Nýtt kvennablað - 01.11.1955, Blaðsíða 7

láta bólusetja börn sín a. m. k. gegn stórubólu, kíg-
liósta og barnaveiki. Þegar íarið verður að bólusetja
börn gegn mænuveikinni með Salk-bólueíninu, vænt-
anlega næsta sumar, gegnir þar sama máli.
Þó að leggja beii megin áherzlu á heilsuvernd og
á það að fyrirbyggja sjúkdóma barna, verður ekki séð
fram á það í náinni framtíð að takast muni að útrýma
þeim með öllu. Það verður því áfram þörf á góðri
heilbrigðisþjónustu og góðum og nýjum lyfjum, ásamt
nýjum sjúkrahúsum og heilsuverndarstöðum. Með
þessu móti verður áfram séð æ betur og í ríkara mæli
fyrir líkamlegri velferð alls þorra barna, og er það
mikilsvert. En andleg velferð er samt meira virði og
það svo, að án hennar er líkamleg velferð einskis nýt.
Andlegri velfeið má skipta í þrennt: gáfnafarslegur
þroski, tilfinningalegur þroski og sálrænn þroski, og
er hann stighækkandi að gildi í þeirri röð, sem talin
var, þannig að þó að gáfur séu mikils virði, eru þær
sem hjóm hjá tilfinningalegum og sálrænum þroska.
Þegar lieimilinu sleppir, taka barnaskólarnir við og
í sumum tilfellum leikskólarnir. Þeir eru þarfar stofn-
anir, einkum í bæjunum, kenna börnum fljótt félags-
lyndi og ýmsar góðar umgengnisvenjur og leiki. Margir
telja óheppilegt að senda mjög ung börn á þá, það
slíti um of hið nána samband, sem mynda þarf við
foreldrana, einkum móðurina. Á fyrstu árunum má
barnið helzt aldrei vera án móðurumhyggjunnar og ná-
vistar móðurinnar, varla einu sinni í örfáa daga, ef
vel á að vera, að dómi barna- og sálfræðinga. Það er
þess vegna ekki heldur heppilegt, að börnin séu of
lengi í leikskólunum á daginn, helzt ekki lengur en
5—6 tíma í mesta lagi. Síðar meir taka svo barna-
skólarnir, gagnfræða-, mennta- og aðrir æðri skólar
við og veita barninu fræðslu og þekkingu, en eiga
einnig að hafa holl siðferðileg og uppeldisleg áhrif á
barnið. Of mikið ber á stjórnleysi og agaleysi í skólum
landsins, alveg eins og á heimilunum, þó að vitanlega
séu til heiðarlegar undanlekningar. Tónlistar- og aðrir
leikskólar taka nú í sífellt vaxandi mæli þátt í upp-
eldi barna, ef segja má, að „blindur er bóklaus mað-
ur“, mætti eins segja „aumur er ólistrænn maður“.
Kristindómsfræðsla, sem börnin fá í barna- og sunnu-
dagaskólum og undir ferminguna, er ómetanleg, en
festir oft ekki góðar rætur nema jarðvegurinn hafi
verið undirbúinn á heimilunum frá blautu barnsbeini.
Þekkingin, siðgæðið, listirnar og trúarbrögðin eru
þau andlegu verðmæti og þær andagáfur og sá varan-
legi fjársjóður, sem þjóðfélagið á'að keppa eftir fyrst
og fremst, einkum fyrir hina uppvaxandi kynslóð, og
þá mun allt hitt veitast þeim að auki.
Fram að þessu heí ég rætt um alhliða verndun
venjulegra barna, sem þroskast á eðlilegan hátt. En
til eru börn, sem eru afbrigðileg og orðið liafa horn-
reka í Iífinu, líkamlega, gáfnafaislega eða tilfinninga-
lega, en það eru líkamlegir sjúklingar, fávitar og
vandiæðabörn. Þau þurfa sérstakra aðgerða með,
barnaspítala, fávitahæli og hæli fyrir vandræðabörn og
unglinga. Það er athyglisvert með vandiæðabörnin,
sem koma jafnt frá vel stæðum sem fátækum heimil-
um, þar sem kuldalegt andrúmsloft, sinnuleysi, eftir-
læti, óeining, óregla, drykkjuskapur, toitryggni eða
togstreita eru ríkjandi, að þau verða yfirleitt ekki geð-
veik og verða möig að nýtum þjóðfélagsþegnum á
þrítugs- eða fertugsaldri með þó einu skilyrði. Lífið
sjálft, barnaverndarnefndirnar og félögin og hið góða
þjóðfélagsskipulag, sem við búum við, bælir þeim upp
þann uppeldisskort, sem þjáði þau í bernsku. En voð-
inn er vís, ef vandræðabörn fara að neyta áfengis.
Þau lenda þá afar mörg á glapstigum glæpabrautanna
eða ofdrykkjunnar og þá er loku skotið fyrir alla til-
finningalega framþióun hjá þeim .Þó að vínið sé vá-
gestur heilbrigðum mönnum, þá cr það ckkert hjá því
hyldýpi eymdar, sem það veldur vandræðabörnum og
unglingum.
Hér á landi eru nú starfandi 11 barnaverndarfélög
á Akranesi, Stykkishólmi, Isafirði, Siglufirði, Akur-
eyri, Húsavík, Neskaupstað, Vestmannaeyjum, Kefla-
vík, Hafnarfirði og Reykjavík. Markniið þeirra er í
fyrsta lagi að vinna að almennri barnavernd og upp-
eldi vanheilla og annaria afbrigðilegra barna og í
þriðja lagi að hjálpa börnum og ungmennum, sem
framið hafa lögbrot eða eru á annan hátt á glapstig-
um. Félögin liafa þegar unnið mikið og gagnlegt starf
eftir þessum leiðum. Auk þessa glíma félögin öll við
sérstök verkefni önnur. Á Akureyri rekur félagið nú
t. d. leikskóla við mikla aðsókn. Á Siglufirði kom fé-
lagið upp myndarlegum leikvelli með öllum tækjum.
Á ísafiiði er verið að efna til leikvallar, og hefur
félagið tryggt sér þar lóð. í Reykjavík gaf félagið öll
rúm og rúmstæði í fávitahælið í Skálatúni, og hefur
styrkt ýmsa menn til utanfarar til þess að kynna sér
aðferðir og störf í þágu félaganna.
Fyrsta félagið var stofnað í Reykjavík árið 1949, og fjórum
árum síðar var Landssamband íslenzkra barnaverndarfélaga
stofnað árið 1953. I stjórn þess eiga nú sæti Matthías Jónasson
formaður, frú Lára Sigurbjörnsdóttir varaformaður,- Svava Þor-
le.f. dóttir fyrrv. skólastjóri, Rögnvaldur Sæmundsson skólastjóri
gagnfræðaskólans 5 Keflavík og Valgarður Kristjánsson fulltrúi
bæjarfógeta á Akranesi.
Félögunum hefur verið úthlutaður fyrsti vetrardagur til um-
ráða cg er hann kaliaður Barnaverndard^gurinn. Þá fer að venju
fram kynningarstarfsemi og fjársöfnun til félaganna.
NÝTT KVENNABLAÐ
5