Íslendingur - 21.08.1959, Qupperneq 4

4
ÍSLENDINGUR
Föstudagur 21. ágúst 1959
j^Umfwgiir
K.rtuur ót
hvrrn {ÖBtudsLJ.
Ctgeiandi: Útgáfufélag IsUruUngi.
Ritetjóri og ábyrgðarmaður: Jakob O. Pétursson. i jólug. 1. Síxxti 1375.
Skrifstofa og afgreiðsla í Ilafnarstræti 67. Sírni 1354.
Opin mánudaga og þriðjudaga kl. 13.30—17.30, aðra daga kl. 10—12
og 13.30—17.30. Laugardaga kl. 10—12.
Prcntsmiðja Björns Jónssonar h.f
Fleiri togarar til Akureyrar
brýn nauösyn
Áður en togaraútgerð var haf-
in héðan frá Akureyri voru marg-
ir vantrúaðir á, að hún gæti
nokkru sinni svarað kostnaði,
einkum vegna fjarlægðar frá
venjulegum veiðisvæðum togar-
anna, svo og vegna vanþekkingar
flestra hér í bæ á togveiðum og
rekstri togara.
Eigi að síður var ráðizt í stofn-
un útgerðarfélags fyrir tólf árum
og fyrsti togarinn keyptur, og inn-
an 7 ára voru togararnir orðnir 4
talsins.
Að sjálfsögðu átti Útgerðarfé-
lag Akureyringa h.f. við byrjun-
arörðugleika að stríða. Það varð
að byggja allt upp frá grunni. Það
■átti ekkert hús til fiskverkunar og
varð því jafnframt togarakaupun-
um að ráðast í dýrar ■ byggingar
til að geta nýtt afla þeirra hér í
bænum og skapað með því blóm-
legt atvinnulíf. AUt tókst þetta,
þrátt fyrir takmarkað hlutafé og
lánsmöguleika, en að sjálfsögðu
hafa miklar vaxtagreiðslur æ frá
upphafi rekstursins verið því
þungur fjötur um fót. Afli var
misjafn frá ári til árs og töp á
rekstrinum nokkur undanfarin ár,
svo að á tímabili horfði til fullrar
uppgjafar.
Um þær mundir var hraðfrysti-
hús félagsins í byggingu, og var
það öllum ljóst, að kæmist það
upp, væri óhjákvæmilegt að reka
hér nokkra togara til að sjá því
fyrir hráefni, því að vart yrði þess
að vænta án þeirra. Það kom líka
fljótt á daginn, að er starfsemi
hússins hófst, tók strax að horfa
betur fyrir togaraútgerðinni.
Sú atvinna, sem togaraútgerð
félagsins hefir skapað í bænum
beint og óbeint, verður seint met-
in í tölum. Hjá henni og á vegum
hennar störfuðu um 150—200
manns, og er þá ekki fjarri lagi
að ætla, að nær 1000 manns ættu
afkomu sína að mestu leyti undir
áframhaldandi rekstri hennar. Og
með tilkomu hraðfrystihússins
fjölgaði að mun þeim bæjarbú4
um, er hjá félaginu unnu, enda
námu vinnulaunagreiðslur félags-
ins sl. ár rúmlega 20 millj. króna.
Það veltur því að mestu á starf-
semi félagsins, hvort hér á að
ríkja blómlegt atvinnulíf eða að
hér skapist það árstíðabundna at-
v.innuleysi, sem hér var ríkj-
andi áður en togaraútgerðin hófst
á Akureyri og sem svo mjög hefir
þjakað ýms nálæg kauptún og
kaupstaði til skamms tíma.
Hraðfrystihúsið þarfnast mik-
ils hráefnis, ef það á að geta starf-
að með fullum afköstum eða því
sem næst. Og þrátt fyrir að hinir
4 togarar Ú. A. hafi nú undanfar-
ið í góðu veiðiári lagt meginhluta
afla síns upp í hraðfrystihúsið,
þó hefir skort fisk til vinnslu i
soltfiskverkunarstöð félagsins og
til skreiðarverkunar, svo að segja
mó, oð saltfiskgeymslurnar standi
tómar og skreiðartrönur auðar.
Það er því augljóst mál, að Ú.
A. skortir hráefni til þess að geta
fullnýtt þau atvinnugögn, sem þau
þegar eiga og skapað bæjarbúum
frekari atvinnu en nú er, og verð-
ur það mál tæplega leyst með
öðru móti en fjölgun togara. Þá
ber þess að gæta, að togarar fé-
lagsins eru nú að verða gamlir,
tveir hinir elztu 12 ára, og því
endurnýjunar þörf fyrr en seinna.
Loks er það mikilsvert fyrir af-
komu verksmiðju bæjarins í
Krossanesi, að hráefnaöflun
frystihússins sé sem allra mest.
Núverandi ríkisstjórn hefir nú
að undanförnu unnið að því, að
íslendingar fengju 4 togara á ári
a. m. k. næstu tvö ár, og skyldu
þeir verða tilbúnir til afhending-
ar á árunum 1960 og 1961. Hefir
bæjarstjórn Akureyrar og stjórn
Útgerðarfélagsins undanfarið
unnið að því, að 1—2 hinna nýjn
togara kæmu í hlut Ú. A. og átt
um það viðræður og bréfaskipti
við sj ávarútvegsmálaráðherra, en
engin loforð munu Iiggja fyrir
um togara á næsta ár.i. Mun verða
unnið að þessu máli af fullri festu
um sinn, þar sem um svo brýna
þörf er að ræða, og mun ekki
þurfa að efa, að bæjarbúar fylg-
ist af fyllsta áhuga með málinu.
Eins og éður cr sýnt, cr hinum
4 togurum Ú. A. um megn, þrétt
fyrir sæmileg og oft mjög góð
aflabrögð, að sjé hraðfrystihúsi,
fiskverkunarstöð og skrciðarvcrk-
un félagsins fyrir nægilcgu hró-
efni, og mó því cinskis lóta ó-
freistað að bæta við a. m. k. ein-
um togara auk endurnýjunar hin-
um gömlu.
Kvartað yfir þjónustu, SVA. —
Kennaraskortur við barnaskólana.
— Gott berjasumar?
Þætti mínum hefir borizt eftirfarandi
frá „Skattborgara“:
„S.L. SUNNUDAG var hér rigning
og leiðindaveður. Eg borða alllangt fra
heimili mínu og hugðist því taka stræt-
isvagninn, sem vanur er að fara frá
viðkomustað skammt frá húsi mínu á
þeim tíma. Eg fór á staðinn og beið í
ca. 10 mínútur í rigningunni, en eng-
inn kom vagninn. Einhver, sem fram
hjá gekk, kvað mér mundu lítt þýða að
bíða, því að vagninn mundi ekki hafa
verið á ferðinni þann dag.
Mér hefir skilizt, að bæjarsjóður
leggi til reksturs strætisvagna all-háa
peningaupphæð árlega, sem kemur
fram í hækkuðum útsvörum á mig og
aðra borgara, og sé því rekstur vagn-
anna a. m. k. hálf-opinbert fyrirtæki.
Hvort nýlega hefir dregið úr þeim
styrk svo, að stytting ökutíma og fækk-
un ferða sé réttlætanleg, er mér ekki
kunnugt um, en hvergi hefi ég á við-
komustöðum vagnsins séð tilkynnt, ef
áætlanir hans breytast. Ég tel það eng-
um vafa bundið, að leggi bærinn fram
fé til einhverrar þjónustu fyrir borgar-
ana, er þeir greiða með hærri útsvör-
um, þá verði einhver skilyrði að fylgja
um lágmarksþjónustu."
Á FORSÍÐU Lögbirtingablaðsins í
sumar hafa tilkynningar um lausar
kennarastöður verið mjög áberandi. Er
þar um að ræða a. m. k. 25 skólastjóra-
stöður og yfir 130 kennarastöður við
framhaldsskóla og fasta barnaskóla.
Eru þá ótaldir farskólarnir, sem erfið-
ast er að fá kennslukrafta að.
Þrátt fyrir það, að árlega útskrifist
úr Kennaraskólanum allmargir kenu-
arar, fer kennaraeklan árlega vaxandi.
Ber þar margt til, svo sem fjölgun kenn-
ara við skóla og í öðru lagi það, að
margir nýbakaðir kennarar hverfa að
öðrum störfum en kennslu, þrátt fyrir
sæmileg laun kennara og lengra sumar-
leyfi en aðrar stéttir njóta. Einkpm er
erfitt að fá menntaða kennara til að
gefa sig að farkennslu, og fækkar þeim
farkennurum því með ári hverju, er
hlotið hafa kennaramenntun,
GENGIÐ ER ÚT frá góðri berja-
sprettu í ár, einkum á krækiberjuin og
aðalbláberjum, sem þcgar eru talin
þroskuð. Er þetta með fyrsta móti árs
og tiltölulega fáir farnir að hugsa til
berjaferða, en reikna má með, að þær
hefjist nú fyrir alvöru um helgina. Sól-
ríkt sumar hefir flýtt fyrir þroska berj-
anna eins og annars jarðargróðurs.
Fimleikajlokkur KR sýnir listir sínar á Þjóðhálíð V estmannaeyja
á dögunum.
Fimleikalfokkur úr K K sýnir hér
á morgun
Fimleikamenn úr Knattspyrnu-
félagi Reykjavíkur, undir stjórn
Benedikts Jakobssonar, sýna hér
áhaldaleikfimi á morgun (laugar-
dag) kl. 5 e. h. í íþróttahúsinu. •—
Er hér um að ræða úrvalsflokk
fimleikamanna, sem sýnt liafa
víða bæði erlendis og hér heima.
Stjórnandi flokksins er hinn þjóð-
kunni þjálfari, Benedikt Jakobs-
son, sem æft hefir marga sýnín/t-
arflokka og verið landsliðsþi álf-
ar.i frjáls-íþróttamanna um lang-
an tíma.
Með íimleikamönnunum, koma
handknattleiksflokkar kvtmna II.
fl. frá Kópavogi og Mos fellssveit,
og keppa við stúlkur ú r félögun-
um hér, Hefjast leikirn'ir kl. 2 e. h.
-------X---------
Skapgerð og kreyf;ni
Úr bókinni „Character and Conduct"._Safn
spakmæla eftir ýmsa andans menn nútíðar og
íortíðar. — Þýtt hefir Guðrún .ióhannsdóttir
fró Áslóksstöðum.

„Hann virtist alltaf í góðu skapi
og alltaf hafa nægan tíma. Hann
var ætíð reiðubúinn að gjöra öðr-
um greiða. Þótt segja megi, að
fáir menn hafi fengið harðari
dóma en hann og verið meira mis-
skildir, skrifaði hann aldrei óvin-
gjarnlegt orð um nokkurn mann,
ól aldrei með sér hatur, galt aldrei
illt með illu. Hiklaust og í fullri
hreinskilni, viðurkennir b.ann
kosti þeirra, sem að honum veitt-
ust. Heyrt hef ég, að hann hafi
gjört sér mikið ómak til þess að
stuðla að því, að einum af þeim
mönnum, sem éinna harðasta
dóma hefði um hann fellt, yrði
veilt gott embætti. Og fyrir hans
tilstyrk var manninum veitt það.
Það var lærdómsríkt, að vera vitni
að baráltu hans við ólæknandi
sjúkdým. Eftir því, sem líkams-
kraftarnir þurru, jókst sálarþrek-
ið. Hann hafði alltaf verið ljúfur
og nærgætinn, en í þjáningunum
varð hann enn mildari, hugsunar-
samari og óeigingjarnari. Hann
kvartaði aldrei, og læknar hans
áttu erfitt með að fá hann til þ^gg
að tala um sjúkdóm sinn. Þyóttur
sálar hans, skarpskyggni 0g lif.
andi áhugi líktust innbJæstri. Dr.
Barbour segir: „Ég hef aldrei séð
þjáningar, þreytu og vanmátt til
starfa yflrunnið á slíkan þátt. En
endirinn kom snögglega . Hjartað
bdaði.“ En það mim ,ti ]ítið á
dauða. Hann hvíldí á svæfium í
dagstofunni og leið. þurt £ svcfni.
Sólin skein irm til. Jw inS)0g fuglarn-
n sungu f trjá’num fyrir utan op-
inn gluggan/i. Þa ð voru engar
kveðjur og engín s org. Það minnti
á það, serji hann sr jálfur hafði sagt
um andlát Vinar sa ns: „Hann lagði
írá sér slif.in tækj, án þess að and-
varpa o-g bjóst vi ð nýju og betra
starfi a nýjum st að.“
Cha.racter Ske lch ejtir W. R. Nicoll,
„7he Ideal Li/e“ „.
y f
Iðjuleysi.
Það þarf ekki aO stafa af ágalla
í skapgerð, . að meni.i lenda á glap-
stigum í lí jfinu. Iðjuleysi eitt getur
valdið þv Oll náttúran mótmælir
iðjuleysi h A1]t) ge^ hscttir haf-
ast að, gpj ||ist þag er barátta fyr-
lr lífi °g hugsjónum, stöðug við-
lebaii að klífa þrítug: ista hamar-
1 nn °g I romast upp á 1 iæsta tind-
mn, sen i bur vott um mai mdóm og
göfugt innræti.
Foröizt .iðjulcysi. Það i 1i' fyðy
sem (íyðilagi': getur dýrasta málnil
(Voltaire 1694—1, 778).