Faxi - 01.01.1951, Qupperneq 2

2
skemmri tíma heyjað margfallt meira með
sláttuvél á sléttum völlum.
Þetta eru aðeins nokkur datmi um þær
framfarir, sem hér hafa orðið í verklegum
efnum og tækni, — en við spyrjum þó:
„Höfum við gengið til góðs, götuna fram
eftir veg?“ Hefur líðan fólks batnað og er
fólk ánægðara ?
Fyrri spurningunni vil ég svara játandi.
Líkamleg líðan fólks og aðbúnaður allur
hið ytra hefur breytzt svo mjög til bóta að
ekki verður um deilt.
Hinni spurningunni, hvort fólk sé
ánægðara nú en það var þá, er vandsvarað.
Er ekki sannleikurinn sá, að við menn-
irnir erum aldrei ánægðir með lífið eins
og það er á hverjum tíma, — og ef til vill
er það bezt, ef marka má þessi orð: Skyn-
samur maður lagar sig eftir umhverfinu
og sættir sig við það, sem er. Hinn óskyn-
sami er alltaf óánægður og reynir því að
breyta umhverfinu í samræmi við sínar
skoðanir, þess vegna eru allar framfarir
hinum óskynsömu að þakka. — Þó held
ég, að hér sé meðalvegurinn beztur.
A sama hátt og nauðsynlegt er, á slíkum
tímamótum, að rifja upp sögu þjóðarinn-
ar, er ekki síður sjálfsagt að saga hvers
byggðarlags sé skoðuð.
Fyrir okkur Keflvíkinga er þessi könnun
erfið nema mjög takmarkað, og veldur þar
um, að hér eru skrifaðar heimildir mjög
fáar. Hér vantar blað, þar sem helztu at-
burðirnir hefðu verið skráðir og hlutlaust
greint frá.
Ur þessu hefur þetta félag bætt að
nokkru fyrir framtíðina, er það fyrir tíu
árum hóf útgáfu fyrsta prentaða blaðsins,
sem gefið er út í Keflavík, blaðsins Faxa.
Við aldamóta uppgjörið árið 2000 verð-
ur þetta blað mikils virði.
Eins og ég sagði áðan, er erfitt að segja
með vissu, hvernig umhorfs var hér í
Keflavík um aldamótin síðustu.
Engar skriflegar heimildir eru til, eng-
ar myndir við að styðjast, aðeins sögusagnir
gamalla Keflvíkinga, sem þó eru óljósar
og ekki alltaf að byggja á.
En af þessum sögusögnum gamla fólks-
ins verðum við að draga upp myndir af
umhverfinu hér um aldamótin síðustu og
út frá því draga ályktanir um líf fólksins
og líðan.
Hér búa þá sennilega 200—300 manns.
Flestir sjómenn eða þeir stunda að minnsta
kosti sjó vetrarvertíðina.
Húsin eru dreyfð, byggð úr timbri, sum
F A X I
eru byggð úr torfi og grjóti. Heim að þess-
um húsum, frá sjónum liggja troðningar,
götur eru engar. Það er ekki fyrr en eftir
1905, að farið er að ræða um gatnagerð í
Keflavík, og er það Sjómannafélagið Bár-
an, sem hefur forgönguna. Vatnsból hefur
þá sennilega verið eitt. Það er nú ekki
lengur til, en var við Ishússtíginn neðan-
verðan.
Sjór var stundaður á opnum róðrarbát-
um. Var stundum legið við suður á Mið-
nesi og í Höfnum og róið þaðan.
Fyrsti vélbáturinn var keyptur til Kefla-
vikur 1908. Það var 7—8 tonna dekkbátur
og kostaði um kr. 4.500,00. Bátur þessi hét
Júlíus og var fyrst gerður út vetrarvertíð-
ina 1910.
Byggingar :
Kirkja var hér engin, en samkomuhús
var til, sem jafnframt var notað sem barna-
skóli. Þetta hús er enn til og stendur við
Hafnargötu. Þar er nú Trésmíðavinnu-
stofa Þorsteins Arnasonar.
Stærstu húsin voru verzlunarhúsin og
þá sérstaklega Duusverzlunar, sem var að-
alverzlunin. Einnig voru hér tvær aðrar
verzlanir: Norðfjörðsverzlun og Fishers-
verzlun.
Bryggjur hafa sennilega verið hér tvær.
Duus-bryggjan, sem nú er horfin, var nið-
urundan „Bryggjuhúsinu“ (nú þurrkhús
Keflavíkur h.f.) og „Miðbryggjan", sem
enn er til og hefur verið lengd og breikk-
uð frá því, sem þá var.
Þannig var þá um að litast í Keflavík
fyrir 50 árum.
En hvernig leið svo þessu fólki? Var það
ánægt með lífið og ljífskjör sín? Því er
ekki gott að svara, en ef til vill hefur það
ekki verið öllu óánægðara en fólk er yfir-
leitt nú.
Atvinna hefur verið stopul, nema yfir
vetrarvertíðina, og fjöldi fólks, ibæði karlar
og konur urðu að leita að heiman eftir
atvinnu yfir sumarmánuðina. Kaujr karla
var á þessum árum frá 12—20 aurar um
klukkustund og heill dagur var talinn tólf
stundir. Enginn ákveðinn matar eða kaffi-
tími var þá við vinnu, ef svo bar undir og
mikið var að gera t. d. við fiskþurrkun.
Og kaupið var ekki greitt i peningum,
heldur í vöruúttekt.
F é 1 a g s 1 í f .
Þrátt fyrir erfiða aðstöðu, hefur félags-
líf verið hér nokkurt og miðað við fjólks-
fjölda og allar aðstæður, miklu meira en
nú.
Goodtemplarareglan starfaði hér þá með
miklu fjöri. Hún fæddi af sér Báru-félagið,
sem var félag sjómanna og var hvort-
tveggja í senn verzlunarfélag og verkalýðs-
félag. ________
Ég hef nú í stórum dráttum reynt áð
draga upp svipmyndir af umhverfi og lífi
fólksins í Keflavík um aldamótin síðustu.
Ég veit að þessar myndir eru ófullkomn-
ar og veldur þar margt um, en þó einkum
það, að skrifaðar heimildir eru litlar og
svo hitt, að tími var naumur til þess að
gera þessu viðfangsefni betri skil.
En nú skulum við sem snöggvast snúa
fram á leið. — Um Keflavík í dag þarf
ég ekki að vera margorður. Hún er bær
í örum vexti með um 2400 íbúa. Við
þekkjum hana öll og við vitum, að verk-
efnin óteljandi bíða Keflvíkinga.
En við getum ekki skilið svo við þessar
hugleiðingar, að við reynum ekki að líta
fram á veginn. Og þá verða á vegi okkar
ótal spurningar: Hvernig verður hér um-
horfs að 50 árum liðnum? Verður þá
Keflavík stór borg með þúsundir íbúa,
— eða verður hér aðeins auðn og tóm?
Hvorttveggja getur skeð.
Það er hverjum manni holt að vera
bjartsýnn, en við megum þá ekki loka
augunum fyrir því, að tímarnir framund-
an eru alvarlegir, og e. t. v. miklu alvar-
legri, en þeir hafa nokkru sinni áður
verið.
I innanlandsmálum er vaxandi dýrtíð
mest áberandi, og er ekki annað sýnilegra,
en að ennþá verði sá vöxtur aukinn all-
verulega. Það verða sennilega bjargráðin,
sem við bíðum eftir.
Við lifum á tímum gengislækkunar. —
Og þegar ég minnist á gengislækkun, þá
kemur mér í hug sagan um kisurnar tvær,
sem eignuðust ostbita, en komu sér ekki
saman um að skipta honum. Þær fengu
apa til þess að annast skiptin. Apinn beit
ostbitann í sundur, og bitarnir urðu ójafn-
ir. En til þess að jafna skiptin, þá beit
hann af stærri bitanum það mikið, að
hann varð minni og svo koll af kolli, þar
til aðeins var eftir lítill moli, er apinn stakk
upp í sig og sagðist taka í laun fyrir
skiptin.
Er ekki íslenzka krónan að verða verð
minni með hverjum deginum, sem liðuri
Og hvað verður langt að bíða þar til ap
inn hirðir síðasta molann í skiptalaunin!
Astandið í utanlandsmálunum er þó