Organistablaðið - 01.12.1974, Blaðsíða 12

söfnuSir jengiS dágó'ö hljóSfœri, sem hœgt vœri u'S nola á mun
jjölbreyttari hátt en annars yröi, en heildarhljómur raunverulcgra
radda yrSi au'ðvita'ð hinn sami.
Nú kem ég að atriðum sem sérstaklega snerta organistana. Sum
hljóðfœri eru- þannig smíðuð, að fólspilið nær liltölulega stult inn
undir spilaborðin. Verður þá organistinn að sitja við hljóðfœrið
með kreppla fœtur til þess að ná þægilega til spilaborðsins, nema
hann lcjósi fremur að fœturnir séu í eðlilcgum stellingum cn þú
verður hann að sitja- lengra frá hljóðfœrinu og teygja sig í spila-
borðið.
Orgelsnillingurinn Germani sagði mér, er hann var hér á ferð
sl. vor, að fyrir um það bil 30 árum hafi verið gerð samþykkt af
ítölskum organistum um mál og gerð þœgilegra spilaborða og pedals.
Sú samþykkt virðist hafa hitt í mark.
Svo er það hinn svonefndi geislapedall, sem oft er rætt um.
Hann hefur ólvírœða kosti, sé hann lióflega byggður. Geislapedall er
ekki algengur hér, svo að menn eru honum ekki almennt vanir.
Eitt er það enn, sem varðar organislann, en það er hversu óþarf-
lcga þungt er að leika á sum þau orgel, sem eru lengd beint'
(mekanisk). Ef um slœrri mekanisk orgel er að rœða, er liœgur
vandi að hafa tengi á milli borða mcð lilstyrk rafmagns. Of þung
orgel eru skaðleg fyrir organistann, að því leyti að þau rýra smátl
og smátt lækni hans. Hann venst á að þrýsla of fast niður nótunum
og byrjur jafnvel að trampa á fótspilið.
Fyrirmynd okkar nú á dögum við gerð orgela, œtti að vera hljóm-
fegurð sú, er orgelsmiðir fyrri tíma náðu í hljóðfœrum sínum, en að
nota olckur allt sem vel hefur reynst og tækni, okkar daga býður
okkur í gerð og búnaði sjálfra spilaborðanna.
Fyrir þœr kirkjur, sem. hentugra þykir að kaupa minni og ódýr-
ari hljóðfœri en pípuorgel, vil ég sérslaklega minna á pedalharmó-
níum cða fótsligið harmóníum, sem hefur þann góða kost að liœgt
er áð ráða yfir svo miklum blœ- og slyrkleikabreytingum.
Haukur Guðlaugsson.
12 ORGANISTAliLAÐIÖ