Nýtt kvennablað - 01.01.1950, Blaðsíða 8

Nýtt kvennablað - 01.01.1950, Blaðsíða 8
Nýr íélagsskapur, sem heitir ,,Ste£“ lætur nú mikið til sín taka. Á íslandi hefur slíkur féiags- skapur ekki hlotið viðurkenningu fyrr en á síð- astliðnu ári. En hann þýðúr það, að tónskáld og ljóðskáld taka höndum saman við útlenda með- bræður sína í listinni og krefjast þess að fá borg- un fyrir verk sín, ekki í eitt skipti fyrir öll heldur einmg, um ár og aldir visst gjaid (flutningisgjald) frá þe.m, er leyfa sér að fara með, eða flytja fyr- ir opnum dyrum, verk þeirra. Hvert lag er því eins og innstæða í banka, eða fasteign, sem á að gefa af sér rentur. Af hverju er þessi félagshyggja svo sprottin? Við lítum svo á, að snillingarnir okkar, sem við höfum verið svo ánægð með, og montin af, geri uppreisn móti alþýðunni. Það er búið að japla á því svo oft, að íslenzka þjóðin hafii svelt skáldin, þau hafi dáið úr kvöl og kröm, vegna fátæktar, Bólu-Hjálmar, Kristján Jónsson, Sigurður Breiðfjörð, Jónas Hallgríms- son o. fl. o. fl. Að þótt hún hafi nú í mörg ár greitt skáldalaun, gæðingum isínum, er eins og það hafi aldrei getað svæft þessa hugsun, að hún dræpi alla listamenn, tónskáld og ljóðskáld úr hor. Af þessari hugsun er „Ste£“ sprottið. Viðleitn- inná til þess að lifa mannsæmandi lífi, af starfi sínu (list sinni) án styrkja eða brjóstgæða almenn- ings eða ríkiskassans. Spurning var í dönsku blaSi til kvenna um það, hvort þeim hefði orðið ávinningur að eldast? Eitt daghlaðanna hefur þýtt svör frá nokkrum dönskum konum, sem allar töldu að því einn og annan ávinning. En í sama mund sendi íslenzk kona ldaðinu eftirfarandi stökur: Ber'öu mig þrá, gegnurn bláloftsins geim, beröu mig langt inn í minninga heim. Lýsli þar vorsólin löndin og sjn. Ljómandi ástin í hjartanu bjó. En vorið er stutt og þaö stökk burt frá mér; stundum ber vonanna fleyg upp á sker. En minningin lifir svo sœt eöa sár. — Eg sakna þín œska meö bros þín og tár. G. J. Snillingarnir eru að byggja upp nýja ómiss- andi stétt, sem með tímanum á að ráða lögum og lofum, staði-nn fyrir að vera vanmetin (sem hún að vissu leyti hefur vitanlega aldrei verið). En þetta er svo mikil nýjung að von er til, að við stöndum, liver og einn þar sem hann er kom- inn, af undrun. Þetta er þó við nánari athugun aðeins það, sem ailar stéttir rembast við, að gera sig ríkt í ríkinu. Nú lítum við þá svo á, að fyrst snillingarnir vilji þannig verða sjálfstæð stétt, efnalega ónáð líðanai stundu, ættum Við að taka því róiega, og sjá livað Bleakur ber. En svara því þanmg snax að taka af þeim öll skáldafaun eða styrxi. Þeir eru vissir um hæfni sína, visstr um verk sín,-að þau séu og verði eftirsótt. Gefa þau ekkt iengur þjóð Siinni, heldur selja þau, sér til framdráLtar innan lands og utan, ekki útgáíuréttinn, lieidur hvern einasta tón hverjum einasta hlustanda. En er við lítum á þjóðhollustu þessarra herra, versnar sagan. Þeir sem sé byrja á því að heimta ;inn svo og svo rmkið gjald fyr-ir öll útlendú lög- in, sem við verðurn aðnjótandi að lieyra, bæði í útvarpi og a£ grammófónptötum. Það er ekki nóg að borga árlegt afnotagjald útvarpoins, eða kaupa grammófónplötuna. Það er aðeins hið Jilutlæga í málinu. Við verðum að borga v-isst fyr-ir lag.ð, jalnt í hundraðasta skiptið, sem við spdum plötuna, eins og í íyrsta skipti. „Her gives intet“. Þeir íslenzku liöfðingjar, sem að þessu istanda hafa ekki treyst sér út í slíkan félagsskap, nema í samfélagi Við útlendinga. Það er útlenda kúgunarvaldáð, sem þerr eru að færa okkur í þess- arri mynd. Frelsisunnendur, þeir sem áður sungu um frelsi, syngja nú um bræðralagið, en þetta þýðir það, að út úr sinni eigin þjóð vilja þeir sjúga peninga handa bræðralaginu, lranda þeim, sem sigla og frílista sig og hiinum stóru aríuhöf- undum, sem við eiigum að líta upp.til. Aríur og óratóríur, fúgur og svítur verður þjóðin að venja sig á, hvort hún vill eða ekki. Islenzkir tónfræð- 'ingar kalia íslenzku lögin „kræklur" hjá þeim. Og viija sjálfir njóta iífsins. En Jrarna kemur eig- ingirnin og ofbeldið gleggst fram. Að þessurn verkum, sem Jrjóðin biður ekk-i um, er dembt yfir hana, miskunnarlaust, og hún á að greiða af þeim skatt í erlendum gjaldeyri. „Takk“. íslenzka lýðræðið er Jrá þannig, að fólkið lreima fyrir fær liitlu að ráða, en Jreir, senr fá út- lendinga sér til aðstoðar, til Jress að koma franr málum sínum, fá sigur. 6 NÝTT KVENNABLAÐ

x

Nýtt kvennablað

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Nýtt kvennablað
https://timarit.is/publication/767

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.