Faxi - 01.01.1951, Qupperneq 5

F A X I
5
Björn Pétursson:
Um útgerðarmál
flóasíld, og ennfremur 20 þásund tunnur
;if freðsíld.
— Hvernig nota Pólverjar freðsíldina?
— Þeir heitreykja hana og selja hana
þannig í verzlunum. Er Faxaflóasíldin
betur fallin til þeirrar verkunar heldur en
Norðurlandssíldin, og kynni því þar með
að skapast möguleiki til þess að nýta vor-
síldina fyrir þenna markað. Tækist það,
væri það mikils virði fyrir útgerð hér í
Faxaflóa.
— Hvernig fisk veiða Pólverjar og á
ltvaða fiskimið sækja þeir?
— Pólverjar stunda aðallega sínar fiski-
veiðar á Eystrasalti og veiða með dragnót
og botnvörpu. Fiskurinn er smár þorskur
og gefa þeir upp meðalstærð á honum 12
þumlungar. Þeir 'hraðfrysta þennan fisk
og sá maður hann einnig saltaðan i fisk-
húðum og var hann pækilsaltaður og
oflattur og mundi ekki þykja girnileg mat-
vara hér.
Einnig veiða þeir í Eystrasaltinu all-
mikið af kola og er hann líka smár. Pól-
verjar eiga togara, sem stundum sækja á
fjarlægari fiskimið, norður til íslands og
í Hvítahafið. Þá er líka gnægð af vatna-
karfa og ál í ám og vötnum í Póllandi og
voru þær fisktegundir meira áberandi í
búðum og matsölustöðum í Varsjá heldur
en sjávarfiskur.
— Þið voruð lengi í Póilandi, hvernig
líkaði ykkur dvölin þar?
—1 Reynslan hefir verið sú, að það hefir
alltaf tekið langan tíma að gera viðskipta-
samninga í Póllandi. Okkur var fenginn
dvalarstaður á veglegasta hótelinu í Varsjá,
sem heitir hótel Bristol og höfðum við
þar allsæmilega aðbúð og góðan mat, þrátt
fyrir það að við felldum okkur ekki full-
komlega við mataræðið. Þeir Pólverjar,
sem við þurftum aðallega að hafa sam-
neyti við og voru aðallega pólsku samn-
ingarnefndarmennirnir, sem við sömdum
við og forráðamenn fyrir ýmsum ríkis-
stofnunum, er við þurftum að gera samn-
inga við, reyndust okkur kurteisir og vin-
gjarnlegir í viðmóti. Sama má segja um
þjónustufólkið á hótelinu.
— Var þetta veglega hótel, sem þið
bjugguð á ekki glæsilegt í sniðum og
þægilegur dvalarstaður?
— Ekki gátu nú þægindin talizt vera
neitt fram yfir það allra nauðsynlegasta
fremur en glæsileikinn. Þjónusta öll var
fremur ósnyrtileg og virtist vera valið til
hennar fólk, sem lítið kunni til hótelþjón-
Vetrarvertíðin Sunnanlands byrjaði al-
mennt seinna, að þessu sinni, en verið
hefur. Liggja til þess ýmsar ástæður. Eins
og kunnugt er, sáu útgerðarmenn sér ekki
fært að hefja róðra fyrr en vitað væri, að
fiskverð fengist verulega hækkað frá því
sem var. Ábyrgðarverðið — 75 aurar fyrir
sl. fisk með haus — ásamt vátryggingar-
styrknum og gjaldeyris fríðindum fyrir
hrogn, Faxaflóasíld og nokkrum öðrum
fisktegundum, var sá grundvöllur, sem
útgerðin hófst á í janúar 1950.
Þegar lögin um gengislækkunina tóku
gildi 20. marz sama ár, og lögin um fisk-
ábyrgð voru úr gildi numin, töldu fisk-
kaupendur sér ekki fært að greiða hærra
verð fyrir hráefnið. En samhliða gengis-
lækkuninni missti útgerðin vátryggingar-
styrkinn og gjaldeyrisfríðindin, sem áður
eru nefnd.
Af gengislækkuninni leiddi eðlilega
hækkandi verð á innfluttum rekstursvör-
ustu, og t. d. var borðbúnaður mjög
óvandaður og sóðalegur, nema þann tíma,
sem hið svo kallaða Friðarþing var haldið
í Varsjá, en þá voru hvitir dúkar á borð-
um og silfurhnífapör, sem svo hvarf jafn-
skjótt og friðarþingmennirnir yfirgáfu
hótelið. Munir þessir komu þó aftur á borð-
in í veitingasölunum undir það síðasta, er
við vorum þarna, en þá hafði líka tekið
sér gistingu á hótelinu stór hópur tiginna
gesta frá Rússlandi, sem var fjölmennur
leik- og balletflokkur, er var að skemmta
Varsjábúum.
— Hvernig virtust þér kjör og aðbún-
aður fólksins vera?
— Húsnæðisskortur er mikill í Varsjá,
er það eðlileg afleiðing af þeirri miklu
eyðileggingu sem borgin varð fyrir í stríð-
inu. Pólverjar hafa lagt mikið kapp á að
endurbyggja borgina sem líkasta því, er
hún var fyrir stríð, en eins og kunnugt er,
var hún að mestu lögð í rústir í stríðinu.
Þrátt fyrir það, þó Pólverjar séu enn þá
að hreinsa til í rústum Varsjá borgar og
eigi þar mikið verk enn óunnið, þá hafa
þeir gert rnikið átak við endurbyggingu
borgarinnar. Efnahagur og launakjör al-
mennings eru mjög bágborin miðað við
um til útgerðar. Jafnframt fór heimsmark-
aðs verð á þeim vörum stór hækkandi.
Hlutur útgerðarinnar varð því mikið lak-
ari eftir framkvæmd gengislækkunarinn-
ar, hvað snerti þorskveiðarnar, heldur en
það, sem var gengið út frá í byrjun ver-
tíðar. Enda var það þegar ljóst í lok s. 1.
vetrarvertíðar, að ekki var unnt að hefja
vertíðarróðra að nýju fyrir sama fiskverð.
Enda fóru rekstursvörur til útgerðarinnar
stöðugt hækkandi, og eru ennþá að hækka,
jafnframt því, sem vísitalan hefur stigið
með jöfnum þunga á framleiðsluna.
Að þessu sinni hófu útgerðarmenn við-
ræður við ríkisstjórnina, um starfsgrund-
völl fyrir vélbátana á komandi vertíð, fyrr
en undanfarandi ár. En það er nú orðið
jafnnauðsynlegt að ræða afkomu vélbát-
anna við ríkisstjórnina og að ibúa bátana
til vertíðar. Varð langur dráttur á því, að
ríkisstjórnin gæfi svör við óskum útgerð-
armanna, og er það aðalástæðan fyrir því,
verðlagið í landinu, sem er mjög hátt og
óhagstætt.
— Eitthvað hafið þið nú ferðazt um
Pólland meðan þið dvölduð í Varsjá?
— Já, við heimsóttum ýmsar aðrar borg-
ir i viðskiptaerindum og kom það t. d. í
minn hlut, að fara norður til G’Dynia
og Danzig.
— Þótti ykkur dvölin ekki orðin nokk-
uð löng?
■ — Jú, við vorum orðnir mjög heimfúsir
og all uggandi um að okkur ætlaði að
lánast að ná heim fyrir jólin, enda fór það
svo, að við lukum störfum okkar við
samningagerðina í Póllandi sama daginn
og síðasta flugferðin var heimleiðis fyrir
hátíðarnar. Það mátti því ekki tæpara
standa. Eins og fyrr er sagt, höfðum við
á heimleiðinni viðkomu í Kaupmanna-
höfn, þar sem við skiptum um farkost og
flugum svo þaðan 20. des. með Gullfaxa,
er skilaði okkur heilum í höfn á Islandi
og má með sanni segja, að við höfum
allir verið mjög fegnir að komast heim
og hafa aftur ísl. grund undir fótum eftir
þessa löngu útivist í austurvegi, þó naum-
ast verði sagt, að vistin hafa verið ströng.
H. Th. B.