Ísfirðingur - 15.12.1986, Qupperneq 11

ÍSFIRÐINGUR
11
Holótta grjótið í Skötufirði.
fyrrum prófastsur í Vatnsfirði
hafi ort um hana þessa vísu:
Ár og síð og alla tíð
aldrei skrýðist fönnum.
Fjandinn ríði Fossahlíð,
ég fyrirbýð það mönnum.
Utanvert á Fossahlíð er bær-
inn Hjallar, allhátt í hlíðinni,
þar er naust og hjallur í flæðar-
máli ásamt gömlu gangspili,
sem hefur lokið sínu hlutverki.
Ærið hefur verið brött sjávar-
gata og um skriðu að fara. Síðar
var vegarslóði lagður út hjall-
ann og var þar léttari aðkoma.
Gangspil, sömu gerðar og
þarna var má enn víða sjá við
Djúp. Voru þau notuð við að
draga báta undan sjó og gengu
þá tveir til sex menn eftir atvik-
um á rá, sem stungið var gegn
um spilkallinn og sneru honum,
en kaðall eða vír festur í bátinn.
Er nafnið af þessum göngu-
ferðum dregið og voru þessi spil
hin gagnlegustu meðan mann-
afli var nægur til sveita svo sem
áður tíðkaðist.
„HESTAKLEIF ER
HÁBÖLVUÐ..."
Á Ögurnesi kveð ég eyna
Vigur, hún mun ekki sjást á
þessari leið meira. Næstu ör-
nefni eru mörg hver tengd
nafninu Ögri, enda hið forna
stórbýli brátt á hægri hönd. Þar
bjó fyrrum margt stórmenni,
svo sem Magnús prúði, Ari
sýslumaður, sonur hans og fleiri
höfðingjar. Á byggðasafninu á
ísafirði má sjá Ögurstofu, sem
þar hefur verið sett upp ásamt
ýmsum fleiri munum.
Tafsöm verður ferðasagan
með þessu móti, en nú er greið
leið inn með Mjóafirði og þar
mæti ég bíl í annað sinn á leið-
inni, hið fyrra voru þrír vöru-
bílar í Álftafirði, hlaðnir varn-
ingi úr höfuðstaðnum. Þeirra
vertíð lengist með góðu tíðar-
fari.
Veitingaskálinn Djúpmanna-
búð er með vetrarumbúnaði,
enda ekki gesta að vænta úr
þessu. Þegar kemur að gatna-
mótum við Hestakleif, sé ég mér
til léttis að flest hjólför liggja
upp á Kleifina, svo hún mun
vera opin. Hestakleif er mun
styttri leið austuryfir, um 34 km
styttri en vegurinn út á nes og
fyrir Vatnsfjörð.
Vegurinn um Hestakleif er
oft ærið misjafn og er það
greinilega ekkert nýmæli, því
einhvern tíma í fyrndinni var
gerð um hana þessi vísa:
Hestakleif er hábölvuð
hnúkar og slæmur vegur.
Haf’ hana skapað góður guð
það gert mun hafa tregur.
Þetta gengur samt vonum
framar, skaflar líklega ruddir
fyrir nokkru og vatnsflaumur
niður hjólförin. Nú kemur það
sér vel, að þegar við settum upp
trilluna okkar þá flutti ég
nokkuð af ballestinni í bílinn
aftanverðan. Hann klórar sig
vel upp Kleifina og síðan geng-
ur vel niður hinum megin.
Leiðin liggur nú inn fyrir
Isafjörð og sækist vel. Arngerð-
areyri var fyrrum verslunar-
staður Inndjúpsmanna en þar
er nú fátt sem minnir á það
annað en bryggjan. Og þó —
þar stendur einnig hús sem
stingur mjög í stúf við aðra bæi
á leiðinni. Það ber svipmót for-
nra kastala með sérkennilegum
þakbrúnum, líkt og hugað væri
að skotraufum með skjóli á
milli. Tæpast hefur þess þó ver-
ið nauðsyn, því annað þarfara
hafa bændur hér aðhafst en
liggja í ófriði sín á milli, ærið
verk var að takast á við nátt-
úruöflin, þó menn sneru bökum
saman.
Nýr vegarkafli þar utanvið
hressir sálina og þá liggur leiðin
fram Langadalinn. Ekið er um
hlaðið á Kirkjubóli, þar má fá
bensín og aðra slíka þjónustu.
Vegurinn um Þorskafjarðar-
heiði liggur upp úr Langadal og
þar er enn farið upp á veginn
yfir Steingrímsfjarðarheiði.
Þegar framkvæmdum þar verð-
ur lokið mun hann koma niður
næsta dal, sem Lágidalur nefn-
ist og eru þegar hafnar fram-
kvæmdir við þann hlutann.
Heiðin reynist mér greiðfær og
ég kannast þar við ýmis kenni-
leiti, því þar eyddi ég langri
vetramótt við mokstur og basl
fyrir tæpu ári, en vaskir menn
frá Hólmavík komu mér síðan
til hjálpar og skiluðu mér til
byggða, þökk sé þeim fyrir það.
LANDNÁM STEINGRÍMS
Það er farið að skyggja þegar
ég ek niður Staðardalinn og
komin slyddurigning. Ég sé lítið
af þessum víðáttumikla og fagra
dal í þetta sinnið. Þarna hef ég
reyndar gist yfir helgi i fyrstu og
einu laxveiðiferð minni, fyrir
einum 12—14 árum. Engan
fékk ég laxinn, en ferðin var hin
ágætasta, og bar margt þar til
annað óskylt laxi.
Sagt er að Steingrímur land-
námsmaður sé heygður í Stein-
grímshaugi á Staðarfjalli, en
þaðan átti að vera víðsýnt um
landnám hans.
Ekið er um bæjarhlað á
Hrófbergi, en hreppurinn dreg-
ur nafn af bænum. Þar eru nú
íbúar innan við 30 og eru uppi
hugmyndir um sameiningu
hans við Hólmavíkurhrepp,
sem var stofnaður út úr Hróf-
bergshreppi 1943. Hreppsbúum
er að vonum nokkur eftirsjá í
nafninu, sem er hið uppruna-
lega fyrir allt svæðið.
Von bráðar blasir við
Hólmavík, kauptún með um
420 íbúa, nú vaxandi aftur eftir
nokkra lægð á sjötta og sjöunda
áratugnum. Atvinna er næg á
Hólmavík og er mest sótt til
sjávarins, gjöful rækju- og skel-
fiskmið í Húnaflóa.
Þegar ég kem í skólann er
verið að koma fyrir nýjum hús-
gögnum í bókasafni, sem er
sameiginlegt fyrir héraðið og
skólann og vel búið safnkosti.
Skólinn er að hluta í nýrri við-
byggingu og verður að teljast
allvel að honum búið. Sárlega
vantar þó íþróttaaðstöðu og
heimavistarrými, en Hólmavík
er orðin skólamiðstöð sýslunn-
ar. Þar er grunnskólanám upp í
9. bekk og sækja þangað nem-
endur úr öðrum hreppum. Sem
stendur eru þeir vistaðir á
einkaheimilum. Erindi mitt
hingað er einmitt að hitta
hreppsnefndarmenn vegna fyr-
irhugaðrar byggingar heima-
vistarhúss, ásamt íþróttahúsi og
samkomusal. Mér eru sýndar
teikningar og rætt er um ýmis
atriði framkvæmdarinnar.
Hólmavík virðist staður á upp-
leið og menn eru þar stórhuga
og bjartsýnir.
Ég fæ gistingu og góðan
beina að fundi loknum hjá
Herði skólastjóra, það er stutt
að fara, varla steinsnar frá
skólahúsinu. Hörður er einnig
hreppsnefndarmaður og hann
fræðir mig ýmislegt um málefni
staðarins.
BRODDANESSKÓLI
Við rísum árla úr rekkju á
föstudag, því halda skal í
Broddanesskóla, þar sem verð-
ur fræðslufundur með náms-
stjórum. Fryst hefur um nóttina
og hált á vegum, hreint og stillt
veður. Bundið slitlag er komið á
veginn alla leið að Húsavík, sem
er reisulegt býli við vegamót til
Tröllatunguheiðar. Sú leið er
einungis fær um hásumarið og
þykir þó sjaldan greiðfær.
Okkur ber hratt yfir og fyrr
en varir erum við komin að
Broddanesi. Þar er nýlegur
skóli, allsérstæður að bygging-
arlagi. Er kennslurými á neðri
hæð, en uppi íbúð skólastjóra.
Mikill veggur gengur út úr
miðri hlið skólans og þegar far-
ið er að forvitnast um hlutverk
hans, kemur í ljós, að hann er
reyndar holur innan og er ætlað
að geyma rennihurð, sem er
milli skólastofa, svo hægt sé að
opna á milli án þess að hurðir
séu að flækjast fyrir! Annar
skóli sömu gerðar er á Núpi í
Dýrafirði og eru nokkuð skiptar
skoðanir um hagkvæmni þess-
ara bygginga. Á hitt ber þó að
líta, að þær setja svip á um-
hverfi sitt.
Námsstjórarnir Þórir Sig-
urðsson og Matthildur Guð-
mundsdóttir ráða þessum skóla
í dag, en skólastjóri hér er Sig-
ríður Þórarinsdóttir, tók við
starfi í haust. Þau Þórir og
Matthildur skipa sínu liði af
röggsemi og áður en ég veit af er
ég sestur með skriftarblað og
forskrift fyrir framan mig,
tungubroddinn út í annað
munnvikið og þykist vera að
skrifa ítalska skrift, en sú skrift
er nú notuð í skólum og virðist
skila betri árangri en fyrri gerð-
ir.
Þama eru kennarar úr
Strandasýslu og einnig úr Vest-
ur-Húnavatnssýslu, vel mætt og
áhugi greinilega mikill. Þar sem
skólar eru þama víðast smáir og
einangraðir er skólamönnum
mikils virði að hittast, bera
saman bækur og fræðast um
þær nýjungar sem á döfinni eru
hverju sinni.
Eftir hádegisverð tekst mér
að sleppa frá Þóri og króa nýja
skólastjórann af til að ræða um
skólastarfið.
I skólanum eru einungis 15
nemendur á aldrinum 6—12
ára. Kennslan er með „opnu“
sniði, þannig að hver einstakur
nemandi hefur sína stundaskrá,
sem hann tekur sjálfur þátt í að
móta undir leiðsögn kennarans.
Þannig er ný stundaskrá fyrir
hverja viku, en jafnan gætt
samræmis í kjarnagreinum.
Litlir skólar bjóða upp á ýmsa
möguleika, sem þennan. Mikil
vinna fylgir þessu, en nemendur
og kennarar telja það ekki eftir
sér. Ég sannfærist um að
Broddanesskóli er i góðum
höndum Sigríðar skólastjóra og
Skúla eiginmanns hennar.
NÁTTTRÖLL OG AÐSKILN-
AÐARSTEFNA
Við kveðjum Broddanes um
þrjúleytið og ökum inn með
Kollafirði. Nú gefst betri tími til
að líta í kringum sig en um
morguninn. Kollafjörður endar
í allbreiðum botni og heita býl-
in Stóra-Fjarðarhorn að sunn-
anverðu, én Litla-Fjarðarhorn
að norðan.
Upp úr fjarðarbotni liggur
veguryfir Steinadalsheiði, yfir í
Gilsfjörð, en líkt og Trölla-
tunguheiði er hún aðeins fær að
sumarlagi. Sá vegur liggur
skammt frá hinu forna höfuð-
bóli, Felli. Þá jörð átti Guð-
mundur ríki Arason frá Reyk-
hólum og niðjar hans lengi síð-
an. Halldór Jakobsson, sýslu-
maður bjó þar á átjándu öld og
hafði þar um skeið Fjalla-Ey-
vind ásamt Höllu, en þótti ann-
ast gæsluna slaklega og var m.a.
af þeim ástæðum settur frá em-
bætti um stundarsakir.
Út með Kollafirði er ekið um
bratta hlíð og við ytri enda
hennar blasa við tveir stein-
drangar við sjóinn. Dregur vík-
in nafn þar af og heitir
Drangavík. Hörður segir mér að
þar séu komin tvö af þremur
nátttröllum, sem tóku sér það
fyrir hendur að moka sund milli
Vestfjarða og meginlandsins.
Til að nýta uppmoksturinn ætl-
Rekaviður á Ströndum.