Skólablaðið - 01.03.1980, Side 13

anda þessarar stefnu ( brútalismans ). Sem dæmi
má benda á nokkur hús Hðgnu Sigurðardóttur og
heimavistarskólann að Húnavöllum við Svínavatn í
A.-Húnavatnssýslu eftir Björn ölafs arkítekt sem
ýmsir telja tímamótaverk í íslenskum arkítektúr.
Eins og flest bað sem hingað berst frá út-
löndum £ fyrsta sinn, hafa þessar nýjungar reynzt
misjafnlega; sumt hefur orðið mjög til góðs, náð
að samlagast íslenzkri byggingarhefð og bæta hana
til muna, en aðrar hafa reynzt miður vel, hentað
illa íslenzkri veðráttu eða hæft illa staðháttum.
Á allra síðustu árum hefur þessi þróun, sem hrund
ið var af stað milli 1960 og 1965, haldið áfram
og tekið á sig nýjar myndir. Oft hafa þær þó
misst marks og nægir að minna á hversu miður vel
hefur tekizt með skipulagningu £ sumum nýrri
hverfum höfuðborgarinnar, annars vegar hin harð-
soðnu og óaðlaðandi hverfi Efra-Breiðholts
( Fella- og Hólahverfi ) og hins vegar hið of-
skipulagða Fossvogshverfi. I öðrum nýrri hverfum
hefur árangurinn orðið betri, t.d. £ Árbæjar-
hverfi og Breiðholti I og II ( Stekkja-, Bakka-
og Seljahverfi ).
í útliti húsa hefur steypuskraut hvers kon-
ar verið alláberandi. Á hinn bóginn hefur fremur
l£tið verið um frumlegar nýjungar £ formgerðum
húsa á seinni árum; undantekning frá þv£ er þó
t.d. sambýlishúsið á horni Hæðargarðs og Grensás-
vegar en þar hefur höfundi tekizt óvenjuvel að
skapa tilbreytingarrfkt og skemmtilegt umhverfi.
Rétt eins og höfuðborgin hafa margir þétt-
býlisstaðir úti á landsbyggðinni þanist ört út á
þessari öld £ kjölfar breyttra atvinnuhátta og
fólksflótta úr sveitum. En sjaldnast hefur verið
vandað til skipulags þessara bæja og sjónarmið
arkitektúrs látin sitja á hakanum £ hinni öru
Hús Verkfræði og raunvisindadeildar H.I.
við Hjarðarhaga.
Arkitektar: Haukur Viktorsson, Ulrik Arthursson.
uppbyggingu. Hvar verst hefur þó þróunin orðið £
sveitum landsins og má það teljast til undan-
tekninga ef tekist hefur að fella nýbyggingar
til sveita að náttúru landsins.
Ef bornar eru saman götumyndir höfuðborgar-
innar frá þv£ fyrir og eftir ár seinni heims-
styrjaldar kemur margt fróðlegt £ ljós. Eins og
minnzt var á hér á undan fylgdi menningarleg
hnignun £ kjölfar striðsgróðans sem yfir þjóðina
flædd'i. I stað heillegrar götumyndar kreppuáranna
þar sem skrautleg húsin mynduðu samræmda heild,
er svo að sjá sem húsin reyni hvert um sig að
draga að sér athygli áhorfandans með ytra iburði;
formgerðir þeirra eru jafnólikar og húsin eru
mörg. Sömu sögu er að segja um þökin; engu er l£k*
ara en húsbyggjendurnir hafi tekið sig saman um
að gefa komandi kynslóðum sýnishorn af öllum
hugsanlegum og óhugsanlegum bakgerðum, allt frá
margbrotnum söðulþökum til ýmissa afbrigða hall-
andi skúrþaka; sl£k er fjölbreytnin! Oft hefur
eðlilegum hlutföllum verið raskað, gluggar hafðir
ýmist of litlir eða of stórir og iðulega hafa
húsin verið höfð of stór miðað við þann lóðar-
skika sem beim var £ upphafi ætlaður. Afleiðingin
verður sú að svo sýnist sem húsin virðist hrinda
hvert öðru frá sér; hvert þeirra leitast við að
troðast fram úr götumyndinni til að vekja á sér
athygli.
Ef við s£ðan berum saman yfirbragð hverfa
frá þessum sömu t£mabilum er sömu sögu að segja.
Eldri hverfin orka á £búana sem heild; látleysið
og samræmið £ formgerð húsanna gera umhverfið
vistlegt og aðlaðandi og svipur þess einkennist
af rósemi. Andstæða þessa eru götur 6. áratugar-
o
Ibúðarhús £ Bergstaðastræti.
Arkitekt: Hróbjartur Hróbjartsson.