Faxi - 01.01.1981, Blaðsíða 11

Æviminningar Kristins
Jónssonar - Framhald
Árið 1906, þá 9 ára gamall,
brá ég mér til Reykjavíkur með
flóabátnum, sem þá var í förum.
Sá hét Reykjavík, hvorki meira
né minna. tg fór eitthvað að
erinda fyrir mömmu því skútan
sem pabbi var á var komin inn,
eins og sagt var. Ekkert man ég
hvað erindið var, en einhvern
veginn komst ég um borð til
pabba og tók hann vel á móti
mér. Ég var þar um nóttina og
svaf ágætlega. Morguninn eftir
er ég kom upp á dekk var pabbi
þar fyrir og ræddi við mann sem
ég þekkti ekki. Svo komst ég að
því, að hann var ofan af Kjalar-
nesi og hét Þorvarður Guö-
brandsson. Þeir voru þar sem
óðast að ræða um mig. Þetta var
ungur bóndi frá Bakka, sem vildi
endilega fá mig til snúninga yfir
sumarið. Ég var fljótur að segja
já við þvi og var ráðinn í hvelli.
bennan dag fór ég aftur heim
með sama skipi og hafði með
mér trospoka og matarpoka
með brauöi og kexi frá pabba og
nokkrum kunningjum hans um
borð, og var ég æði hróðugur
þegar heim kom.
Nokkru seinna, að mig minnir
>"étt fyrir Jónsmessu, fór ég aftur
sjóleiðis til Reykjavíkur á leið í
sveitina. Ég hafði ritað á blaö frá
borvarði hvar ég ætti aö dvelja i
Reykjavík þar til ég yrði sóttur.
Ekki man ég nú hvaö gatan hét,
en þar bjuggu foreldrar og syst-
kini húsmóðurinnar á Bakka. Ég
dvaldi þar nokkra daga í besta
yfirlæti. Einn góðan veðurdag
fór ég með litlum dekklausum
mótorbát, sem sennilega væri
kallaður trilla núna, að Brautar-
holti á Kjalarnesi. Þar var ásamt
fleiri farþegum á bátnum móðir
Þorvarðar, og var ég á hennar
snærum. Þegar komið var í land
biðu hestar tilbúnir undir okkur
og lögðum við strax af stað
heimleiöis. Vorum við fljót á
leiðinni, því frekar stutt er á milli
bæja.
Hjónin á Bakka voru ung og
nýbyrjuð að búa. Mig minnirað
þetta hafi verið annað árið þeirra
sem húsbændur. A.m.k. gekk
frúin með fyrsta barnið þetta
sumar. Þarna á bæ var sómafólk
og mér leið prýöilega. [ þá daga
var fært frá og lömbin flutt á fjöll
eða rekin, ærnar voru svo mjólk-
aðar á morgnana og kvöldin. Til
að byrja meö var ég látinn sitja
yfir rollunum á meðan þær voru
að spekjast eftir aö lömbin voru
tekin frá þeim. Mér leiddist mikið
að sitja yfir og vera einn allan
daginn, enda sofnaði ég einn
daginn út úr leiöindum og missti
tvær ær fyrir bragöið. Eg fékk
bullandi skammir þegar heim
kom. Daginn eftir var ég sendur
upp í Esju að leita og leitaði lengi
fram eftir. En rollurnar fann ég
ekki. Þær sáust ekki meira allt
sumarið. Ekki missti ég meiraaf
hjörðinni yfirsumariö, endafóru
þær að spekjast eftir því sem
lengra leið og urðu fljótt hag-
vanar. Mað smalamennskunni
hafði ég þaö starf aö flytja rjóma
að Brautarholti. Þar var stærðar
rjómabú. Þetta var, að mig
minnir, 5-10 lítra brúsi, sem ég
fór með. Settur varsteinn ístriga
poka af svipaöri þyngd og brús-
inn og pokinn bundinn við
brúsahölduna. Síðan var þetta
sett yfir hnakkinn og hékk eins
og baggar á hestinum. Þetta
gekk prýðilega þar til ég fór að
taka farangurinn af klárnum. Ég
var svo smár og kraftlítill og eng-
inn sjáanlegur til að hjálpa mér.
Loksins rak ég augun í stóran
heymeis eða hrip og gat komið
honum að hliö hestsins stein
megin. Svo steig ég upp á meis-
inn og ýtti undir steininn og hélt í
hann þar til brúsinn nam við
jörð. Þá sleppti ég steininum.
Þetta gekk ágætlega. Þessa
aöferð notaöi ég þar til ég fór að
þjálfast í starfinu og safna
kröftum.
Ég varð mjög undrandi ífyrsta
skiptið sem ég sá rjóma strokk-
aðan. Það voru tveir hestar sem
gengu í geysistóran hálfhring
sitt á hvað til hægri og til vinstri
og hreyfðu þannig strokkinn.
Mig minnir aö þeir hafi veriö 1 'h
tíma ádag við þetta starf. Þegar
þeir voru búnir að strokka fengu
þeir hálfa fötu af áfum, þ.e.
mjólkurúrgangur sem eftir
verður þegar smjörið er tekið.
Þetta voru þeirra laun og virtust
þeir mjög ánægðir.
Á Bakka var ég þetta sumar
fram yfir réttir og fór þá til
Reykjavíkur með ssma bát og ég
fór með um voriö. Báturinn hét
Búi. Ekkert kaup fékk ég þetta
sumar, nema tvenna sokka, ut-
anyfirbuxur og hálfpoka af ull og
þar að auki fargjaldið heim. Mig
minnir að það hafi veriö 1 króna
og 50 aurar frá Reykjavík til
Keflavikur. Þetta þótti ágætt þá.
Þennan vetur, 1907, byrjaði ég í
skóla. Þá voru 2 deildir, efri oq
neðri. Eg var í neöri-deild hjá
Jónu Sigurjónsdóttur, ágætis
kennara. I efri-deild var
skólastjóri Tómas Snorrason.
Hann kenndi eldri krökkunum
en Jóna þeim ýngri. Enn man ég
fyrstu Biblíusögurnar sem ég
fékk til að læra. Ég var svo hrif-
inn af þeirri bók, að ég byrjaöi
strax aö lesa og las fram i rauða-
myrkur. Þá bað ég um Ijós, sem
ég fékk auövitaö ekki, svona
snemma kvölds. Mamma átti
olíuvél, svokallaöa þríkveikju,
sem hún hitaöi kaffikönnuna á.
Hún stóð á aólfinu fyrir framan
kolavélina. Á henni var pínulítill
gluggi sem loginn skein í
gegnum. Ég lagðistendilangurá
gólfiö með bókina þannig að
Ijósið skein á hana. Þar með var
vandinn leystur og las ég
óhindrað þar til kveikt var á
lampanum. Eitthvaö held ég aö
áhuginn hafi dofnað seinna
meir.
Kristinn Jónsson
Nokkrum dögum eftir skóla-
slit, um vertíðarlok 11. maí, fór
ég aftur að Bakka til sumardval-
ar. Nú var ég ekki smeykur þegar
til Reykjavíkur kom, því nú rat-
aði ég þangað sem ég átti að
vera þar til ferð félli upp á Kjalar-
nes. Ég var viö ýmis störf og
snúninga, alltaf var nóg að gera.
Ég passaði ærnar meðan þær
voru að fæða lömbin sín og hafði
afar gaman af að sinna litlu
skinnunum meðan þau voru að
komast á spena. Sumum varö að
hjálpa svo þær gætu fætt, og lét
ég þá húsbændurna vita. Þetta
gekk allt ágætlega og fæddust
þó nokkuö margir tvíburar. Ég
fór meö rjómann eins og
sumariö áður og nú gekk allt
betur. Nú var kominn erfingi á
heimiliö, stelpukríli, sem fædd-
ist haustið áður. Hana var ég
látinn passa meðan hún var úti í
góöu veöri. Það var einna leiði-
gjarnasta starfiö sem ég gerði,
en ekki þýddi að mögla. Ég var
glaöur þegar kriliö sofnaði. Þá
var ég oft sendur út á engjar að
reka kindurog hross. Mérfannst
það ólíkt skemmtilegra. Eftirfrá-
færur fór ég aö passa og smala
rollunum. Við þessi störf dund-
aði ég fram yfir réttir og sigldi
svo heim til sama lands meö 15
kr. i vasanum, sem var sumar-
kaupið. Það þótti ágætt þá.
Ekki man ég að neitt merki-
legt hafi gerst eftir að ég kom
heim. Ég fór i skóla á réttum
tíma. Nú var kominn nýr skóla-
stjóri sem hét Sólmundur Ein-
arsson, stór maöur og hávaða-
samur, þannig aö hann talaði
nokkuð hátt að mér fannst.
Þegar hann var aö fræöa börnin
heyröist til hans í næsta hús, svo
það voru fleiri en nemendurnir
sem nutu góðs af kennslu hans.
Um vorið þegar skólinn var
búinn vildi Þorvarður bóndi fá
mig þriöja sumarið, en með
þeim skilyrðum að ég yrði allt
árið. Ég neitaöi aö fara þangað,
vildi ekki vera þar yfir veturinn.
Þá var ég vistaður austur í Flóa á
bæ, sem heitir Brúnastaðir í
Hraungeröishreppi. Þar var tví-
býli í þá daga. Ég var hjá Katli
Arnoddssyni og konu hans,
Guðlaugu. Aðalstarf mitt þarvar
Framh. á síðu
I þjénustu fi
og
Pétur 0 Nikulússon
Pétur 0 Nikulásson
TRYGGVAGÓTU 8 SIMAR 22650 20110
FAXI - 11