Ísfirðingur - 15.12.1986, Side 22

22
ÍSFIRÐINGUR
Auðunn Bragi Sveinsson:
Sendikeimari
á Patreksiirði
Góðir lesendur. Yfirskrift þessa
greinarkorns er kannski full
hátíðleg, og þó. Staðreynd er,
að undirritaður var sendur til
kennslu út á land, nánar tiltekið
til Patreksfjarðar.
Víða vantaði kennara til
starfa við grunnskólana á s.l.
hausti. Auglýsingar um lausar
kennarastöður birtust í blöðum
í stórum kippum, og voru einnig
lesnar i útvarpi. Þegar skólarnir
áttu að hefja störf, víða í sept-
ember, vantaði kennara til að
uppfræða blessuð börnin og
unglingana. Á nokkrum stöðum
vantaði nokkra kennara. Þetta
gildir vitanlega um lands-
byggðina. í þéttbýlinu við
Faxaflóa var öðru máli að
gegna, í þessu efni, þó að þar
væri raunar ekki um auðugan
garð að gresja.
Á Patreksfirði vantaði
nokkra kennara, m.a. i dönsku,
íþróttum og í smíðum. Var
menntamálaráðuneytið beðið
að reyna að útvega kennara í
nefndar greinar. Undirritaður,
sem kominn er á eftirlaun skv.
95 ára reglunni, var á lausum
kili að nokkru. Stundaði raunar
nám í dönsku i Háskóla íslands.
Þá var það, að Sigurður Helga-
son deildarstjóri hringdi til
undirritaðs og bað hann að gera
það fyrir ráðuneytið og sig að
fara nú hið snarasta vestur á
Patreksfjörð og kenna þar
dönsku i eins og mánaðartima.
Það er fimmtudagurinn 9. okt-
óber. Daginn eftir hringdi Sig-
urður enn til þess sem þetta ritar
og bað nú um lokasvar við
beiðninni. Þyrfti að fara með
flugvél vestur (frá Rvk.) mánu-
daginn 13. okt. Jú, þessu gat
undirritaður ekki neitað. Hafði
haft góða reynslu af Sigurði frá
liðnum tíma, verið í sama bekk
og hann í gamla kennaraskól-
anum fyrir fjórum áratugum
eða þar um kring.
Mánudagurinn 13. okt. rann
upp, bjartur og fagur. Glamp-
andi sólskin var er ekið var í
leigubifreið út á flugvöll frá
Hjarðarhaga 28. Á flugstöðinni
var Sigurður mættur. Greiddi
hann, eða öllu heldur ríkið, far-
miðann fram og til baka með kr.
4.218. Farangur kennarans var
nokkur: ferðataska væn, brún
að lit, önnur grá, ritvél (rafknú-
in) í kassa svörtum að lit, svo og
skjalataska. Vélin var vart hálf-
setin. Ræddi nokkuð við ungan
mann í vélinni, er heitir Guð-
mundur Björnsson (Pálssonar
fv. alþm.) og er fulltrúi hjá
sýslumanninum á Patreksfirði.
Þægilegur náungi.
Komið var til Patreksfjarðar
kl. tæplega 12 á hádegi. Skóla-
stjórinn á staðnum, Daði Ingi-
mundarson, var mættur í flug-
skýlinu og bauð hann nýja
kennarann velkominn. Ók síð-
an með hann og farangur hans
að matsölunni á staðnum, stað-
settri á Vatneyri. Þar var matur
tilbúinn: nýr fiskur, kartöflur
og mörflot út á. Á eftir var siðan
hrísgrjónagrautur. Ágætis mat-
ur.
Kona rak matsöluna, Erla
Hafliðadóttir að nafni. Er hún
frá Látrum. Eiginmaður Erlu,
Kristján Jóhannesson, ók
kennaranum til íbúðar þeirra
hjóna, að Brunnum 14. Var
kennaranum komið þar fyrir í
herbergi einu til norðvesturs, 3
x 3,5 m að flatarmáli. Dökkt
teppi á gólfi, á veggjum all-
dökkar viðarþiljur. Skrifborð
og bókahilla. Legubekkur,
armstóll, stoppaður hæginda-
stóll.
Kennarinn var með skóla-
stjóranum eftir hádegi við að
undirbúa dönskukennsluna, en
undirritaður átti að annast
kennslu í þessari göfugu þjóð-
tungu í fjórum bekkjum: 6., 7.,
8. og 9. bekk.
Kennslan hófst þriðjudaginn
14. október. Undirritaður skrif-
aði í dagbók sína þennan dag
svohljóðandi: „Ég kom 7. og 8.
bekk af stað. Leist vel á nem-
endurna, hvað sem seinna
verður. Gert er ráð fyrir, að ég
kenni 19 stundir á viku. Tvo
daga, mánudaga og þriðjudaga,
byrja ég kl. 8 árdegis, en aðra
daga síðar.“
Já, svona gekk þetta áfram.
Upphaflega var gert ráð fyrir,
að kennarinn væri sléttan mán-
uð, en þegar sýnt þótti að ekki
fengist kennari hérlendis til
starfans, var beðið um að und-
irritaður yrði til mánaðamóta
nóv.—des. Samþykkti hann það
með glöðu geði. Kennslan gekk
mæta vel. Nemendur voru að
vísu misviljugir að tileinka sér
danska tungu, en ekki mun
lakara hvað það varðar á Pat-
reksfirði en annars staðar.
Danska þykir ekki beint
„spennandi“ námsgrein. Étur
þar hver eftir öðrum. Börnin
heyra víða þann söng, að
danska sé ljótt og leiðinlegt
tungumál.
Undirritaður borðaði hjá
Erlu eins og fyrr sagði og hélt til
hjá þeim hjónum, Erlu og
Kristjáni. En aðfaramótt 3.
nóvember, sem var mánudagur,
andaðist Kristján í svefni að
heimili sínu. Hafði sá sem þetta
ritar setið með honum aðfarar-
nótt sunnudagsins til kl. 2 að
nóttu á heimili hans og rætt við
hann glaðan og reifan. Sagði
hann þá margt frá fyrri tíð, m.a.
frá því er hann sigldi með afla
til Bretlands á stríðsárunum.
Komst hann þá í margar þrek-
raunir. Verður þeim sem þetta
skráir ógleymanlegt þetta kvöld
með Kristjáni sáluga, en margt
bar á góma. Hefði verið fróðlegt
að eiga það samtal á segul-
bandi. Ekki er vafi á því, að gera
hefði mátt gilda bók með ævi-
atriðum Kristjáns, svo margt
hafði hann reynt. Undirritaður
geymir margt í huga sér frá
þessu kvöldi sem aldrei fer len-
gra. En það er önnur saga. —
Útför Kristjáns var afar fjöl-
menn. Sr. Grímur Grímsson,
sem gegndi prestsstörfum á
staðnum i fjarveru skipaðs
sóknarprests, Þórarins Þór,
flutti líkræðuna í kirkjunni og
jarðsöng. Erfi var síðan drukkið
heima að Brunnum 14, og var
þar margmenni. Góður maður
var genginn.
Að Kristjáni látnum fór und-
irritaður að borða hjá skóla-
stjórahjónunum, Daða Ingi-
mundarsyni og Olgu Jóhanns-
dóttur, konu hans, alúðlegum
hjónum, sem gott er að minnast.
Skömmu eftir lát Kristjáns var
lokið dvöl kennarans að
Brunnum og flust að Aðalstræti
67, en þar ræður húsum Elin
Björnsdóttir Thoroddsen. Var
hún gift Þorvaldi Thoroddsen
frá Vatnsdal, er lést fyrir rúm-
um tveimur árum. Herbergið
sem undirritaður fékk hjá Elínu
er á jarðhæð. Þar hafa ýmsir átt
heimili um skeið, m.a. Guðni
Kolbeinsson cand. mag., sem
eitt sinn kenndi hér við grunn-
skólann. Þá var hér fyrr með
lögfræðiskrifstofu Stefán
Skarphéðinsson, núverandi
sýslumaður Barðstrendinga.
Elín veitti siðdegiskaffi af rau-
sn. Var oft gaman við hana að
ræða. Svo vildi og til, að kenn-
arinn kannaðist við ættfólk
hennar, sem flest er á Austur-
landi. Elín er frá Reyðarfirði.
Þegar þetta er ritað mun ráð-
ið, hver taka muni við starfi
undirritaðs við dönskukennslu í
grunnskólanum hér. Er það
danskur maður, Gert Bertelsen
að nafni, fertugur að aldri, með
fimmtán ára reynslu að baki í
heimalandi sínu, Danmörku.
Hann kemur hingað hinn 1.
desember. Mun sá sem hér situr
við ritvél aðstoða hann fyrstu
daga starfsins. Gert mun ekki
skilja neitt í íslensku. En það er
víst, að þegar frá líður muni
hann og nemendurnir skilja
hverjir aðra. Hlutverk undirrit-
aðs var að brúa bil, ef svo má að
orði komast.
Eftir rúmlega sjö vikna dvöl á
Patreksfirði hafa skapast nokk-
ur kynni við fólk. Auk nem-
endanna, sem undirritaður hef-
ur reynt að leiðbeina við nám i
danskri tungu, eru að sjálfsögðu
kennararnir. Allir tóku þeir ný-
ja (og gamla) kennaranum vel,
einnig húsvörðurinn.
Hér á eftir skal nokkurra get-
ið, sem kennarinn varð mál-
kunnugur utan skólans. Er þá
fyrst að telja Guðmund Sig-
urðsson, verkamann og fyrrum
bónda á Brekkuvöllum á
Barðaströnd. Hagmæltur er
Guðmundur og varð það upp-
spretta kynna, að hann hefur
gaman af kveðskap eins og
undirritaður. Hann býr með frú
sinni, Ólafíu Einarsdóttur, í
Urðargötu 7. Guðmundur er
fróður maður og les talsvert.
Bókasafnið segir sína sögu um
áhugamál húsbóndans. Syni
Guðmundar, Grétari, kynntist
undirritaður smávegis.
Þá er vert að geta hér eins
manns, sem kennaranum fannst
skemmtilegur og sem hann
heimsótti nokkrum sinnum.
Maðurinn heitir Bragi Thor-
oddsen, og er rekstrarstjóri hjá
vegagerðinni. Leitun mun nú
vera á manni, sem er jafn ljóð-
elskur og Bragi. Hann þylur
upp úr sér löng kvæði eftir Éin-
ar Ben. Þá má ekki gleyma á-
huga hans á söng, enda syngur
hann í kirkjukórnum. Sr. Grími
Grímssyni kynntist kennarinn
talsvert, heimsótti hann i
prestsbústaðnum nokkrum
sinnum og hlaut jafnan vin-
gjarnlegar móttökur. Til guðs-
þjónustu að Sauðlauksdal var
haldið sunnudag einn með
prestinum. Enginn var organ-
istinn, en viðstaddir sungu eftir
bestu getu. Eftir messu var
haldið að Kvígindisdal og
drukkið kirkjukaffi í boði hús-
ráðenda.
Ekki má gleyma öldruðum
manni, Elíasi Þórðarsyni að
nafni, er býr einn í litlu húsi
sunnarlega í þorpinu (bænum).
Hjá honum er góður vinur,
Patreksfjarðarkirkja.