Faxi - 01.11.1946, Blaðsíða 4

4
F A X I
Landshöfn
BLaöið „Faxi“ hefur beðið mig um grein-
arkorn um gang landshafnarmálsins, og
er ég fús til að verða við þeirri beiðni.
Eins og kunnugt er, afgreiddi Alþingi á
síðast liðnum vetri lög um landshöfn í
Keflavík og Njarðvíkum. Er samkvæmt
þeim lögum ætlazt til, að ríkið byggi full-
komna höfn á þessum stöðum á næstu ár-
um, og skyldu framkvæmdir hefjast á s. 1.
sumri.
Stjórn þessarar hafnar eiga að hafa á
hendi 5 menn. Voru 3 kosnir af Alþingi, 1
af hreppsnefndum Kefalvíkur og Njarð-
víkur, en 1 skipaður af þeim ráðherra, er
fer með hafnarmál, og er hann formaður
stjórnarinnar og um leið hafnarstjóri.
Mennirnir eru þessir: Kosnir af Alþingi:
Einar G. Sigurðsson, Keflavík, Ingólfur
Jónsson, Reykjavík og undirritaður. Kos-
inn af hreppsnefndunum, Karvel Og-
mundsson, Njarðvík. Hafnarstjóri er Þór-
hallur Vilhjálmsson Keflavík.
Allir þessir menn eru þegar farnir að
starfa í landshafnarstjórn. Var fyrsti fund-
ur haldinn í byrjun júlí s. 1.
Var fyrst snúið sér að því að rannsaka,
hve stórt land höfnin þyrfti að tryggja
sér undir framkvæmdirnar. Alit stjórn-
arinnar var, að fá þyrfti höfninni til um-
ráða alla strandlengju frá Bás í Keflavík
að bryggju í Innri-Njarðvík, og á land
upp, að þjóðvegi. Landið var mælt, og
farið til landeigenda, og þeir beðnir að láta
það af hendi.
Meðan landshafnarmálið var í undir-
búningi, höfðu landeigendur í Ytri-Njarð-
vík boðizt til að láta allverulegan part af
þessu landi í té, ef úr framkvæmdum yrði.
Haldinn var sameiginlegur fundur lands-
hafnarstjórnar og landeigenda eða um-
boðsmanna þeirra, þar sem Emil Jónsson
ráðherra var einnig mættur. Var þar rætt
um kaup á téðu landi. A þeim fundi
lýsti ráðherra því yfir, að hann ætlaðist til
að landeigendur stæðu við fyrri loforð
sín um land það er þeir buðu, og að verðið
á því landi yrði lagt til grundvallar verði
á öðru því landi, er höfnin þyrfti að
kaupa. Landeigendur virtust ekki taka
þessu illa, og óskuðu eftir tilboði frá
hafnarstjórn.
Eftir stuttan tíma fengu landeigendur
tilboðið, og var það nokkru hærra, heldur
en ráðherra hafði gert ráð fyrir eftir því
sem fyrir lá frá landeigendum áður. En
þá skeður það einkennilega, að lengi vel
svara landeigendur ekki tilboðinu, og loks
þegar hafnarstjórn berst svar þeirra, gera
þeir gagntilboð, sem var meira en helm-
ingi hærra en þeim var boðið. Voru bæði
hafnarstjórn og ráðherra sammála um, að
engin leið væri að ganga að því.
Ráðherra skrifaði þá hreppsnefndum
Keflavíkur og Njarðvíkur, og bað þær
að skerast í málið. Boðuðu þær sameigin-
legan fund með landeigendum, til að
reyna að ná samkomulagi við þá um sölu
á landinu fyrir það verð, er hafnarstjórn
hafði boðið þeim. A þeim fundi gátu land-
eigendur ekki svarað málaleitan hrepps-
nefndanna, og báðu um frest í tvo daga,
en þá skyldu þeir gera tilboð, og skyldi
það verða endanlegt tilboð frá þeirra hendi.
Þessi fundur mun hafa verið haldinn um
miðjan september.
Er nú beðið eftir skýrslu hreppsnefnd-
anna um málið.
Það er öllum ljóst, sem í alvöru hugsa
um framtíð þessara byggðarlaga, Kefla-
víkur og Njarðvíkur, og raunar allra Suð-
urnesja, að höfuðskilyrði fyrir lífvænlegri
afkomu hér, er fullkomin höfn eins og sú,
sem byggja á samkvæmt landshafnarlög-
unum. Nú þegar lög um þessar hafnar-
framkvæmdir eru loksins komin í gildi,
verða allir aðilar að gera sér ljóst, að það
fer illa á að aðhafast nokkuð það í þessu
máli, sem orðið gæti til að tefja það, eða
jafnvel koma því fyrir kattarnef. Allur
dráttur á framkvæmdum getur orðið
hættulegur, og gjörbreytt viðhorfi vald-
hafanna til þess, auk þess, sem allir ættu
að vera sammála um, að hér vantar höfn
strax.
Eg vil minnast eins landeiganda hér, sem
hefur skilið þýðingu þess, sem hér er á-
formað að framkvæma. Hann leggur fyrst-
ur á vaðið, og býður ræktað land til hafn-
arinnar fyrir mjög aðgengilegt verð, en
lætur það fylgj a með, að ef einhver sýni
þann þegnskap að láta land af hendi fyrir
höfnina gegn lægra verði en hann býður,
sé hann reiðubúinn til að lækka tilboð sitt.
Þessi maður er Finnbogi Guðmundsson í
Tjarnarkoti.
Það er augljóst mál, að lang-eðlilegast er
að ríki eða bæjarfélag kaupi allt land, sem
tilheyrir byggðarlögum eins og Keflavík
og Njarðvík, til þess að koma í veg’fyrir
taumlaust lóðabrask og gífurlegt verð á
lóðum sem einstaklingar ráði yfir, þegar
það opinbera er búið, með framkvæmdum
sínum, að gera þær eftirsóttar. Það má
benda á lóðarverð í Reykjavík á góðum
stöðum, þar sem hver fermetri getur kom-
izt upp í 900,00 krónur eða jafnvel þar yfir.
Þetta þurfum við að koma í veg fyrir í
tíma, svo að einstaklingar og fyrirtæki geti
án okurkjara komið mannvirkjum sínum
fyrir, þar sem þau eru heppilegast sett.
Ef framkvæmd verður bygging lands-
hafnar í Keflavík og Njarðvík, rís hér mikil
byggð innan fárra ára. Lóðirnar við höfn-
ina verða því eftirsóttari, sem lengra líður.
Þar þarf hið opinbera því að hafa full
umráð. Þar þarf fyrst og fremst að
skipuieggja lóðir undir aðgerðarhús og
verbúðir, áður en það er orðið of seint,
vegna annarra bygginga.
Eg vil að lokum láta þá skoðun mína í
ljós, að mjög óheppiiegt er, að land hinn-
ar væntanlegu landshafnar er í tveim
hreppum. Tel ég að í náinni framtíð beri
að stefna að því, að Keflavíkurhreppur
og Njarðvíkurhreppur sameinist í eitt
byggðarlag og fái bæjarréttindi. En út í
það skal ekki farið lengra að sinni.
Danival Danivalsson.
Ný
bindindishreyfing
Sunnudaginn 3. nóvember var haldinn
útbreiðslufundur um bindindismál í U. M.
F. K. húsinu í Keflavík, á vegum Stór-
stúkunnar. Fluttu þar stuttar ræður þeir
sr. Björn Magnússon dósent og Ingimar
Jóhannsson kennari, frú Þóra Borg Ein-
arsson las upp, og sýndar voru kvikmynd-
ir ,er sýndu afleiðingar af ölvun við akst-
ur. Gissur Pálsson rafvirkjameistari stýrði
fundinum og hafði undirbúið hann. Að
þessum fundi loknum var stofnuð ný
stúka er 'hlaut nafnið „Vík“ nr. 262. Stofn-
aði Gissur stúkuna í umboði Stórtemplars,
sr. Kristins Stefánssonar, sem ekki gat
komið sökum lasleika. Hafði Gissur lagt
í það mikla vinnu að undirbúa þessa stúku-
stofnun, talað við marga menn hér, og
mörgum hafði verið skrifað um málið frá
Stórstúkunni. I stúkuna gengu 33 félagar,