Faxi - 01.01.1951, Blaðsíða 4

4
F A X I
Rabbað við Póllandsfara
Björn Pétursson útgerðarmaður og for-
maður m'álfundafél. Faxi, var eins og
kunnugt er einn í sendinefnd þeirri, er nú
á s. 1. hausti fór til Póllands á vegum ísl.
ríkisstjórnarinnar til þess að gera viðskipta-
samning milli landanna. Nefndinni dvald-
ist nokkuð lengi í Póllandi og kom ekki
heim fyrr en laust fyrir jól. Á Þrettánda-
fagnaði Faxa nú í vetur flutti líjörn fróð-
legt erindi um þessa Póllands-för, en þar
sem tiltölulega fáum gafst kostur á að
hlýða á hann þar, birtist hér viðtal við
hann um svipað efni.
— Fyrir 'hvaða samtök varst 'þú fulltrúi
í þessari sendinefnd og hverjir voru hinir
nefndarmennirnir ?
— Eg var tilnefndur í sendinefndina af
Landssambandi ísl. útvegsmanna. Aðrir í
nefndinni voru: Formaður Haraldur
Kroyer sendiráðsfulltr.úi í Osló, Leifur
Bjarnason framkvæmdastj. fyrir Samband
ísl. samvinnufélaga, Geir Borg forstjóri
fyrir félag ísl. stórkaupmanna og dr.
Magnús Z. Sigurðsson viðskiptafulltr. í
Prag, sem kom þó ekki fyrr en undir það
síðasta og dvaldi aðeins eina viku í Varsjá.
Síðar var einnig útnefndur í þessa nefnd
Erlendur Þorsteinsson og kom hann einn-
ig, ásamt Magnúsi undir það síðasta og
dvaldi rúma viku í Varsjá.
— Hvað voruð þið lengi í þessari ferð?
— Við fórum að heiman 8. október s. 1.
með Gullfaxa og flugum til Kaupmanna-
•hafnar með viðkomu í Osló, dvöldum einn
dag i Höfn, fengum áritun á vegabréf
okkar hjá pólska sendiráðinu í Höfn til
þess að mega dvelja í Póllandi. Flugum svo
með pólskri vél til Varsjá. Frá Varsjá
flugum við svo aftur til Hafnar 15. des.
s. 1. og síðan heim til Islands með Gull-
faxa 20. desember. Ferðin tók þannig rúm-
ar 10 vikur.
— Hvernig varð svo árangurinn af för-
inni, gekk ykkur vel að semja við Pól-
verja um kaup á ísl. vörum og hvaða vör-
ur selduð þið?
— Viðskipti okkar við Pólland er vöru-
skiþtaverzlun, þannig, að við kaupum vör-
ur fyrir jafnvirði þess, er við seljum. Það
sem við fyrst og fremst vildum selja Pól-
verjum voru fiskafurðir, svo sem saltsíld,
freðsíld, freðfiskur og þorskalýsi. Einnig
buðum við þeim saltfisk og ísvarinn fisk.
Pólverjar veiða sjálfir allmikinn fisk og
hafa mikla matvælaframleiðslu, enda varð
það þegar í upphafi ljóst, að Pólverjar
voru ekki kaupendur að ísvörðum- eða
söltuðum fiski frá okkur. Ennfremur voru
þeir mjög tregir til að kaupa freðfisk, sem
þeir þó áður hafa keypt af okkur. Niður-
staðan varð þó sú, að Pólverjar samþykktu,
að kaupa af okkur 1700 smálestir af freð-
fiski, sem afgreiddur yrði á þessu ári. Af
saltsíld var samið um kaup á 50 þús. tunn-
um og 20 þús. tunnum af freðsíld, sem
hvort um sig er mun meira magn, en þeir
hafa áður keypt frá Islandi. Samið var um
sölu á eitt þús. tunnum af þorskalýsi, sem
einnig er mun meira magn, en við áður
höfum selt til Póllands. Sú vörutegund,
sem Pólverjar höfðu mestan áhuga fyrir
að fá frá okkur voru gærur og var samið
um sölu á 9 hundruð smálestum af þeim,
og er það nærri því allt það magn, sem
við flytjum út af ársframleiðslunni.
Ennfremur var svo samið um viðskipd
á örlitlu magni af brotajárni. Þessar ísl.
vörur, sem um hefir verið samið, eru að
verðmæti samkv. samningi rúmar 50 rhi!l-
jónir í ísl. krónum.
— Hvaða vörur fáum við svo í staðinn
frá Póllandi?
— Það eru fyrst og fremst kol, því frá
Póllandi kaupum við í ár eins og s. 1. ár
öll okkar kol, ennfremur vefnaðarvörur
og ýmiskonar kemiskar vörur, svo sem
málningu, járn og m. fl., sem hér yrði of
langt upp að telja, því pólsku vörurnar,
sem um var samið núna eru allmikið fjö!-
breyttari en áður hefir verið, enda er þetta
langstærsti viðskiptasamningur, sem Is-
land hefir gert við Pólland.
— Hvaða framtíðarmöguleikar heldur
þú að séu á viðskiptum við Pólland hvað
• snertir ísl. sjávarafurðir?
— Síðan fyrst, að gerður var viðskipta-
samningur við Pólland eftir síðasta stríð,
hafa Pólverjar aukið kaup sín á ísl. vörum
frá ári til árs og jafnframt hefir innflutn-
ingur frá Póllandi farið vaxandi að sama
skapi. Hins vegar er það að athuga, að
Pólverjar hafa sjálfir eins og áður er getið,
mikla matvælaframleiðslu og þær vörur,
sem við höfum að bjóða eru aðallega mat-
væli. Þrátt fyrir það, þó Pólverjum hafi
líkað prýðilega ísl. hraðfrysti fiskurinn, er
hætt við, að erfitt verði að selja það vænt-
anlega magn af honum, því sjálfir fram-
leiða þeir fisk til útflutnings. Hins vegar
flytja Pólverjar alltaf mikið inn af síld,
og fyrir stríð mun ekkert land í álfunni
hafa flutt inn eins mikið af saltsíld og Pól-
verjar, og þar sem þeir, eins og aðrir síld-
arkaupendur, viðurkenna sérstök gæði ísl.
síldarinnar, má búast við vaxandi markaðs-
möguleikum fyrir ísl. saltsíld í Póllandi,
þrátt fyrir það, að þeim þykir hún nokkuð
dýr vara.
Pólverjar flytja ennfremur inn ferska
og frosna síld frá Noregi. A s. 1. ári keyptu
þeir af okkur þúsund smálestir af freðsíld,
sem þeim líkaði prýðilega, og fyrir þetta
ár var samið um sölu á 2 þús. smál.
Álít ég, að þar sé um að ræða nýja mögu-
leika til að vinna markað fyrir Faxaflóa-
síldina og eru miklar líkur fyrir, að fram-
undan séu möguleikar til að hægt verði
að auka verulega sölu á freðsíld til Pól-
lands á næstu árum. Pólverjar keyptu af
okkur s. 1. ár 400 smál. af þorskalýsi, en
nú 1000 smál., sem mun vera allt það
magn, sem þeir flytja inn af meðalalýsi.
Hafa þeir áður keypt nokkuð af þorska-
lýsi af Norðmönnum, en þar sem okkar
lýsi er bæði betra og fjörefnaríkara, höf-
um við unnið þann markað.
— Er Faxaflóasíld með í þessum 50
þús. smál. af saltsíld, er þið sömduð um
sölu á dl Póllands?
— Pólverjar fengu á s. 1. ári töluvert af
Faxaflóasíld, sem þeim líkaði ágætlega.
Hins vegar leggja Pólverjar mikið upp úr
gæðum síldarinnar og vilja reikna verð
á þeim matvælum, sem þeir kaupa í „kalor-
íum“. Þeir hafa því fyrst og fremst áhuga
fyrir kaupum á Norðurlandssíldinni, sem
bæði er stærri og feitari og er fyrir það
eftirsóttari vara, auk þess sem hún inni-
heldur fleiri kaloríur. Þrátt fyrir það þótt
Pólverjar vilji heldur Norðurlands- en
Faxaflóasíldina, eins og áður er sagt, þá
féllust þeir þó á að gera kaupsamning um
10 þúsund tunnur af Faxaflóasíld og auk
þess aðrar 10 þúsund tunnur, ef þeirra
hlutfall, skv. samningi, af Norðurlands-
síldinni yrði ekki yfir 30 þúsund tunnur.
Það má því telja líkur fyrir, ef Faxaflóa-
síldin veiðist, að möguleiki verði til þess,
að afgreiða á þessu ári til Póllands
um 20 þúsund tunnur af saltaðri Faxa-