Nýtt kvennablað - 01.01.1941, Page 10

6
NÝTT KVENNABLAí)
eldri en þær.“ Þa?5 er aö sjá, aS hjónaband, þar
sem maBur og kona voru góðir vinir, hafi verið tal-
ið óviðeigandi. Það er sagt að Cato hafi komið því
til leiðar, að þingmanninum Maneliusi var vikið úr
Senatinu og gefið það að Sök, að hafa kysst konu
sína í nærveru barnanna!
Það þarf ekki að fara langt aftur í tímann, ef
tekin eru dæmi frá Kína, því að þar er niðurlæging
konunnar ráðandi enn. Faðirinn velur sonum sín-
um konur. Og sonurinn fær varla að sjá konuna,
fyrr en þau eru gift. Eftir það hittir hann ekki að
máli neina aðra heiðvirða konu. Kínverskir „ástar-
söngvar" fjalla yfírleitt um svokallaðar ósiðvandar
konur, sem þó jafnframt er litið niður á. Frægasta
skáldsaga Kínverja frá 13. eða 14. öld heitir ,,T51ær
í tunglsljósi". Rómantík bókarinnar er í því fólgin,
að allt er lagt í sölurnar — framin morð og mein-
særi. hvað þá annað — til að hindra það siðferðis-
brot, að söguhetjurnar yrðu málkunnug fyrir brúð-
kaupið. Ástarsaga á okkar mælikvarða er bókin því
fráleitt.
Enn er það svo í sumum Múhamedstrúarlöndum,
að konan telur sér misboðið, ef maðurinn sér andlit
hennar, áður en þau giftast.
í Japan er konan útilokuð frá félagslífijiu og karl-
mennirnir sitja einir veizlur sínar og samkvæmi.
Munurinn á austurlenzkri og vesturlenzkri afstöðu
til konunnar kemur vel fram í því, sem sagt er um
japanskan stúdent í París, sem átti eitt sinn i
kennslustund að þýða kvæði úr einhverju érlendu
máli. f kvæðinu kom fyrir setningin alkunna ,,ég
clska þig“. Japaninn sagði: „Þetta get ég ekki lesið
upphátt. Bókmenntir ykkar eru grófar." Það, sem
felst í þessu, er blátt áfram það, að Japaninn liafði
enga hugmynd um, að Vesturlandabúar legðu
nokkra fagra eða andlega merkingu i orðið ást. Frá
Japanans sjónarmiði var ósmekklegt, að minnast
upphátt á þessi mál.
Indverska konan er auðmjúk ambátt, sem sam-
kvæmt margra alda venju gengur þrjú stig á eftir
manni sínum. í Tndlandi er barnsfæðingin talin
vanlielg. Buddha bauð manninum að deyða allar
hvatir sínar og konunni var skipað á bekk með hin-
um syndugu tilhneigingum hans. „Allt j)að illa er
verk konunnar", sagði Buddha. Indverjinri Maha-
vira, sem boðaði jainismann indverska, sagði um
konurnar í stuttu máli: „Talið ekki um þær, talið
ekki við þær.“ Gömul indversk trúarsetning segir
um afstöðu konunnar til mannsins: „Jafnvel þó
maður hennar sé vanskapaður, gamall, drykkju-
inaður, fjárglæframaður, kvennaflagari og hirðu-
laus um heimili sitt, þá á eiginkona hans stöðugt að
líta upp til hans og bera umhyggju fyrir honum,
án ])ess að láta sig nokkru skiptá háttalag hans. Og
ef hann slær hana án saka, á hún að kyssa hönd
hans.“ Framh.
* * *
Mig dreymdi, Jara, að fimm konur þeystu í hlað-
ið. Sú, sem var á undan, var allra glæsilegust.
Jara (óðamála) : Og það hefir verið ég.
Guðbjörg Jónsdóttir,
Broddanesi:
I rökkrinu.
Rökkursvefninn er eitt af því, sem tilheyrir for-
tíðinni en ekki nútímanum. Fólk er yfirleitt hætt
að sofa í rökkrunum. — Áður var undantekning
ef nokkrum manni datt i hug að vaka í rökkrinu,
það voru þá helzt gamalmenni, sem hefðu þó helzt
þurft að sofa, því þeirra eru oft andvökunæturnar,
en'gerðu það fyrir krakka að vaka og segja þeim
sögur.
Þurfti þá fólkið að sofa svona mikið? Var ekki
nóttin nógu langur svefntími? Auðvitað hefir þetta
verið vani, en sá vani hefir skapazt af því, að
myrkrið í gömlu bæjunum var svo mikið, og út-
sýn um gluggana mjög lítil, alloftast. Fólkið svaf
alveg eins þó að gott væri veður og fagurt út að
líta. Það sá ekki þegar nóttin, hæg og hljóð, breiddi
dökka feldinn sinri yfir láð og lög, eins og góð
móðir, sem gengur að hvílu* barnanna sinna, breið-
ir ofan á þau og signir þau, áður en þau sofna.
Það sá ekki björtu dagsröndina í.vestri hverfa i
næturhúmið, eins og góðan vin, sem fer og kemur
aldrei aftur.
Alla ])essa dýrð getur nútímafólk séð út um
gluggana sína, það sefur heldur ckki i rökkrinu,
það nýtur sinna vökudrauma.
Eftir rökkursvefninn áður tóku við annir kvölds-
ins, þegar Ijósið kom, og fólkið var búið að jafna
sig, teygja sig- og geyspa. Sumir áttu matarleifar
á hillunni sinni, sem gott var að grípa til. Diskur-
inn var tekinn ofan, stundum hafði hann ekki ann-
að inni að halda, en þorskhauskinn og hákarlsbita
eða harðfisk og tólg, en allt var þetta þegið með
þökkum eftir rökkurdúrinn.
Stúlkurnar tóku rokkana sína, svo að nú var
ekki lengur þögn í baðstofunni. Rokkhljóðiö og
baðstofuhjal tvinnaðist saman eins og tveir þræðir,
sem ])ó eru unnir úr ólíku efni. Ungu stúlkurnar
rauluðu ljóð eftir Sigurð Breiðfjörð: „í forlaganna
fleygistraumi" o. s. frv. Þær syngja saknaðarljóð
yfir því, sem ennþá er ekki til, en verður ef til vill
i framtíðinni. Og hugurinn spyr: hvert mun straum-
ur forlaganna bera mig? Þeirri spurningu er löngu
svarað.
En nú er sögulesarinn kominn í sæti sitt, talið
þagnar, og reynt er að láta rokkana hafa sem lægst.
Nú hefst kvöldvaka fyrir fimmtíu árum.
í lok samsætis,
er konur í Reykjavik héldu skáldkonunni:
Seinna löngu ég feng minn finn,
feng má engum týna.
Ujós og söng þið senduð inn
i sálarlöngun mína.
ólöf Sigurðardóttir frá Hlöðum.