Morgunblaðið - 05.01.2010, Síða 11

Jónmundur Guðmarsson, fram-
kvæmdastjóri Sjálfstæðisflokks-
ins, segir að ekki hafi tekist að afla
upplýsinga um styrki til allra 140
aðildarfélaga Sjálfstæðisflokksins
en sú vinna sé umfangsmeiri en
hjá öðrum flokkum. Þess í stað
hafi verið ákveðið að birta ein-
göngu upplýsingar um styrki sem
flokksskrifstofan aflaði. Upplýs-
ingar um heildarstyrki yrðu birtar
þegar þær lægju fyrir.
Jónmundur segir að ástæðan
fyrir því að enginn styrktaraðili er
nafngreindur sé sú að mönnum
þyki rétt að bíða eftir því að heild-
armyndin liggi fyrir. „Þegar heild-
armyndin liggur fyrir um fjölda
styrktaraðila mun Sjálfstæðis-
flokkurinn hafa samband við
stærstu styrktaraðila varðandi
birtingu upplýsinga,“ segir hann.
Sjálfstæðiflokkurinn safnar upplýsingum
Fréttir 11INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. JANÚAR 2010
FRÉTTASKÝRING
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
FYRIR þingkosningarnar í vor
varð mikil umræða um fjármál stjórn-
málaflokka og styrki til þeirra á ár-
unum áður en ný lög um fjármál
stjórnmálasamtaka tóku gildi árið
2007. Í nýju lögunum er stjórnmála-
flokkum bannað að taka við framlög-
um sem eru hærri en 300.000 krónur
frá sama lögaðila á ári. Engin slík tak-
mörk voru áður í gildi eins og greini-
lega sést í upplýsingum frá flokkun-
um sem birtar eru á vef
Ríkisendurskoðunar.
Ekki skylda heldur „ósk“
Umræðan um styrki sem flokkarn-
ir tóku við áður en nýju lögin tóku
gildi varð til þess að síðastliðið sumar
ákváðu allir stjórnmálaflokkar á Al-
þingi að setja inn bráðabirgðaákvæði
í lögin um að flokkarnir veiti upplýs-
ingar um styrkveitingar á árunum
2002-2006. Þar sem ýmis vandkvæði
eru á því að láta lög gilda afturvirkt
var ákveðið að Ríkisendurskoðun
myndi birta upplýsingarnar „að ósk“
stjórnmálasamtakanna. Engin
ákvæði eru um að flokkarnir séu
skuldbundnir til að birta upplýsing-
arnar. Sambærileg ákvæði voru sett
um frambjóðendur í prófkjörum og
forvölum. Upplýsingarnar átti að
birta fyrir árslok 2009.
Samanburður erfiður
Í bráðabirgðaákvæðinu eru skýr
fyrirmæli um hvernig upplýsingarnar
skulu settar fram. Það er hins vegar
afar misjafnt hversu vel flokkunum
hefur gengið að fara eftir þeim. Við
lauslega athugun virðist raunar sem
Framsóknarflokkurinn sé sá eini sem
fari í öllu eftir fyrirmælunum. Þetta
misræmi í upplýsingagjöf gerir sam-
anburð á milli flokkanna að sjálfsögðu
afar snúinn.
Mest munar um að Sjálfstæðis-
flokkurinn birtir eingöngu upplýsing-
ar um styrki sem borist hafa flokks-
skrifstofunni en ekki styrki til
flokksfélaga, líkt og hinir flokkarnir
þrír. Þá er enginn styrkveitandi nafn-
greindur í upplýsingunum frá Sjálf-
stæðisflokknum en í lögunum segir að
tilgreina skuli þá aðila sem hafa veitt
framlag að fjárhæð 500.000 krónur
eða meira, nema viðkomandi hafi
krafist trúnaðar.
Til samanburðar má benda á að af
þeim 90 lögaðilum sem styrktu Sam-
fylkinguna eru nöfn 10 ekki birt og af
70 lögaðilum sem styrktu Framsókn-
arflokkinn á þessum árum óskuðu 30
nafnleyndar. Aðeins einn lögaðili
styrkti Vinstrihreyfinguna – grænt
framboð um meira en 500.000 krónur
en það voru Samvinnutryggingar ehf.
sem veittu styrk upp á eina milljón.
Stórstyrkir árið 2006
Sjálfstæðisflokkurinn fékk hæstu
styrki frá einstaklingum og lögaðilum
árið 2006 en Samfylkingin og Fram-
sóknarflokkurinn fylgdu fast í kjölfar-
ið. Hjá Sjálfstæðisflokknum munaði
mest um tvo 30 milljóna styrki, ann-
ars vegar frá FL-Group og hins vegar
Landsbankanum en síðar var ákveðið
að endurgreiða þá. Hæstu styrkir til
Samfylkingarinnar og Framsóknar-
flokksins voru frá KB-banka upp á
11,5 og 11 milljónir.
Gósentíð hjá flokkunum árið 2006
 Samanburður á flokkum erfiður  Sjálfstæðisflokkur enn að afla gagna og ætlar að hafa samband
við styrktaraðila varðandi birtingu upplýsinga  Kraftur í fjáröflun áður en ný lög gengu í gildi
Framlög til stjórnmálaflokka
* Eingöngu framlög sem bárust flokksskrifstofu
Sjálfstæðisflokkurinn*
Lögaðilar og einstaklingar
2002 51.679.000
2003 72.029.000
2004 59.848.000
2005 42.645.000
2006 104.207.000
Samtals 330.408.000
Alls: 330.408.000
Framsóknarflokkurinn
Lögaðilar Einstaklingar
2002 13.644.785 7.265.386
2003 46.204.717 5.520.138
2004 17.448.171 7.115.518
2005 7.879.072 4.724.369
2006 95.471.967 9.374.231
Samtals 180.648.712 33.999.642
Alls: 214.648.354
Samfylkingin
Lögaðilar Einstaklingar
2002 5.228.459 4.164.310
2003 33.143.459 3.687.738
2004 4.477.160 4.269.917
2005 5.793.159 7.031.959
2006 102.378.666 18.165.635
Samtals 151.020.903 37.319.559
Alls: 188.340.462
Vinstri græn
Lögaðilar Einstaklingar
2002 2.411.842 2.820.862
2003 8.763.280 3.244.367
2004 1.950.500 2.990.397
2005 2.294.000 3.342.791
2006 14.840.500 7.502.612
Samtals 30.260.122 19.901.029
Alls 50.161.151
Í HNOTSKURN
» Alls fengu flokkarnir fjór-ir styrki upp á 351 milljón
árið 2006, rétt áður en ný lög
sem takmörkuðu mjög styrk-
veitingar einkaaðila gengu í
gildi.
» Lagasetningin kom flokk-unum ekki á óvart því þeir
unnu sjálfir að gerð þeirra.
» Áður en ný lög um fram-lög til stjórnmálaflokka
gengu í gildi var styrkjum afl-
að án þess að styrktaraðilar
gætu gert ráð fyrir því að
greint yrði frá nöfnum þeirra.
Birting á nafni skal ávallt
byggjast á samþykki viðkom-
andi.
Frá 2002 til 2006 fengu fjórir
stærstu stjórnmálaflokkarnir
samtals 784 milljónir í styrki frá
lögaðilum og einstaklingum.
Hæstu styrkina þáðu þeir árið
2006 áður en ný lög gengu í gildi.
Eftir Örn Arnarson
ornarnar@mbl.is
EIN af forsendum þess að horfum
varðandi lánshæfismat ríkisins hjá
Standard & Poor’s var breytt úr nei-
kvæðum í stöðugar var sú að forseti
Íslands muni staðfesta lög um ríkis-
ábyrgð tryggingasjóðs innistæðu-
eigenda. Þetta segir John Chamb-
ers, stjórnarformaður nefndarinnar,
sem metur lánshæfi fullvalda ríkja
hjá S&P.
Fram kemur í matinu að Icesave-
skuldbindingarnar muni auka skuld-
ir ríkissjóðs umtalsvert en hinsvegar
muni lausn málsins tryggja aðgengi
að alþjóðlegum fjármálamörkuðum
og styrkja þar með gjaldeyrisvara-
sjóðs Seðlabanka Íslands. Það síðar-
nefnda er sagt mikilvægt skref í átt
að afnema gjaldeyrishöftin. Mat
S&P byggir á þeirri grundvallarfor-
sendu að afnámi gjaldeyrishafta
fylgi ekki enn frekara gengisfall ís-
lensku krónunnar en slíkt myndi
meðal annars auka skuldabyrði
vegna erlendra lána og grafa undan
hagvaxtarhorfum og getu ríkissjóðs
til þess að standa undir afborgunum
á erlendum lánum.
Gjaldeyrishöftin afnumin
Að sögn Chambers býst S&P við
því að gjaldeyrishöftin verði afnumin
hægt og bítandi eftir því sem að-
stæður leyfa. Það er að segja að þeg-
ar væntingar erlenda fjárfesta og
innlendra á arðsemi fjárfestinga hér
á landi færast nær og Seðlabankinn
sitji á nægilega digrum sjóð til þess
að geta gripið inn í vegna ófyrirséðr-
ar þróunar á gjaldeyrismarkaði.
Segja má að gengisþróun hér á landi
og þróunin á aflandsgengi íslensku
krónunnar hafi verið veikburða
mælikvarði á þær væntingar. Síðast-
liðið haust hafði aflandsgengið færst
verulega nær seðlabankagenginu en
í kjölfar þess að gjaldeyrishöftin
voru hert fyrir nokkru það fyrr-
nefnda hækkað mikið. Í gær var
seðlabankagengi krónunnar gagn-
vart evru tæpar 180 krónur en af-
landsgengið á bilinu 260 til 280.
Chambers segir afar mikilvægt
fyrir stjórnvöld að ráðast í niður-
skurð á útgjöldum ríkisins sem fyrst
og bendir jafnframt á að synjun á
Icesave-samkomulagsins og uppnám
á samstarfinu við IMF í kjölfarið
myndi leiða til þess að niðurskurðar-
þörfin yrði enn meiri en hún er í dag.
Fram kemur í mati S&P að ólíklegt
er að stjórnvöld nái því takmarki að
koma fjárlögum í jafnvægi árið 2013.
Hinsvegar er gert ráð fyrir að heild-
arskuldir ríkisins nái hámarki í ár og
verði um 130% af landsframleiðslu
og lækki svo smám saman eftir það.
S&P gefur sér stað-
festingu á Icesave
Lánshæfismat byggir á að afnám hafta kalli ekki á gengisfall
Morgunblaðið/Ómar
Forsenda Nýtt lánshæfismat Standard & Poor’s byggir á þeirri forsendu að
afnám gjaldeyrishafta leiði ekki til mikils gengisfalls krónunnar.
VIÐSKIPTAVINUR Nova varð
heldur óhress á gamlársdag þegar
hann hugðist nýta afganginn af svo-
kallaðri frelsisinneign sinni til að
hringja nokkur símtöl í gsm-síma
sínum. Í ljós kom að Nova hafði fellt
niður afganginn af desemberinn-
eign hans og annarra viðskiptavina
en látið janúarinneignina byrja að
telja.
Liv Bergþórsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Nova, sagði þetta
hafa verið gert að ósk margra við-
skiptavina og sé í samræmi við
samningsskilmála.
Viðskiptavinurinn sem um ræðir
keypti farsíma af Nova og með í
kaupunum fylgdi að hann fékk inn-
eign upp á 2.000 krónur á mánuði í
eitt ár. Á gamlársdag átti hann eft-
ir um 500 krónur af inneign sinni
fyrir desember og hugsaði sér að
nota hana enda hafði hún hingað til
dugað til fyrsta dags hvers mán-
aðar. Nova felldi hins vegar af-
ganginn af inneigninni niður og
setti næsta mánuð inn, þ.e. janúar-
inneignina.
Liv Bergþórsdóttir benti á að
inneign með símatilboðum Nova
gildi í 30 daga í senn. Hins vegar
gildi inneign oft lengur en skilmál-
arnir segja til um. Í þessu tilviki
hafi margir haft samband og óskað
eftir því að ný inneign yrði sett inn
til þess að þeir ættu örugglega inn-
eign á gamlárskvöldi. Viðskipta-
vinir hafi fengið sent sms-skeyti
með sólarhringsfyrirvara um
hvernig málum yrði háttað að þessu
sinni.
runarp@mbl.is
Inneignin hjá Nova
hvarf á gamlársdag
Ný inneign var sett inn að ósk margra
HÉRAÐSDÓMUR Norðurlands
eystra hefur dæmt íslenska ríkið til
að greiða unglingsstúlku 300 þúsund
krónur í bætur fyrir ólöglega frels-
issviptingu.
Stúlkan var handtekin á Akureyri
ásamt þremur karlmönnum í ágúst
árið 2008 og var haldið í fangaklefa í
12 stundir yfir nótt.
Stúlkan, sem var 14 ára þegar
þetta gerðist, fór í ökuferð með
tveimur kunningjum sínum, pilti á
líku reki og 17 ára pilti. Síðan bættist
27 ára karlmaður í hópinn. Hópurinn
fór og lék golf í Eyjafjarðarsveit en
þegar hann kom aftur til Akureyrar
stöðvaði lögregla bílinn en hann
reyndist vera stolinn.
Allt var fólkið vistað í fanga-
geymslum en karlmennirnir þrír
voru grunaðir um fleiri afbrot. Í ljós
kom síðar að stúlkan tengdist ekkert
afbrotunum.
Lögreglan sagði síðar að vistun
stúlkunnar í fangaklefa hefði miðast
við nauðsynlega rannsókn málsins
og hefði henni verið sleppt um leið og
lögreglan taldi að málið væri nægj-
anlega upplýst.
Dómurinn taldi hins vegar að lög-
reglu hefði borið að tilkynna barna-
verndarnefnd um málavexti og kalla
til fulltrúa hennar ef nauðsynlegt var
talið að grípa til frekari úrræða
gagnvart stúlkunni. Hefði frelsis-
svipting hennar verið ólögmæt.
Ólafur Ólafsson héraðsdómari
kvað upp dóminn.
Fær skaðabætur fyrir
ólöglega frelsissviptingu