokkru sinni
hefir augum litiS.
Margir stóSu í þeirri trú viS lok
styrjaldarinnar, aS Rússar hefSu þá
fengiS svo mikil kynni af menningu
og stjórnarfari bandamanna sinna,
aS þeir myndu smám saman færa
fyrirkomulag sitt í lýSræSisáttina.
Þessar vonir hafa brugSizt. í Rúss-
landi er áfram sama ófrelsiS, og
sem verra er. mörg lönd utan rúss-
nesku landamæranna hafa verið
lmeppt í sömu fjötrana, þvert ofan
í hátíSlegar samþykktir Vesturveld-
anna og Rússlands um, aS hver þjóS
hefSi rétt til þess aS ákveSa sjálf
stjórnarfar sitt. í þessum löndum
hafa Rússar, eins og nazistar forS-
um daga, fengiS dygg hjú, sent í
skjóli hers og lögreglu níSast á þjóS
sinni.
MeSan foringjar og flokksmenn
„Sameiningarflokks alþýSu“ gera
svo lítiS úr sér, aS bera blak af því
stjórnarfari, sem byggist á einræði
og kúgun, geta þeir ekki búist viS
því aS hljóta traust almennings í
lýSfrjálsu- landi.
MeSan samningar flokkanna stóðu
yfir, gengu allskonar sögusagnir
manna á meSal. Hver flokkurinn
deildi á annan fyrir óheilindi, en í
Kommúnistar telja núverandi þjóð
skipulaj' í alla staði úhajandi og
jjarri öllu réltlœti. Þeir benda á
Stjórnarfyrirkomulagið í Rússlandi,
sem þá jyrirmynd, er allar þjóðir
eigi að keppa að og líkja eftir.
Meðan núverandi þjóðskipulag
ríkir á Islandi verða kommúnistar
andvígir öllum umbótum, sem byggj-
ast á grundvelli þcss. Þeim mun bet-
ur, sem núverandi þjóðskipulag reyn-
ist, þeim mun erfiðara mun komm-
únistum reynast að já þjóðina til
þess að taka upp rússneska „lýðrœð-
ið“.
*
Þegar forustuskipti verða í félags-
samtökum andstœðinganna eiga
kommúnistar erfitt með að álta sig
á því, að það geti o'rðið með vilja og
samþykki allra aðilja. Það er ofur
skiljanlegt. Þeir eru vanir því í sín-
um eigin félagsskap, að slík umskipti
verði ekki þegjandi og liljóðalaust.
Áslæðan er þá venjulega sú, að sá,
sem jer frá, hefir farið út af „lín-
unni“.
*
Æskulýðssíða „V erkamannsins“
œtli að gera meira að því að upplýsa
lesendur sína um austrœna lýðræðið
hans Björns Franzsonar. Undanfar-
ið hefir verið furðu hljótt um slíka
jrœðslustarfsemi. Kjóséndur virðast
þó eiga kröfu á því, að vita eitthvað
ujn sœluríkið, sem bíður þeirra,
verði þeir svo góðir að Ijá kommún-
isfum fyl&i.
Eru kommúnistar kannske að bíða
með frœðsluna, þar lil þeir eru búnir
að breyta ákvœðum 72. gr. ísl. stjórn-
arskrárinnar í samrœmi við prent-
frelsisákvœðin í rússnesku stjórnar-
skránni.
*
Kommúnistar hafa verið að lcvarla
undan því að undanförnu, að and-
stœðingarnir vœru alltaf að minnast
á Rússland í sambandi við þá. Hing-
að til hejir það þótt lítilmennska, ef
afkvœmið skammast sín fyrir jor-
eldrið.
því fólst, aS andstæSingurinn stæSi
í makki viS konnnúnista.
Allir flokkarnir töldu raunverulega
mök, viS konnnúnisfa vansæmandi,
og því væri tilhlýSilegt aS kenna
andstæSinginn viS þá.
ÞaS mun óliætt aS fullyrSa, aS
núverandi stjórn nýtur stuSnings
yfirgnæfandi meirihhita þjóSarinn-
ar, og miklar vonir eru viS þaS
bundnar, aS hún leysi starf sitt vel
af hendi. Fýamundan eru næg verk-
efni, sem bíSa úrlausnar.
Kommúnistar munu án efa gera
allt sem þeir geta til þess aS spilla
fyrir, en þjóSin er þegar aS
læra af reynzlunni. Konnnúnistum
hefir aldrei veriS treystandi, og þeim
mun heldur aldrei verða treyst, þeg-
ar gæta þarf hagsmunamála þjóSar-
innar.“
A. A.
Æskan og áfengssvandamálið