Lesbók Morgunblaðsins - 21.02.2009, Síða 12

Lesbók Morgunblaðsins - 21.02.2009, Síða 12
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. FEBRÚAR 2009 12 LesbókGAGNRÝNI DANS Velkominn heim Íslenski dansflokkurinn Borgarleikhúsið„Tónlistin spilar afar mikilvægt hlutverk í þessari sýningu og virðist ráða mörgu hvað varðar spennu og hraða. Hún er hátt stillt nánast allan tímann, stundum of hátt stillt, en alltaf frumleg. Slagverksatriðið í lok sýningar- innar er einnig mjög skemmtilegt þó að það sé í lengri lagi. Velkomin heim byrjar mjög vel og endar mjög vel en villist af leið á nokkrum stöðum. Getur verið að ástæðan sé sú að þrír danshöfundar togi verkið í of margar áttir?“ Martin Stephan Regal LEIKLIST Sannleikurinn Borgarleikhúsið „Hún er erfið sú list að gera út á aulafyndni. Í leik- mynd og leikstjórn er vissulega brugðist við því og haldið áfram þeirri til- raun sem gerð var í „Bað- stofunni“ í Þjóðleikhúsinu á síðasta ári: að upphefja vankunnáttu. Falleg umgjörðin, litla sviðið, Borgarleikhúsið verða að einhvers konar óði til aulafyndni Péturs Jóhanns og Sigurjóns Kjart- anssonar og afhjúpa ískyggilega um leið – af því að hún uppfyllir ekki þær kröfur sem leikhúsið gerir – algjört innihaldsleysi hennar.“ María Kristjánsdóttir Hart í bak Þjóðleikhúsið „Uppfærsla Þjóðleikhússins er hefðbundin, þá er átt við að aðstandendur sýningarinnar eru trúir höfundarverkinu. Þarna er ekki einhver „leikstjórnarsýning“ á ferðinni, heldur er tekist á við textann og efnið af virðingu við höfundinn og tíðaranda verksins. Einhver kann að spyrja hvort uppfærsla í hefðbundnum stíl eigi erindi við áhorfendur í dag.“ Ingibjörg Þórisdóttir KVIKMYNDIR The Reader bbbbn „Fyrst og fremst sýnir Rourke ótrúlega túlkun í hlutverki Robinsons. Hann þekkir þetta líf per- sónulega frá þeim árum sem hann stundaði hnefaleika og síðar er hann hafði lítið umleikis í kvikmyndunum. Að auki er leikarinn sannfær- andi í útliti, orðinn ærið þreytulegur, áratuga sukk er farið að setja mark sitt á karlinn, sem þó heldur býsna mikilli reisn og gerir þennan út- skúfaða glímukappa, sjarmerandi á sinn grodda- lega hátt.“ Sæbjörn Valdimarsson Frost/Nixon bbbmn „Frost/Nixon er fyrst og fremst gerð fyrir nýja kynslóð bíógesta, einkum í Bandaríkjunum, sem hafa takmarkaða hugmynd um Watergate-málið og víðtæk áhrif þess á ekki aðeins Bandaríkja- menn heldur alla heimsbyggðina. Djúpa skömm og útskúfun eins valdamesta manns á öldinni sem leið, manns sem gerði líka góða hluti sem eru löngu fallnir í gleymsku undir þykkri mykju- skán Watergate. Sú saga er harmleikur sem er sjálfsagt að haldið sé á lofti en sú söguskoðun sem kemur fram í myndinni minnir óneitanlega á orð hins fallna forseta: „Ég fékk þeim sverð og þeir sneru því í sárinu.“ Sæbjörn Valdimarsson MYNDLIST Gallerí Turpentine JBK Ransu - Tómt bbbmn „Lögun málverkanna er óregluleg og minnir á risastórar, uppstækkaðar slettur, en slettan sem fyrirbæri á myndfleti hefur áður verið viðfangs- efni Ransu og vísar til aðferða athafnamálara á 20. öldinni eins og Jackson Pollock sem slettu málningu á myndflötinn. Hér er slettan tekin úr upprunalegu semhengi sínu og birtist á nýjan hátt, rænd tilviljanakenndum eiginleikum sínum minnir hún á að á endanum var slettan orðin að markaðssettu vörumerki.“ Ragna Sigurðardóttir Í GANGI Þ eir sem kunnugir eru myndum Alfreðs Flóka Nielsen (1938-1987) vita að þar er á ferð óræður og annarlegur heimur, hlaðinn dul- spekilegum táknum. Við upphaf heimsóknar á sýninguna „Skugga- drengur – Heimur Alfreðs Flóka“ í Hafnarhúsinu, Listasafni Reykjavíkur, er gestum boðið að feta sig inn dauflýstan gang með svart- og rauðmáluðum veggjum en þar innst er sjálfsmynd af föl- um skuggadrengnum sem pírir á þá augum. Hugsanlega læðist þá grunur að sýningargestum að ritúalísk athöfn af einhverju tagi bíði handan við hornið – svo ekki sé talað um þegar heimsóknina ber upp á föstudaginn þrettánda eins og í tilviki undirritaðrar. Myndheimur Flóka er spunninn úr þráðum fantasíunnar eins og hún teygir sig í gegnum súrreal- ismann, aftur til symbólískra og síðrómantískra strauma í evr- ópskri menningu, ekki síst bók- menntum, á síðari hluta 19. aldar. Slíkir straumar hafa verið í upp- sveiflu í myndlist síðustu ár, hér sem erlendis. Má því segja að sannarlega hafi verið tímabært að setja upp yfirlitssýningu á verkum Flóka til að minna á sérstöðu hans og áhrifaþátt í íslenskri listasögu. Flóki var afbragðsteiknari og býr þéttofinn merkingarvefur mynda hans yfir myrkri og gráglettinni ástríðu. Á sýningunni er raunar leitast við að draga fram ímynd af Flóka sem „költ“-fígúru; ólíkindatóli og áhrifavaldi í íslensku lista- og menningarlífi – ímynd sem hann átti sjálfur markvissan þátt í að skapa. Þegar inn er komið blasa við blaðaúrkippur á vegg þar sem lesa má viðtöl við Flóka allt frá því að hann steig fyrst fram á sjón- arsviðið í kringum 1960. Viðtöl- unum var í mörgum tilvikum „slegið upp“, látið á þeim bera í dagblöðunum – í samræmi við þá athygli sem hann vakti – og eru þau ítarleg og með myndum af Flóka sjálfum. Fer hann þar mik- inn í yfirlýsingum sem voru að sjálfsögðu ekki, fremur en mynd- verk hans, í takti við tíðarandann, hvorki í myndlistinni eða sam- félaginu yfirhöfuð. Flóki hikar þar (og í útvarpsviðtölum sem hlusta má á með heyrnartólum) ekki við að hæla sjálfum sér, og ræða tabú eins og kynlíf og djöfulinn. Annars staðar má lesa frásagnir eða ljóð eftir t.d. Elías Mar, Dag Sigurð- arson, Megas, Jóhann Hjálm- arsson og Nínu Björk Árnadóttur, sem lýsa kynnum af Flóka. Í sama rými, undir yfirskriftinni „Ég“, eru til sýnis sjálfsmyndir Flóka ásamt skissum, sýningarskrám, boðskortum, ljósmyndum og teikningum frá æskuárunum – og auðvitað stjörnukorti – í sýning- arborði. Þarna má því skynja sam- setta mynd af listamanninum, ekki síst sjálfhverfum hliðum er lutu að könnun inn á við. Á stórri sjálfsmynd frá árinu 1975 minnir Flóki helst á spámann – sem sér lengra en nef hans nær. Yfirlit annarra teikninga og grafíkverka hans má svo sjá í sal B, þar sem einnig eru tveir rauð- og svartmálaðir veggir og fer vel á því. Myndverkin eru flest svart- hvít, en hann notaði einnig rauð- krít og kol og eru því sum verk- anna rauðleit eða grátóna og gædd meiri mýkt en sést í penna- teikningunum. Kolateikning frá 1965 sker sig úr fyrir expressjón- ísk vinnubrögð. Flóki er nákvæm- ur og yfirvegaður teiknari, penn- inn nýtur þess að gæla við formin og seiða fram hægt en örugglega – og með sæluhrolli – myndir úr af- kimum hugans: þráhyggjukennd mótíf eins og munna af ýmsu tagi; lævís glott eða kvensköp, ásækin augnaráð, brjóst og nöðrukennda limi, kynjaverur og óseðjandi, hárprúðar vampírukonur. Skuggaverum þessum er stillt upp á statískan hátt á þröngu, dimm- leitu sviði, séðum frá hlið eða framan frá. Í margbrotnum tákn- heiminum svífur „dekadens“, nautnalegur hnignunarandi, yfir vötnum ásamt martraðarkennd- um óhugnaði sem tilvitnun í Gér- ard de Nerval (á vegg) undir- strikar. Í ljóðum á súlum salarins, m.a. eftir sýningarstjórann sjálf- an, Sjón, býr svo túlkun á mynd- verkunum sem eykur á stemn- inguna. Þetta er sýning sem býður í senn upp á ítarleg kynni af mynd- heimi Alfreðs Flóka og vangavelt- ur um persónu listamannsins. Þá er lögð áhugaverð áhersla á menn- ingarlegt samhengi listsköpunar hans. Í því sambandi kvikna ýms- ar hugmyndir um mögulegt sýn- ingarhald þar sem setja mætti í magnað samspil verk eftir Flóka, Einar Jónsson myndhöggvara, sumar myndir Kjarvals, auk verka fleiri góðra listamanna af eldri og yngri kynslóðum. Svart með rauðu ívafi MYNDLIST ANNA JÓA Flóki er nákvæmur og yfirvegaður teiknari, penninn nýtur þess að gæla við formin og seiða fram hægt en örugglega – og með sæluhrolli LISTASAFN REYKJAVÍKUR HAFNARHÚS | Skuggadrengur – Heimur Alfreðs Flóka Til 10. maí 2009. Opið alla daga. Að- gangur ókeypis. Sýningarstjóri: Sjón Persóna Þetta er sýning sem býður í senn upp á ítarleg kynni af myndheimi Al- freðs Flóka og vangaveltur um persónu listamannsins. S teingrímur Eyfjörð hefur verið áber- andi í sýningarsölum borgarinnar á undanförnum misserum. Hann byrjar nýja árið af krafti og nú standa yfir tvær sýningar á verkum hans; önnur í 100°, rúmgóðum sýningarsal Orkuveitu Reykjavík- ur á Bæjarhálsi, og hin í Galleríi Ágúst, Bald- ursgötu 12. Á þeirri fyrrnefndu getur að líta ný og nýleg verk en á þeirri síðarnefndu eru til sýnis teikningar og skissur úr fórum lista- mannsins, sem mæðgurnar Sólveig Bjarna- dóttir bóksasafnsfræðingur og Elín Þórhalls- dóttir listfræðinemi hafa tekið að sér að flokka og sýna í samvinnu við Steingrím. Samstarf er raunar leiðarstef á myndlist- arferli Steingríms og um leið eitt af því sem gefur verkum hans sérstöðu. Í verkunum Ásýnd Guðs, Við erum hinir/hinir eru við og Memegwesi/huldufólk í sýningarrýminu 100° veltir hann vöngum yfir huldum heimum, ann- ars vegar með því að vinna eftir fyrirmælum eða veita sjálfur fyrirmæli, og hins vegar í áhugaverðum viðtölum við þjóðfræðinga sem hafa m.a. rannsakað menningu frumbyggja í Norður-Ameríku og þjóðsagnaarf Íslendinga. Heimsókn á sýninguna krefst lesturs og hlust- unar ekki síður en sjónrænnar skynjunar. Verkið Við erum hinir/hinir eru við sam- anstendur af texta, myndum og ljósakössum; nokkurs konar frásagnarkenndum drögum sem sýningargestum er ætlað að vinna úr og taka þar með gagnvirkum hætti þátt í sköp- unarferlinu. Framsetning verksins, sem ein- kennist af vissri endurtekningu, er skýr og skemmtileg og til þess fallin að kveikja óræð viðbrögð í samspili sjón- og formskynjunar sem tengist skynheildarsálfræði. Merking og merkingarleysi vega salt í þessu húmoríska verki sem virðist sprottið af einlægum áhuga listamannsins á innri sem ytri víddum og mót- unaröflum tilverunnar. Á sýningunni í Gallerí Ágúst má svo öðlast frekari innsýn í vinnubrögð Steingríms og hvernig hann rýnir stöðugt í merkingu hlut- anna, efnir til samræðu við aðra og heldur þannig merkingarstarfinu gangandi. Verkin spanna 30 ára feril; fletta má bunkum og stöfl- um af verkum á pappír, skoða skissubækur eða virða fyrir sér veggverk af ýmsu tagi. Í eldri verkum gætir áhrifa frá Dieter Roth í meðferð prentaðs og skrifaðs texta, krots, teikninga (sem unnar eru með t.d. blýanti, gvassi, tússi eða bleki) og notkunar stimpla, límbands og Polaroid-mynda. Einnig má sjá að Steingrímur hefur fljótlega fundið sinn tjáningarmáta og þróað með sér eigin aðferðir og forsendur. Sýningar á skissum og undirbúningsvinnu listamanna leiða gjarnan ýmislegt forvitnilegt í ljós. Skil milli skissuformsins og hins „full- unna“ eru hins vegar óljós í verkum Stein- gríms og því fátt sem kemur á óvart á sýning- unni – auk þess er skammt síðan yfirlitssýning var haldin um feril hans í Listasafni Íslands. Sólveig og Elín hafa á hinn bóginn unnið gagn- legt starf við flokkun verkanna og gegnsæi ferlisins (þ.e. með sýningarhaldinu) á sér vissa samsvörun í skráningar- og sýningarferli Ný- listasafnsins að undanförnu. Og vissulega felur framlag þeirra mæðgna í sér skapandi úr- vinnslu á merkingardrögum listamannsins. Gagnvirkni og merkingardrög MYNDLIST ANNA JÓA Á sýningunni má svo öðlast frekari innsýn í vinnubrögð Steingríms og hvernig hann rýnir stöðugt í merkingu hlutanna [...]. Við erum við Framsetning verksins er skýr og skemmtileg og til þess fallin að kveikja óræð við- brögð, segir m.a. í dómi gagnrýnanda. 100° / GALLERÍ ÁGÚST | Steingrímur Eyfjörð Við erum hinir/hinir eru við / Teikningar & skissur. 100°: til 20. mars 2009. Opið alla virka daga Gallerí Ágúst: til 7. mars 2009. Opið mi.-lau. Ókeypis aðgangur. Morgunblaðið/RAX

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.