Kristilegt stúdentablað - 01.12.1953, Blaðsíða 8

Stúdentinn
og frægustu bókmenntirnar
JJptir ^JÍeíc^a JJnj^uaáon í
eanara
Helgi Tryggvason er fæddur 10. marz 1903. Lauk kenn-
araprófi 1929, stúdentsprófi utanskóla 1935. Yar við
nóm í Bretlandi í uppeldisfræði veturinn 1938—’39.
Kandidat í guðfræði 1950. Kennir nú við Kennara-
skólann.
Mikið er lesið á þessum dögum, og fyrir fram-
an orðið fræði eru margs kyns forskeyti. En
þegar kemur til þekkingar á þeim bókmenntum,
sem mest hafa og dýpst mótað mannsandann og
sveigt einstaklinga og þjóðir inn á heiUavæn-
legri brautir, bygg ég að ein fræði sé útbreiddust
ef fræði skyldi kalla, en það er fáfræðin. Það er
furðulegt, liversu nauða fáfróður fjöldi lang-
lærðra manna er í þessum áhrifamestu bók-
menntum veraldarinnar. Ég hef oft verið vottur
þess hér á landi og erlendis, að umræður lærðra
manna, svo sem stúdenta, um ýms atriði ritning-
arinnar fóru gersamlega út um þúfur, af þeirri
einföldu ástæðu, að flestir þeirra þekktu þar
ekki liöfuðáttir, hvað þá hið innra samhcngi,
sem aðeins fæst við gaumgæfilegan lestur að
staðaldri. Hvílíkt forræði er það, sem fullveðja
kynslóðin veitir ungu fólki, þegar á að mennta
það sem ítarlegast og undirbúa það undir mestu
ábyrgðarstörf þjóðfélagsins, að loka þá þeirri
bók eða öllu heldur bókasafni, sem getur veilt
hverjum manni snertingu við stórkostlegustn og
heillaríkustu leit og viðleitni mannsandans, og
það i mörgum löndum og á ýmsum tímurn. Þvi
að enginn getur neilað því, að kristindómurirm
og kristin kenning er eina allsherjar tilraunin,
sem gerð hefur verið á þessari jörð til að sam-
eina allt mannkyn í einn bræðra- og systrahóp.
Einhver myndi vilja spyrja mig: Sérðu ritn-
inguna aðeins frá bókenntalegu sjónarmiði? Ég
svara: Bókinenntasjónarmiðið á áhrifamestu
hókmenntir veraldar á líka rétt á sér, þegar gera
skal upp reikninginn um það, livort viðeigandi
meðferð sé á ungu fólki, sem mennta skal sem
lengst og bezt, að laka frá því á svo ungum
aldri þær bókmenntir, sem drýgstar hafa reynzt
til að veita ágætismönnum okkar álfu manndóm
og óbilandi siðferðisþrek til að berjast góðri bar-
áttu. Ritningin sýnir mönnum líka betur en
nokkur önnur bók, hvernig menn á ýmsum tím-
um við hin ólikustu skilyrði heyja baráttuna
upp á líf og dauða fyrir hærri markmiðum, bæði
æðstu menn þjóðanna og almúgamenn, lærðir
og ólærðir, konur og karlar. Hún leiðir á sjónar-
sviðið lifandi menn, rétt eins og þeir gerast.
Við komumst i persónulegt samfélagssamband
við þá. Og við komumst oft ekki hjá þvi að
segja: Þetta eru menn, sem veita okkur innsýn
í eitthvað meira en hinn venjulega jarðneska
liversdagsleik; þeir sýna okkur alla leið inn í
himininn-
En litum nánar á bókmenntasjónarmiðið. Hví-
líkur ótæmandi brunnur liefur ekki ritningin
verið fyrir skáld og aðra rithöfunda að ausa af?
Allar þær líkingar, spekimál, meitlaðar setning-
ar, innstu andvöi’p hjartans, himinrjúfandi hróp,
örðug og tvísýn andleg barátta, mestu andans
sigrar og svo margt, sem hér er ekki rúm að
telja. Og gleymum ekki að nefna málara og
myndhöggvara, sem hafa sótt í ritninguna efni
í fjölda ódauðlegra listaverka. Það er bæði efni
og form biblíuritanna, sem hafa gert biblíuna
fremsta bóka um það að veita rithöfundum byr
í segl um snilldarlega hugsun og málbúning.
Enda er löngum talið, að beztu rithöfundar eigi
þessari trúarbók kristinna manna að þakka liið
ágætasta í afrekum sínum í hugsun og ritsnilld.
Ég var kominn af unglingsárum, þegar ég las
latínu til stúdentsprófs. Latnesku höfundunum
gekk illa að hefjast til þeirrar virðingar lijá mér,
sem þeim var ælluð. Þeir stóðust á engan hátt
samanburð við vini mína, nýjatestamentismenn-
ina, sem ég þekkti alt frá barnæsku. Hvar skyldi
yfirleitt vera til snilldarlegra plagg en Fílemons-
»
KRISTILEGT STUDENTABLAÐ