Faxi - 01.01.1982, Side 17

arhring. Þannig var þetta allan
tímann sem ég var á Svaninum,
til 1924. Svona var þetta líka
þegar netavertíð hófst, þá voru
allir karlarnir til sjós. Þá vorum
við með netin ýmist úti á Hrauni
eða vestur á Köntum, á 70-80
faðma dýpi. Við urðum að þræla
okkur út við að hala bæði ból-
færi og 5-6 netatrossur, á
handafli. Annað þýddi ekki að
orða.
Þegar fór að vora fluttum við
netin inn í Garðsjó og undir
Stapa, þangað sem þá var
ágætis reitingur. Einn morgun í
blíðskaparveðri ver farið að vitja
um netin. Talaðist þá svo um
milli hásetanna á útleið, að allir
skyldu vera samtaka um að vera
húðlatir við dráttinn og með því
reyna að fá því framgengt að
spilið yrði notað. Þegar kom að
fyrsta duflinu drógum við færið
afar hægt og þyngslalega, svo
lítið gekk. Að nokkrum tíma liðn-
um spurði formaður hvort stjór-
inn væri fastur, og sögðum við
það vera. Sagði hann þá að við
mættum setja færið á spilið. Við
brugðum fljótt við þeirri skipun,
en fórum hægt og gætilega að
reyna að losa stjórafjandann.
Loks léttist drátturinn. Eftir það
vorum við ekki svipstund að hala
inn færið. Og þegjandi og
hljóðalaust drógum við alla
trossuna á spilinu og vorum
helmingi fljótari en að tosa
þessu inn á handafli. Eftir þenn-
an róður var spilið látið hafa
erfiðið, en mannskapurinn var
að mestu óþreyttur, og þar sem
þetta tók nú miklu styttri tíma að
tosa inn netunum, þá styttist
einnig vera okkar á sjónum að
sama skapi.
Hvernig Högni sparaði
útgerðinni tugi þúsunda
með nýtni sinni
Hér má ég til með að minnast
eldra manns, sem varmeöokkur
í landverkun allan tímann sem
ég var við Svaninn. Hét sá
maður Högni Ketilsson og átti
heima í Koti. Sá bær stendur
enn, að visu nokkru stærri en
hann var þá, en hann er nú
skráður nr. 4 við Hafnargötu.
Högni hafði linustubb sem kall-
að var, 75-80 króka, og hálft net
á netavertíðinni. Högni var að
mestu leyti við línuna, að stokka
UPP og beita, einnig við neta-
bætingu og að hnýta poka utan
um netakúlur. Einn starfa enn
hafði Högni hjá útgerðinni. Það
var venja á þeim tíma, þótt lygi-
le9t sé, að hirða sem mest af
önglum sem slitnuðu af línunni í
drætti og koma með önglana í
!and. Þessa öngla fékk Högni til
varðveislu og lagfæringar. Lét
hann þá liggja í vatni þar til öll
selta var af þeim, þurrkaði þá því
næst inni í bökunarofni, tók
síðan af þeim ónýta tauma og
lagfærði þá króka sem aflagast
höfðu. Ef öngull hafði oddbrotn-
aö, þá tók hann þjöl og svarf
nýjan odd á hann. Að síðustu
hnýtti hann á þá nýja tauma.
Þetta höfðum við svo til þess að
bæta á línuna þar sem taumar
höfðu slitnað.
Það voru tugir þúsunda, sem
Högni gamli sparaði útgerðinni
með þessari einstöku nýtni. Af
þessu lærðum við yngri menn-
irnir nýtni á öðrum sviðum, sér-
staklega kom þetta f ram í því, að
nú fórum við að nostra við að fá
fiskinn hvítan og fallegan úrsalt-
inu, til þess að fá sem mest af
honum í 1. flokk. Lögðum við því
áherlsu á að vanda þvottinn á
fiskinum i saltið og svo einnig að
gæta þess að fiskurinn fengi
nægilegt salt. Þá var allur fiskur
saltaður í stafla. Við sem ráðnir
vorum upp á hlut, þénuðum
mest á því að fiskurinn væri sem
best verkaður, því þá var allur
fiskur sólþurrkaður. Meðan ég
var á Svaninum féll fiskurinn
þannig í mati, að um 90%fóru í 1.
flokk.
Útilega i Jökuldjúpi. -
70 tima svefnlaus þrældómur
Mig langar til að lýsa einni sjó-
ferð, sem við fórum á Svaninum,
ég held vorið 1924, meðan
útilegan stóð yfir. Við lögðum af
stað að heiman nokkru eftir
hádegi í blanka logni og blíðu,
og sigldum vestur á Kanta.
Þegar þangað kom vorum við
búnir að beita þá línu sem leggja
átti í það skipti. Alltvartilbúiðog
þegar byrjað að leggja 16 bjóð.
Þegar búið var að leggja línuna
var strax farið að beita næstu
lögn með sama bjóðafjölda og
þegar þaö var afstaðið var borð-
að og drukkið í rólegheitum.
Að því loknu var línan lögð. Nú
áttum við 32 bjóð í sjó, og þá var
byrjað að draga línuna, sem
fyrst var beitt, því nægur legu-
tími var kominn á hana. Fiskur
var sæmilegur á lögninni. Þegar
búið var að draga línuna var
strax farið aö gera að aflanum,
koma honum í lest og salta.
Þannig var haldið áfram sleitu-
laust, að beita, leggja línuna og
draga, og gera að aflanum, sam-
tals í 70 klukkustundir, að und-
anskildum einum klukkutíma,
sem við fengum að sofa, vegna
þess að síðasta lögnin var ekki
búin að vera nógu lengi í sjó.
Þegar búið var að ná inn síðustu
lögninni og koma aflanum fyrir í
lestinni, var lestin full af söltuð-
um fiski og á dekki var óslægður
fiskur eins og hægl varað koma.
Og nú var siglt í land með góðan
afla og örþreyttan mannskap,
eftir ófyrirgefanlegan þrældóm
og svefnleysi. Þannig var útileg-
an stunduð í alltof mörgum til-
fellum í þá daga, enda gáfust
margir upp á þessari atvinnu.
Ekki gafst skipshöfnin áSvan-
inum samt upp á þrældómnum.
Þegar búið var að losa skipið,
var komið kvöld og við í þann
veginn að fá okkur hænublund,
kom Albert skipstjóri og bað
okkur að mæta kl. 9 að morgni í
næstu útilegu. Var því vel tekið
af öllum. Á réttum tíma um
morguninn mætti skipstjórinn,
en ekki einn einasti af skipverj-
unum. í þá daga var ekki sími að
hlaupa í og hringja, svo Albert
varð að labba af stað og ræsa
karlana. En þar hafði hann ekk-
ert nema erfiðið, því ekki var
hægt að vekja einn einasta
mann. Þannig fór með sjóferð
þá, og skipstjórinn rólaði heim
og lagði sig. Þannig fengum við
aö sofa alla næstu nótt í róleg-
heitum. En um morguninn
vorum við allir mættir á tilsett-
um tíma og sigldum út á miðin.
Eftir þetta fengum við í flest-
um tilfellum þriggja til fjögurra
tíma hvíld í sólarhring, og fannst
okkur það ágætt og enginn gafst
upp í þrældómnum vertíðina út.
En fleiri sumarvertíðirfórég ekki
á útilegu.
Ógleymanlegar stundir,
þrátt fyrir allt
Þótt mér fyndist útilegan til
sjós leiðinleg og tilbreytingar-
lítil, komu þó fyrir stundir, sem
eru mér ógleymanlegar. Þegar
við fluttum okkur af Köntunum í
Jökuldjúpið var veðurblíðan dá-
samleg með glampandi sól dag
eftir dag og hafið eins og heiðar-
tjörn. Var þávissulegagaman að
lifa og vera til. Og ekki spilltu
kvöldstundirnar dýrðinni. Þær
voru ógleymanlegar, þegarsólin
var að nálgast hafsbrúnina í
vestri og smáhvarf í djúpið. Þá
blátt áfram gleymdi ég stað og
stund, allri þreytu og svefnleysi,
vegna þeirrar dásemdar og
dýrðar, sem ég varð aðnjótandi.
Mér fannst ég blátt áfram sjá
gullna hliðið opnast og ég horfa
inn i dýrð himinsins. Ég hef
aldrei fyrr né siðar orðið fyrir
slíkum áhrifum.
Framhald í næsta blaöi
NJARÐVÍK
ÚTSVÖR
AÐSTÖÐUGJÖLD
Fyrirframgreiðsla 1982
Greiða á 70% af álögðum gjöldum síðasta
árs með fimm jöfnum gjalddögum, 1. febr.,
1. marz, 1. apríl, 1. maí og 1. júní.
Skorað er á gjaldendur að standa skil á
hverri greiðslu svo komist verði hjá kostn-
aði. - Dráttarvextir eru nú 4.5% á mánuði.
Bæjarsjóður - Innheimta
FAXI - 17