Morgunblaðið - 11.02.2009, Page 9

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. FEBRÚAR 2009
FRÉTTASKÝRING
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
ÚRSKURÐUR Héraðsdóms
Reykjavíkur sem kveðinn var upp á
mánudag í tæplega sex ára gömlu
dómsmáli gegn Glitni gæti dregið
verulegan dilk á eftir sér. Í við-
skiptaráðuneytinu hefur um nokkurt
skeið verið unnið að frumvarpi sem er
meðal annars ætlað að stoppa í það
lagalega gat sem úrskurðurinn virð-
ist hafa afhjúpað.
Úrskurðurinn féll í máli sem höfð-
að var árið 2002 en sá sem stefndi
bankanum krafðist skaðabóta þar
sem skilyrði til gjaldþrotaskipta á búi
hans hefðu ekki verið fyrir hendi. Í
úrskurðinum reyndi í fyrsta skipti á
ákvæði sem sett var í lög um fjár-
málafyrirtæki um miðjan nóvember
síðastliðinn um að bannað væri að
höfða mál gegn fjármálafyrirtækjum
í greiðslustöðvun (Glitni, Kaupþingi
og Landsbankanum) og eins og
greint var frá í Morgunblaðinu í gær
komst héraðsdómur að þeirri nið-
urstöðu að bannið bryti í bága við
stjórnarskrána.
Nánar tiltekið braut bannið gegn
ákvæði 70. greinar stjórnarskrár-
innar sem byggist á 6. grein í mann-
réttindasáttmála Evrópu um að öll-
um beri réttur til að fá úrlausn um
réttindi sín og skyldur eða um ákæru
á hendur sér með réttlátri dóms-
meðferð innan hæfilegs tíma.
Ekki skotið til Hæstaréttar
Úrskurðinn er ekki hægt að kæra
til Hæstaréttar þar sem í honum er
kröfu Glitnis um að málinu verði
frestað um óákveðinn tíma hafnað og
því mun málið fá efnislega meðferð í
dómskerfinu áður en það kemur til
kasta Hæstaréttar. Þá fyrst getur
Hæstiréttur skorið úr um hvort
bannið standist stjórnarskrá eður ei.
Þangað til ríkir því veruleg rétt-
aróvissa um gildi þessa banns. Hefði
héraðsdómur fallist á frestun, hefði á
hinn bóginn mátt skjóta úrskurðinum
til Hæstaréttar.
„Þetta gæti verið hið versta mál,“
sagði Ólafur Haraldsson, hæstarétt-
arlögmaður hjá lögmannsstofunni
Lex, sem varði Glitni í þessu máli. Nú
væri komin upp óvissa um gildi lag-
anna og sumir gætu litið svo á að þeir
hefðu nú betri möguleika en áður á að
sækja kröfur á hendur bönkunum.
Það væri þó ekki endilega víst að
málshöfðanir gegn bönkunum myndu
hrannast upp því lögmenn hefðu al-
mennt talið að mikill vafi væri á að
bannið stæðist stjórnarskrá og bann-
ið eitt og sér hefði því ekki verið mikil
hindrun. Þá benti Ólafur á að rétt-
arreglur væru með þeim hætti að ef
einhver myndi höfða nýtt mál og ekki
yrði heldur fallist á að því yrði vísað
frá dómi á grundvelli fyrrnefnds
banns, þá myndi það mál einnig fara
sína leið til Hæstaréttar.
Ráðherra hafði efasemdir
Bannið gegn málshöfðun gegn fjár-
málafyrirtækjum átti að gilda meðan
greiðslustöðvun stendur. Það verður
þó að hafa í huga að ekki er um hefð-
bundna greiðslustöðvun að ræða,
heldur eru gömlu bankarnir þrír í
meðferð sem er e.k. blanda af
greiðslustöðvun og gjaldþrota-
meðferð. Þegar fyrirtæki verður
gjaldþrota er ekki hægt að höfða mál
gegn þrotabúinu með beinum hætti,
heldur þarf að gera kröfu í þrotabúið
sem skiptastjóri tekur afstöðu til.
Ágreiningi milli kröfuhafa og skipta-
stjóra er síðan hægt að skjóta til
dómstóla.
Gylfi Magnússon viðskiptaráð-
herra sagði í samtali við Morg-
unblaðið í gær að ráðuneytið hefði um
nokkurt skeið verið að smíða frum-
varp sem gerði ráð fyrir að máls-
höfðun gegn fjármálafyrirtækjunum
yrði leyfð innan ákveðins ramma,
sem væri hliðstæður þeim sem gildir
um gjaldþrota fyrirtæki. Í þessu fæl-
ist engin afstaða ráðuneytisins, s.s.
viðurkenning á því að bannið stæðist
ekki stjórnarskrá en með frumvarp-
inu væri hins vegar greitt úr þeim
hnút sem hefði myndast í málinu.
„Áður en ég kom í ráðuneytið var ég
mjög efins um að þetta málshöfð-
unarbann væri eðlilegt en þetta eru
engin sérstök viðbrögð við því,“ sagði
Gylfi. Hann vildi ekki greina nánar
frá efni frumvarpsins en sagði stutt í
að það yrði kynnt í ríkisstjórn.
Bannið bannað
 Úrskurði um að bann gegn málshöfðun brjóti gegn stjórn-
arskrá ekki skotið til Hæstaréttar  Stoppað verður í gatið
Morgunblaðið/Ómar
Ólög Héraðsdómur Reykjavíkur telur að lög um bann við málshöfðun sem Alþingi setti standist ekki stjórnarskrá.
Bannið gegn máls-
höfðun gegn fjár-
málafyrirtækjum var
lögfest á Alþingi 13.
nóvember sl. og var
hluti af viðameiri
breytingum á lögum
um fjármálafyrirtæki.
Þessar lagabreyt-
ingar voru nokkurs
konar framhald neyð-
arlaganna marg-
umræddu og voru gjarnan kölluð neyðarlög tvö. Frumvarpið var lagt
fram 6. nóvember en tók síðan verulegum breytingum meðan málið var í
meðförum þingsins, ekki að frumkvæði alþingis heldur annarra stofn-
ana. Í upphaflegu frumvarpi er ekkert getið um bannið og það var raunar
ekki sett inn í frumvarpið fyrr en 13. nóvember, sama dag og gengið var
til atkvæða um það.
Atli Gíslason, þingmaður Vinstri grænna, gagnrýndi frumvarpið og
hinn mikla flýti sem einkenndi málsmeðferðina harkalega og varaði
ítrekað og sterklega við því að bann gegn málshöfðun bryti gegn stjórn-
arskránni. Í Morgunblaðinu í gær sagði Atli að Sturla Böðvarsson, forseti
Alþingis, hefði hunsað viðvörunarorð sín.
Í samtali við Morgunblaðið í gær sagði Sturla að það væri alls ekki rétt
að hann hefði hunsað viðvörun Atla. Þegar Atli hefði bent á að í frum-
varpinu fælist stjórnarskrárbrot hefði hann kallað formann viðskipta-
nefndar, Ágúst Ólaf Ágústsson, og fleiri sem höfðu með málið að gera á
sinn fund og gert grein fyrir þessum varnaðarorðum. Á þeim fundi hefði
formaðurinn sagt að ýmsir sérfræðingar hefðu sagt að ákvæðið stæðist
og að meirihluti nefndarinnar væri sama sinnis. Þá væri verið að und-
irbúa frekari breytingar á þessari löggjöf. Í þessu ljósi hefði hann ekki
treyst sér til að neita að taka málið á dagskrá í þinginu. Það væri alvar-
legt ef óvissa væri um hvort lög stæðust stjórnarskrá en minnti jafn-
framt á að Hæstiréttur hefði ekki fjallað um málið.
Atli sagði í gær að orð hans hefðu ekki verið virt þó að þau hefðu e.t.v.
ekki verið hunsuð en gjörningurinn væri hinn sami þrátt fyrir það.
Ágúst Ólafur Ágústsson, þáverandi formaður viðskiptanefndar, sagði
að meirihluti nefndarinnar hefði talið að lögin stæðust stjórnarskrá og
það hefði einnig verið mat fulltrúa skilanefnda bankanna og fjármálaeft-
irlitsins. Þá hefði fulltrúi FME sagt að óbreytt ástand væri „tifandi tíma-
sprengja“ og því hefði nefndin verið undir mikilli tímapressu um að
breyta lögunum. Þá benti hann á að nefndin hefði sjálf kallað eftir end-
urskoðun laganna í ljósi þess hversu lítill tími var til afgreiðslu þeirra.
Umdeilda ákvæðið sett inn á síðustu stundu
Atli
Gíslason
Sturla
Böðvarsson
Ágúst Ólafur
Ágústsson
TÓLF líkamsárásir voru tilkynntar
til lögreglunnar um helgina. Meiri-
hluti þeirra, eða sjö, átti sér stað í
miðborginni aðfaranótt laugardags.
Flestar líkamsárásanna voru minni-
háttar en tveir eða þrír karlar fóru
þó nefbrotnir heim eftir skemmtanir
næturinnar. Þá kinnbeinsbrotnaði
einn maður á öldurhúsi en aðrir sem
lentu í átökum um síðustu helgi
sluppu með skrekkinn. Í flestum til-
vikum voru bæði gerandi og þolandi
undir áhrifum áfengis.
Tilkynnt um
tólf árásir
LÖGREGLAN á höfuðborgarsvæð-
inu stöðvaði kannabisræktun í húsi í
miðborginni sl. föstudag. Við húsleit
fundust rúmlega 200 kannabis-
plöntur á ýmsum stigum ræktunar.
Karl á þrítugsaldri var handtekinn í
þágu rannsóknar málsins. Í fram-
haldinu voru framkvæmdar húsleitir
á tveimur öðrum stöðum á höf-
uðborgarsvæðinu. Á öðrum þeirra
fundust ætluð fíkniefni og talsverðir
fjármunir sem grunur leikur á að
séu tilkomnir vegna fíkniefnasölu.
Húsleitirnar fóru fram eftir dóms-
úrskurð, segir í tilkynningu.
200 kanna-
bisplöntur
Orðsending til skilanefnda og lögmanna.
Önnumst fjármálaþýðingar · Afar snör handtök.
Tilboð í öll verkefni · bafþýðingaþjónusta.is.
Ákveðið hefur verið að prófkjör um val frambjóðenda Sjálfstæðisflokks-
ins fyrir alþingiskosningar vorið 2009 fari fram laugardaginn 14. mars
nk. Kjörnefnd gerir fyrirvara um fleiri prófkjörsdaga ef veður og færð
hamla för ofangreindan prófkjörsdag.
Val frambjóðenda fer fram með tvennum hætti:
a) Gerð er tillaga til kjörnefndar innan ákveðins framboðsfrests sem
kjörnefnd setur. Tillagan er því aðeins gild að hún sé bundin við
einn flokksmann. Enginn flokksmaður getur staðið að fleiri tillög-
um en hann má fæsta kjósa í prófkjörinu. Tillagan skal borin fram
af 20 flokksmönnum búsettum í kjördæminu.
b) Kjörnefnd er heimilt að tilnefna prófkjörsframbjóðendur til við-
bótar frambjóðendum skv. a-lið.
Hér með er auglýst eftir tillögum að framboðum til prófkjörs sbr. a-lið
hér að ofan. Skal framboð vera bundið við einn flokksbundinn einstak-
ling enda liggi fyrir skriflegt samþykki hans um að hann gefi kost á sér til
prófkjörs. Frambjóðendur skulu vera kjörgengir í alþingiskosningum.
Enginn flokksmaður getur staðið að fleiri framboðum en sex.
Eyðublöð og frekari upplýsingar um framboð til prófkjörsins eru á
www.islendingur.is og prófkjörsreglur á www.xd.is
Frestur til að skila framboðum er til 20. febrúar 2009. Póststimpill
gildir. Tillögum að framboðum ber að skila til formanns
kjörnefndar, Önnu Þóru Baldursdóttur, Eikarlundi 10, 600 Akureyri.
Sími 899 8348.
www.islendingur.is - www.xd.is
Prófkjör
Sjálfstæðisflokksins
í Norðausturkjördæmi
Starfsfólk Glitnis svarar
fyrirspurnum í dag
milli kl.17 og 21
í síma 440 4000
HÆSTIRÉTTUR hefur vísað frá
máli þar sem tveir fv. forsvarsmenn
Landsvaka, dótturfélags Lands-
bankans, kærðu úrskurð Héraðs-
dóms Reykjavíkur. Samkvæmt úr-
skurðinum var fallist á þá kröfu
eigenda hlutdeildarskírteina í pen-
ingamarkaðssjóði bankans að tekin
yrði skýrsla af mönnunum fyrir
dómi.
Úrskurði vís-
að frá dómi