Sjómaðurinn - 01.08.1941, Side 11

SJÓMAÐURINN
3
TT INN 5. maímánaðar var Stýrimannaskólan-
um sagt upp og af tilefni þess, að þá hafði
hann starfað í hálfa öld, var athöfnin höfð sérstak-
lega liátíðleg og allmörgum gestum boðið auk
nemenda, gömlum og nýjum, hlaðamöninun, ráð-
herrum, borgarstjóra og forystumönnum sjó-
mannasamtaka. Við þetta tækifæri flutti Friðrik
Ölafsson skólastjóri alllanga ræðu og hyllti meðal
annars þá nemendur skólans, sem enn eru á lífi
af þeim er sátu liann fyrsta niámsárið. Alls hal'ði
skólinn útskrifað þessa hálfu öld um 1040 nem-
endur, þar af mun Páll Halldórsson fyrrverandi
skólastjóri liafa útskrifað rúmlega 950, enda var
hann kennari og skólastjóri við skólann i 40 ár,
öll ár hans nema 10.
Það er því þýðingarmikið starf í þágu sjómanna
stéttarinnar og allrar þjóðarinnar, sem þessi mað-
ur hefir unnið, þýðingarmeira en flestir munu
gera sér í fljótu bragði ljóst. Starf lians hefir lagt
stoðir undir hælla afkomu okkar til lands og
sjávar, aukna og blómlegri verzlun okkar, fram-
farir i sjálfstæðisbaráttu landsins og ótal mörgu
öðru. Aukin siglingamenning hefir löngum þótt
hyrningarsteinninn að velmegun þjé)ðanna,ogsvo
hefir einnig reynst hér. Þar hafa fáir lagl eins
mikið fram og Páll Halldórsson — og þó lengslum
við afar þröngan kost og Iiina verslu aðbúð.
Sjómaðurinn bað Pál Halldórsson nýlega að
segja fáein orð í tilefni þessa hálfrar aldar afmæl-
is skólans. Páll var mjög önnum kofinn. Hann
dvelur nú í hústað sínum við Þingvallavaln, en
hrá sér snöggvasl í hæinn til að mæla skip.
„Eg get einskis óskað frekar á þessu 50 ára af-
mæli skólans en að hann fái veglegt hús. Þetla
gamla hús er fyrir mjög mörgum árum orðið alls-
endis ófullnægjandi. Húsnæðið hefir gerl allt starf
skólans helmingi erfiðara, gert árangurinn af
kennslunni ekki svo mikinn og efni stóðu annars
lil og staðið í vegi fyirr nemendum. Enginn getur
reiknað út, hvað skólinn hefir lapað miklu á þvi
að hafa búið við þessar aðstæður.
Það virðist nú svo sem mönnuin sé farið að
skiljast þetta. Frumvarp er komið fram á þingi
um að hefja byggingu stórhýsis og ennfremur lil-
laga um, að ríkissjóður leggi fram 500 þúsund
krónur sem fyrsta framlag til byggingarinnar.
Mig skiptir ekki máli, hvaða aðferð þeira hafa á
þessu. Aðalatriðið er að fá mjög veglegt hús fyrir
allar greinar sjómannafræðslunnar og að byrjað
verði sem allra fyrst. Þá þarf vitanlega að búa
skólana hinum heztu fáanlegu tækjum.“
Og lwar viljið þér að skólinn verði settur?
„Vilanlega á sama stað, við Stýrimannastig.
Annað finst mér að ekki komi til greina. Þarna
hefir hann vaxið upp og starfað hartnær hálfa öld.
Þarna hefir hann helgað sér stað. Skólinn á góða
lóð og mikla lóð til viðbótar er hægt að fá. Staður-
inn stendur nógu hátt, en það hefir einna lielzt
verið fundið að honum. Við getum nú þegar séð
út um allan sjó og ])á ekki síður þegar hin nýja
margra hæða bygging er risin á lóðinni. Eg er
andvígur Valhúsahæð, sem ýmsir góðir menn
hafa verið að benda á. Gamli staðurinn er bezt-
ur fyrir allra liluta sakir.“
Páll Halldórsson er fullur af kappi þegar liann
segir þetla. Hann liefir tekið ákveðna afstöðu til
þessa miáls.
Þér tókuð við skólanum að Markúsi Bjarna-
svni lálnum?
„Eg kom að skólanum 1897 og var kennari við
liann, en nám stundaði eg við hann 1892 og tók þá
hið almenna fiskimannapróf. Markús létzt alda-
mótaárið og þá tók eg við skólastjórninni. Auk
námsins hér hafði eg lesið sjómannafræði við sjó-
mannaskólann i Bogö í Danmörku. Það má því
segja að eg hafi verið á Stýrimannaskólanum allt
frá stofnun hans 1891, þegar hann hyrjaði í Dokt-
orshúsinu og þar lil eg lél af embætti 1937.“
— Hann byrjaði í Doktorshúsinu?
„Já, en þetta hús var hyggt 1897 og þótti þá lield-
ur en ekki stórhýsi. Skilyrði voru slæm í Doktors-
liúsinu og þau bötnuðu mikið i liinu nýja húsi.
Markús heitinn lét hyggja húsið af miklum dugn-
aði, enda lifði hann fyrir skólann að öllu leyti.“
„Þér hafið verið ungur er þér tókuð við skóla-
stjórn.
„Já, eg þótti nokkuð ungur og mér fannst það
meira að segja sjálfum. En þetta fór allt vel og
það er eklci alltaf rétt að halda ungum mönnum
utan gátta, mikil tiltrú evkur ábvrgðartilfinning-
una og ástundunina. Eg dró ekki af mér. Mér var
fullkomlcga ljós sú ábyrgð, sem hvíldi á minum
ungu herðum.“
„Ilvenær byrjaði regluleg sjómannafræðsla hér
á landi?
„Raunverulega ekki fyrr en með Sjómanna-
skólanum. Þó er sjálfsagt að geta þess, að áður
höfðu einslaklingar stundað fræðslustörf meðal
sjómanna. Eitt það fyrsta, sem menn vita um
slíkt er að árið 1874 hirtist auglýsing undirrituð
af Magnúsi Waage, sem þá bjó á Vatnsleysuströnd
og lilkynnir liann að hann kenni mönnum sjó-
mannafræði. Ekki vita menn neitt um það hvort
liann kenndi nokkrum. Nokkru síðar. eða um