Nýtt kvennablað - 01.12.1965, Blaðsíða 5

fangar í tómu herbergi. „Lítið þér á þá,“ sagði
forstöðukonan með viðbjóði: „í hvert sinn, sem
þeir eru búnir að borða, skríða þeir á fjórum
fótum um gólfið og leita að brauðmcilum."
Móðir mín virti börnin fyrir sér. Þau teygðu
hendurnar eftir brauðmolunum, hnoðuðu þá
og mótuðu alla vega.
Það rann allt í einu upp fyrir móður minni,
að börnin voru ekki einungis að leita eftir mat,
heldur einnig eftir reynslu. Þessar barnahend-
ur leituðu eftir sambandi við umheiminn. Ein-
hver innri þörf knúði þessi börn til þess að
þroska persónuleika sinn. í stað þess að loka
þau inni og leggja hörnlur á þau, átti að veita
þeim frelsi og örva starfslöngun þeirra. En hvern-
ig átti að komast í snertingu við þau.
Dr. Baccelli, sem var nú orðinn menntamála-
ráðherra, bað móður mína að halda fyrirlestur
um kennslu vangefinna barna. Vegna þeirrar at-
hygli, sem þessi fyrirlestur vakti, stofnaði hann
með ríkisstyrk tilraunaskóla fyrir vanþroska
börn, og var dr. Montessori forstöðukona skól-
ans. „Þarna sjáið þér,“ sagði dr. Baccelli í gamni
við móður mína. „Þér eruð ennþá aðeins kona
og barnfóstra!"
„Elsku, litlu vangefnu börnin mín,“ kallaði
móðir mín nemendur sína í dagbókinni sinni.
Hún var allan daginn frá klukkan átta á morgn-
ana til sjö á kvöldin með þessum börnum, sem
þjóðfélagið hafði talið vonlaus. Hún fylgdist
með þeim og gerði tilraunir, og glæddi hvern
neista af skilningi, sem hún sá bregða fyrir í
augum þeirra. Eftir tveggja ára erfitt starf, lét
hún nemendur sína taka venjulegt skólapróf.
„Kæru litlu vangefnu börnin“ sýndu, að þau
voru ekki vonlaus þrátt fyrir allt. Sum þeirra
tóku jafngott próf og eðlileg börn.
Það vakti gífurlega athygli. En móðir mín sá
með rósemi sinni, að hið merkilega var í taun-
inni ekki það, að hin vangefnu börn höfðu náð
jafngóðum árangri, heldur hitt, að hin eðlilegu
börn skyldu ekki ná betri.
Þegar hún heimsótti barnaskólana, sá hún,
að allt miðaði að því að hindra framtak og
starfslöngun barnanna. Börnin voru þvinguð til
þess að sitja við borð, þar sem þau höfðu svo
lítið rúm til að hreyfa sig að þau urðu að
smeygja sér og troðast, til þess að komast að
þeim. Álitið var, að ef þau sætu svona þröngt
gætu þau ekki annað en hlustað á kennarann.
Þeim var hrósað mest fyrir að sitja kyrr og
refsað fyrir hverja smáhreyfingu. „Það lítur út
fyrir, að siðferðið sé í bakhlutanum," sagði hún
á ráðstefnu kennara og embættismanna.
Þegar móðir mín var búin að stofna skólann
fyrir vangefnu börnin, fór hún aftur í háskól-
ann og var að lokum kjörin prófessor í rnann-
fræði. Það liðu sjö ár, þar til hún fékk það
hlutverk, sem átti eftir að verða lífsstarf hennar.
Einkafyrirtæki hafði látið flytja nokkur hundr-
uð fátækar fjölskyldur úr óhreinum og þröng-
um leiguhjöllum í betri íbúðir. En meðan for-
eldrarnir voru í vinnu og stálpuðu börnin í
skóla, voru börnin, sem yngri voru en sex ára
í reiðuleysi. Það var ákveðið að stofna barna-
heimili og dr. Montessori var beðin að veita
því forstöðu. Hún var strax fús til þess. Hún
hafði lengi beðið eftir tækifæri til Jress að reyna
uppeldisaðferðir sínar við heilbrigð börn.
Barnaheimilið hennar var stofnað í hinu ill-
ræmda fátækrahverfi San Lorenso. „Sextíu grát-
andi og skelkuð börn, sem voru svo feimin, að
Jrau voru ófáanleg til þess að segja nokkuð. Þau
voru kjarklaus, vanrækt, föl og vannærð, höfðu
alizt upp í skúmaskotum og aldrei fengið neina
andlega hvatningu.“ Þannig lýsti móðir mín
skjólstæðingum sínum fyrsta daginn, sem hún
var með þeim.
Á næstu tveirn árum hjálpuðu Jressi börn
móður minni til þess að gera byltingu í smá-
barnakennslunni. í stað Jress að setja þeim alls
konar reglur og berja þekkingu inn í kollinn á
Jreim, reyndi hún aðferðir til þess að leysa sjálf-
stæðishvöt þeirra úr læðingi.
Fyrsta skref hennar til þess að gefa börnunum
frelsi, var að veita þeim dálitla tilsögn. „Kenn-
ið þeim, hve mikils virði það er að vanda sig
við allt, jafnvel við það minnsta,“ sagði móðir
mín við kennslukonur sínar. Montessoribörnin
lærðu að hafa lágt, þegar þau snýttu sér, Jrau
lærðu að bursta og reima skóna sína, þvo sér um
hendurnar, spenna að sér beltin og skenkja
rnjólk og vatn án þess að hella niður.
„Sjálfstraust og sjálfsagi er merki um innra
jafnvægi.“
Freud lét svo ummælt eitt sinn, að börn, sem
væru alin upp í anda Montessoris, mundu ekki
þurfa að leita ráða hjá sálfræðingum seinna á
ævinni.
Móðir mín skildi, að barn þroskar greind sína
NÝTT KVENNABLAÐ
3