Útvarpstíðindi - 24.02.1941, Blaðsíða 14

sé, eins og lnin er hratt lesin vanal., en
það reyna margir að gera, sem eigi fá Út-
varpstiðindi, enda hagar svo til með póst-
göngur víða í sveitum, að þau koma
sjaldan, þó keypt séu, fyrr en eftir dúk og
disk. (Nú síðast fékk ég t. d. 3 tölublöð
saman).
Hvað veldur þvi, að eftirtektaverðasti
rœðumaður útv. s. 1. vetur, próf. Sig.
Nordal, kemur aldrei í útv. í vetur? Og
því heyrist sjaldan eða aldrei til sumra
kunnra prófessora œðstu menntastofnun-
ar landsins. Er útvarpið þeim lokað, eða
eru þeir yfir það hafnir, að láta ljós sín
skína út yfir almenning? T. d. mœtti
nefna prófessorana Ól. Lárusson, Bjarna
Benediktsson, ísleif Árnason, Alexander
Jóhannesson, Árna Pálsson o. fl.
þá er að lokum sú ósk mín, eindregin,
að Útvarpstíðindi birti mynd, — það
fyrsta, — af hinum ágœta og vinsæla þul,
þorsteini Ö. Stephensen. því er þannig
varið, að konur hér í þessu byggðar-
lagi eru farnar að stinga §aman
i.o.fjum um að fara suður til Reykjavíkur
til að sjá hann, af því að ekki hafi sézt
myndir af honum, hvað Þá meira.
Okkur bændum er ekki um slíkt ferða-
lag gefið, því að leiðin er löng hér af
Norðurlandi, og svo þekkjum við mann-
inn ekki nema af málrómnum, og ef ann-
að er eftir honum, þá er aldrei að vita —
Jæja, ekki meira um það.
Natinn hlustandi.
Úr Garðinum er skrifað:
það er nú reyndar ekki þakkavert þó
að Útvarp Reykjavík flytji lögin hans
Sigvalda Kaldalóns. Margir vilja fá meira
að heyra af þeim. þeir eru fáir, að ég bezt
veit, sem loka fyrir söng, en textalaus tón-
verk ná ekki hylli almennings og verður
torvelt að kenna ósöngfróðu fólki að skilja,
hvað tónskáldið meinar, jafnvel þótt út-
skýrt sé, áður en verkið er leikið, að einn
partur þess sé sveitalífið og bændurnir,
lækirnir, blómin, fuglarnir og veðrið. öllu
þessu er fólkið búið að gleyma, þegar far-
ið er að leika verkið og finnur svo engar
samstæður við það, sem útskýrt var í
byrjun, enda mjög misjafnt, hvernig tón-
skáldin túlka í verkum sínum þessi at-
riði. En fyrst að útvarpið hefur nú á
stefnuskrá sinni að kcnna þjóðinni að
skilja og meta söng og hljómlist, þá held
ég, að ekki sé heppilegt að byrja þá
kennslu með því að leika symphoniur
eða önnur tónverk. Og enda þótt þau séu
rækilega skýrð, lokar almenningur samt
fyrir, þegar þau eru leikin. Aftur á móti
er ég vel ánægður með þáttinn „Takið
undir" með þeirri tilliögun, sem á honum
hefur verið höfð. En ætlun mín var
nú að segja svolítið meira um Sigvalda og
lögin hans. Ég tel liann okkar bezta tón-
skáld, enda hefur hann fengið þá gáfu í
vöggugjöf. Sú gáfa verður ekki keypt fyr-
ir fé og ekki lærð. Hann er einnig Ijóð-
skáld í andanum, þó að lítið, sem ekkert
hafi hann fengizt við þá listgrein. í texta-
vali sýnir hann yfirburði, enda öðrum
fremur næmur fyrir öllu fögru og göfugu,
sem hann finnur í kvæðum beztu skálda.
Tilfinningar hans fá engan frið, fyrr en
lag er komið við kvæðið, lag, sem er
þannig, að engan þarf til þess að útskýra
tónverkið. það gerir textinn, sem er með
laginu. Svo mörg dæmi mætti finna í lög-
um hans máli mínu til sönnunar, að of-
langt yrði upp að telja.
það er nú svo, að töluvert er til af fólki,
sem ekki skilur til hlítar bundið mál, en
þó enn þá fleiri, sem ekki skilja textalaus
tónverk. því held ég, að heppilegra væri
að taka lögin hans Sigvalda og ýms fleiri
ættjarðarlög og ljóð til meðferðar við út-
varps söngkennslu, útskýra vel fyrir
hlustendum samræmi texta og tóna, en
láta stóru verkin textalausu bíða betri
tíðar. Annars finnur maður hvegi í ís-
lenzkum tónsmíðum tóna, sem tala jafn-
vel og í lögum Sigvalda Kaldalóns. Ég
sagðist í byrjun ekki geta þakkað útvarp-
inu, þó að það flytti við og við lög eftir
Sigv. Kaldalóns, en aftur vil ég þakka
því fyrir bið hátíðletca Kaldalónskvöld 13.
jan. það var yndislegt kvöld. Ég þakka
Hallgrími Helgasyni hans glögga skiln-
ing á verkum tónskáldsins. Ég þakka Kr.
Kristjánssyni hans prýðilega söng, sem
ég ann mest fyrir það, hvað hann er blátt
áfram og laus við alla tilgerð.
Á. H.
286
ÚTVARPSTÍÐINDI