Morgunblaðið - 31.03.2010, Qupperneq 21

21
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 31. MARS 2010
Blúsað af beljandi krafti Blúshátíð í Reykjavík stendur nú yfir en á henni kemur fram fjöldinn allur af blúsiðkendum, innlendum sem erlendum. Hér má sjá blússöngkonuna Deitru Farr í
syngjandi sveiflu, en hún hélt tónleika á Hilton Reykjavík Nordica Hotel í gær ásamt Nordic All Stars Blues Band.
Kristinn
NÝLEGA voru birtar
niðurstöður könnunar á
fjármögnun íslenskra kvik-
mynda sem framleiddar
voru á árunum 2006-2009.
(Með kvikmynd er hér átt
við bíómyndir, leikið sjón-
varpsefni, heimilda- og
stuttmyndir.) Þessi könn-
un færir okkur í fyrsta sinn
staðreyndir um fjárhags-
lega þætti kvikmynda-
framleiðslu á Íslandi. Frá sjónarhóli
skattgreiðenda er meginniðurstaðan sú
að þeir fjármunir sem ríkisvaldið fjár-
festir í kvikmyndum skila sér að fullu til
baka í formi launaskatta. Þá eru ótaldir
aðrir beinir og óbeinir skattar. Fjárfest-
ing í kvikmyndum skilar samfélaginu
með öðrum orðum beinum fjárhags-
legum arði.
Í ljós kom einnig að 2,7 milljarða fjár-
festing ríkisins í þessum kvikmyndum
laðaði að sér rúma 4 milljarða af innlendu
fjármagni og 5,2 milljarða af erlendu
fjármagni.
Það er fjárfesting ríkisins sem laðar að
sér þetta fjármagn því hún er forsenda
þess að hægt sé að fjármagna mynd-
irnar. Án þeirrar viðurkenningar sem
kvikmyndasjóður heimalands gefur
verkefninu fæst ekki annað fjármagn.
Þess vegna eru íslenskir kvikmyndasjóð-
ir þessum iðnaði svo gríðarlega mik-
ilvægir – þótt aðeins 13% fjármagnsins
sem til þarf komi úr þeim sjóðum.
Sókrates á að hafa sagt að öll ill verk
stöfuðu af fáfræði og í því ljósi má
kannski skoða þá stefnu núverandi rík-
isstjórnar að skera sérstaklega mikið
framlög til kvikmyndasjóða. Þessi nýja
könnun sviptir hins vegar burt hulu fá-
fræðinnar svo nú blasa staðreyndirnar
við.
Hin efnahagslegu rök fyrir fjárfest-
ingu ríkisins í kvikmyndum eru fleiri, því
fjöldi rannsókna hefur sýnt
að kvikmyndir hafa veru-
leg bein áhrif á ferða-
mannastraum og þar með
gjaldeyristekjur þjóð-
arinnar.
En kvikmyndafram-
leiðsla er ekki bara pen-
ingalega arðbær frá sjón-
arhóli ríkisins heldur hefur
hún margvísleg önnur já-
kvæð áhrif. Hún skapar
störf, sem ungt fólk hefur
áhuga á, við að framleiða
íslenskar menningarafurðir. Íslenskar
sögur. Það er mikilvægt að þær sögur
séu sagðar á tungumáli kvikmyndarinn-
ar. Tungumáli sem hefur aðgang að fólki
um alla veröldina – og ekki síður – unga
fólkinu okkar.
Nú er þörf á mannaflsfrekum fram-
kvæmdum til að örva íslenskt efnahags-
líf. Kvikmyndaiðnaðurinn er tilvalinn til
þess. Þessi könnun sýnir að 2.7 milljarða
fjárfesting ríkisins í kvikmyndum skilaði
sér öll til baka með góðum vöxtum á
skömmum tíma. Hún laðaði að sér inn-
lent og erlent fjármagn svo hér var fram-
leitt kvikmyndaefni fyrir 12 milljarða
króna – og yfir 70% þess fjár fór í launa-
greiðslur. Býður einhver betur?
Hvað þarf til að ráðamenn hætti að
tala um tiltrú sína á íslenskri nýsköpun,
hugviti og handverki – og sýni hana í
verki?
Eftir Björn B.
Björnsson
»Hvað þarf til að ráða-
menn hætti að tala um
tiltrú sína á íslenskri ný-
sköpun, hugviti og hand-
verki – og sýni hana í
verki?
Björn B. Björnsson
Höfundur er formaður Íslensku kvik-
mynda- og sjónvarpsakademíunnar.
Framleiðsla
kvikmynda skilar
okkur góðum arðiÁHERSLURFjölskylduhjálpar
Íslands hafa verið
harðlega gagn-
rýndar í fjölmiðlum
undanfarna daga,
enda virðast skjól-
stæðingar ekki sitja
við sama borð. At-
hæfið hefur eðlilega
verið gagnrýnt
harðlega af félags-
málaráðherra, formönnum vel-
ferðar- og mannréttindaráðs og
öðrum kjörnum fulltrúum. Fram-
kvæmdastýra Fjölskylduhjálpar
hefur nú viðurkennt að um mistök
hafi verið að ræða, en segir þó að
sárt sé að horfa upp á einstæðar
mæður sem þurfi frá að hverfa.
Það er með öllu óásættanlegt að
fólki skuli vísað frá á grundvelli
þjóðernis en er það ekki óásætt-
anlegt að fólki skuli vísað frá yfir
höfuð? Er ásættanlegt að flokka
fólk? Hverjir mega flokka fólk og
eftir hverju má flokka?
Íslenskt velferðarsamfélag
Allt frá lýðveldisöld hefur vel-
ferð einstaklinga verið að hluta í
samfélagslegri ábyrgð, en fyrstu
merki þess má rekja aftur til Grá-
gásar þar sem helstu verkefni lög-
hreppa snerust um fjallskil og
framfærslu ómaga. Samkvæmt
núgildandi lögum er hlutverk
sveitarfélaga fyrst og fremst að
vinna að sameiginlegum velferð-
armálum íbúanna. Íslenskum
sveitarfélögum er m.a. skylt að
veita húsaskjól og lágmarks-
framfærslu þegar á þarf að halda.
Lágmarksframfærsla er þó ekki
skilgreind í lögum, né heldur á
hvaða stigi sveitarfélögum beri að
axla sínar skyldur.
Hjá Reykjavíkurborg hafa verið
settar nokkuð skýrar reglur um
velferð borgarbúa. Fjárhags-
aðstoð er veitt að uppfylltum
ákveðnum skilyrðum og sama gild-
ir um félagslegt húsnæði. Að sama
skapi er hægt að fá
húsaleigubætur og
sérstakar húsa-
leigubætur, nið-
urgreiðslu á tóm-
stundum,
skólamáltíðum og
leikskólum ef á þarf
að halda og skilyrði
eru uppfyllt. Ein-
stæðir foreldrar og
námsmenn fá afslátt
af leikskólagjöldum,
öryrkjar fá afslátt
gegn framvísun skírteina í sund og
nemar gegn framvísun sérstakra
korta í strætó. Allt er þetta gert til
að tryggja aðgengi þessara hópa
að grunnþjónustu sem er vel.
Hvort réttri aðferð er beitt er aft-
ur á móti pólitísk spurning sem
verður æ áleitnari.
Velferð eða ölmusa?
Samhliða velferðarkerfi hins op-
inbera hafa líknarfélög á borð við
Torvaldsensfélagið, Mæðrastyrks-
nefnd og Fjölskylduhjálp gegnt
veigamiklu hlutverki um langt
skeið, m.a. með matar- og fatagjöf-
um til fólks í neyð. Tilurð og mik-
ilvægi þessara félaga vekur spurn-
ingar um hversu raunverulegt
íslenskt velferðarsamfélag sé þeg-
ar allt kemur til alls. Er það raun-
verulega svo að allir einstaklingar
samfélagsins búi við mannsæm-
andi aðstæður? Hafa allir jafnan
aðgang að heilbrigði og velferð á
Íslandi?
Án þess að ég ætli að gera lítið
úr alvarleika þess að flokka fólk
eftir þjóðerni, þá verður hið op-
inbera að líta í eigin barm. Vel-
ferðarþjónusta Reykjavík-
urborgar með öllum sínum
skilyrðum, afsláttarkjörum og til-
færslum gerir einmitt kröfu um
flokkun fólks. Eigi hér raunveru-
legt velferðarsamfélag að ríkja
verður grunnþjónustan að vera að-
gengileg öllum, óháð efnahag eða
öðrum hamlandi þáttum. Þannig
ættu líknarfélög í raun að vera
óþörf.
Vinstri grænt
velferðarsamfélag
Á sveitarfélögunum hvílir mikil
ábyrgð, enda eru þau samfélög
fólks sem hafa gert með sér samn-
ing um að sinna ákveðnum grunn-
þáttum mannlífsins. Við rekum
saman leik- og grunnskóla, frí-
stundaheimili, gatnakerfi, almenn-
ingssamgöngur og félagslegt net
sem þarf að vera til staðar fyrir
okkur öll. Þessi þjónusta er fjár-
mögnuð með hlutfalli af launum
okkar og við eigum öll að geta not-
ið hennar – skilyrðislaust.
Vinstri græn hafa um langt
skeið lagt áherslu á að grunnþjón-
usta sveitarfélaga verði gjaldfrjáls
og að allir íbúar geti notið hennar.
Sérstaklega brýnt er að öll börn
geti notið leik- og grunnskóla án
endurgjalds. Nauðsynlegt er að
ganga alla leið í þessum efnum,
enda má það ekki vera þannig að
þjónusta sem fjármögnuð er af
okkur öllum í sameiningu reynist
sumum of dýr.
Velferðarsamfélag er samfélag
þar sem grunnþjónustan er í sam-
félagslegri ábyrgð, þar sem allir fá
notið grunnþjónustu og þar sem
félagslegt net er til staðar þegar á
þarf að halda. Í velferðarsamfélagi
þarf fólk ekki að framvísa skírtein-
um. Í velferðarsamfélagi er ekki
þörf á líknarfélögum til að tryggja
fólki nauðþurftir heldur geta allir
íbúar lifað með reisn og notið sjálf-
sagðrar grunnþjónustu í hvívetna.
Eftir Sóleyju
Tómasdóttur
» Í raunverulegu vel-
ferðarsamfélagi er
grunnþjónustan að-
gengileg öllum, óháð
efnahag eða öðrum
þáttum. Þannig ættu
líknarfélög í raun að
vera óþörf.
Sóley Tómasdóttir
Höfundur er borgarfulltrúi og skip-
ar 1. sæti á lista VG í Reykjavík.
Lítum okkur nær