Faxi - 01.06.1949, Page 8

8,
F A X I
son sund'kennari, ihefur látið í té í stuttu
viðtali.
„Eg byrjaði að starfa við safnið árið
1946“, segir Arinbjörn, „en þá hafði það
eigi verið opið til nofkunar seinasta eitt
og 'hálft árið. Á árunum síðan hefur það
aukist um 500 bækur, samkvæmt spjald-
skrá, sem haldin er yfir það, og telur nú
rúmlega 1500 bækur. Stæk'kun safnsins
takmarkast nú rauraverulega af því
geymslurúmi, sem það hefur yfir að ráða,
en það er til húsa í barnaskólanum, í
þröngum og óhentugum skáp. Er svo
komið að eigiralega er ekki hægt að bæta
við bók lengur vegna þrengsla“.
Fyrirkomulag safnsins og notkun?
j,Bækurnar eru tölusettar um leið og þær
cru keyptar, og raðað í skápinn, skráðar í
spjaklskrá og sérstaka bók eftir stafrófs-
rcið, sem sá fær í hendur scm vill velja sér
b<)k að Jáni. Þeim er ekki raðaö í hillurn-
ar eftir efni þeirra, t. d. skáldsögur sér,
ljóðabækur sér o. s. frv. Þær eru lánaðar
til stutts tíma, venjulega viku, gegn á-
kveðnu gjaldi, sem fer eftir stærð þeirra
og dýrleika, og greiðir sá sem fær bóka-
lán frá 40 aurum upp í 1 krónu fyrir bók-
ina, eftir stærð hennar. Hann kvittar fyrir
að háfa tfengið bók með þessu númeri að
láni, og er til þess 'höfð lausblaðabók, þar
sem allir viðskiptamenn safnsins eru
skráðir. Síðaii skilar hann henni eftir á-
kveðinn tíma, og fær sér þá nýja bók“.
Eru mikil brögð að þvi að bækur tapist
í útlánum ?
„Ekki nú orðið, svo að segja má að það
sé undantekning að ekki 'hafist upp á þeim,
en það tekur stundum nokkurn tíma, og
þá helzt þegar sá sem fengið ihefur bók
að láni gleymir að skila henni áður en
hann fer í ferðalag, eða flytur sig í annað
hérað vegna atvinnu sinnar. Samkvæmt
gamalli 'bókaskrá yfir safnið eru þó marg-
ar bækur gersamlega týndar“.
Eru .nokkrar 'bækur á safninu sem talist
geta sjaldgæfar?
„Nei, enda leiðir það af sjálfu sér, þar
sem svo st'utt er síðan, að farið var að
kaupa bækur til þess. Þó eru þar ýmsar
bækur, sem nú eru ekki ifáanlegar í bóka-
verzlunum“.
Eru til heildarútgáfur íslenzkra höf-
unda?
„J'á, til dæmis rit Jóns Trausta, Einars
H. Kvaran, öll rit Davíðs Stefánssonar og
Halldórs Kiljan Laxness, rit Þorgils 'Gjall-
anda o. fl.“
Nokkrar alfræðibækur eða orðabækur?
Arinbjörn Þorvarðarson.
„Nei, slíkar bækur hefur safnið ekki lagt
í að kaupa, vegna þess, hvernig starfsemi
safnsins er háttað. Ef það 'hefði yfir að
ráða lesstofu, 'þar sem menn gætu komið
og fengið að fletta upp í þeim, kæmu
þær að góðu gagni. En með því að lána
iþær út, yrðu þær til notkunar fyrir sárfáa
menn, og aðrir gætu ekki notið þeirra,
jafnvel þótt ekki væri um að ræða nema til
að fletta upp á einu orði. En þær þarf
safnið að eiga, ef einbvern tíma kemur að
því að ihægt verði að lána bækur í lestrar-
sal“.
Hvenær er þá safnið opið?
„Það er opið alla sunnudaga ársins, og
þá tva-r stundir (á dag, og ér það nægjan-
legt miðað við að aðeins ‘fer fram afhend-
ing bókanna til láns inn á heimilin og
móttaka þeirra“.
Hefurðu nokkurt yfirlit yfir flokkun
safnsins eftir efni?
„Eg hefi mér til fróðleiks og skemmt-
unar gert skrá yfir safnið í 'heild, þar sem
ég skipti bókunum niður í flokka eftir
efni þeirra. Er sú flokkun þó ekki eins
glögg, né flokkarnir eins margir og vera
þyrfti. En samkvæmt þessari skrá er þetta
niðurstaðan:
Erlendar skáldsögur, þýddar og á
frummáli .................... 770
Islenzkar skáldsögur .......... 260
Æfisögur íslenzkra manna og
endurminningar................. 75
Æfisögur erlendra manná....... 65
Sagnfræði, landafræði, trúmál,
heimspeki ísl.................. 97
Sagnfræði, landafræði, trúmál,
heimspeki, þýtt ............ 48
Ýmsar ritgerðir, stjór'nmál, fag-
urfræði ....................... 38
' Ljóð................................ 36
Ferðasögur........................ 36
Islendingasögur, ísl. þjóðsögur .. 45
Tímarit .......................... 25
Leikrit........................... 12
Má auðvitað flokka 'bækurnar meira, og
fá þar með skýrari mynd a'f lesefni safns-
ins“.
Um leið og ég læt í ljós ánægju mína
yfir þessum fróðleik, spyr ég Arinbjörn
hvað hafi ráðið vali bókanna, og 'hvaða
flokkur þeirra sé mest notaður? Hann
svarar:
„Val bókanna hefur lengst af byggst
mest á því, hverjar þeirra væru líklegastar
til að vera fengnar að láni hjá safninu, en
vöxtur þess hefur að töluverðu leyti ein-
mitt oltið á því, að það fengi fé í gegn um
útlánin. Þess er þó að geta, að það nýtur
opinberra styrkja, 'bæði frá ríki og bæ. —
Fólk sækir langmest tíftir skáldsögunum,
einkum þeim erlendu. Næst koma endur-
minningar og æfisögur, þá ferðalýsfngar,
þar næst ritgerðasöfn, þjóðsagnir o. fl., en
minnst er eftirspurnin eftir fræðibókum.
Tel ég að þetta sé eðlilegt, bókin er lánuð
til stutts tíma, skáldsagan er fljótlesin, og
fólk vi'll vera fljótt að lesa. Hinar þyngri
bækur verða útundan, af því að til þess
að lesa þær þarf lengri tíma. I lestrarsal
mundi notkun þeirra áreiðanlega aukast,
og hlutföllin milli lesturs „léttmetisins" og
hinna betri bóka gerbreytast. Vegna þess
er orðin brýn þörf fyrir bókasafn hér í
bæ, sem hefur yfir að ráða-sæmilegri les-
stofu, og góðum bókum. Mundi margur
maðurinn vera þakklátur því athvarfi sem
hann ætti þar að fagna“.
En hvernig er aðsókn að safninu eins
og það er og hefur verið rekið?
„Aðsókn er allt af nokkuð mikil miðað
við bókakost, en þó langmest á vertið. Arið
1948 voru lánuð úr safninu 2202 bindi, að
sjálfsögðu sömu 'bindi oftar en einu sinni.
150 einstaklingar skiptu við safnið á ár-
inu. Ef gert er ráð fyrir, að hver þeirra
hafi tekið bækur að láni fyrir sig og sitt
heimafólk, er fjöldi lesendanna verulegur.
Eg skal geta þess, að börn á skólaaldri
skipta mikið við safnið".
Eru bækurnar illa meðfarnar yfirleitt,
þegar þær koma úr láni?
. „Það er mjög misjafnt. Sumir skila nýrri
bók eftir að hafa lesið hana svo að alls
ekki sér á henni. Aðrir koma með 'hana