SunnudagsMogginn - 03.04.2011, Blaðsíða 22

22 3. apríl 2011
E
inræðisríki sögunnar eru fræg fyrir
óvenjulegar nafngiftir á margvíslegri
starfsemi sinni. Þar er jafnan öllu snúið á
haus. Ógeðslegasta dæmið var frá þriðja
ríkinu þar sem hliðskrift dauðabúðanna var að
vinnan innan gaddavírsgirðinganna myndi gera
menn frjálsa. Eina frelsið þar var handan gas-
ofnanna. Þetta alræmdasta auglýsingaskilti sög-
unnar var í fréttum þegar því var stolið fyrir
skömmu.
Orwell væri skemmt
En þótt aðrar yfirskriftir og nafngiftir hafi ekki
komist nálægt þessari að óhugnaði þá hefur til-
hneigingin verið hin sama. George Orwell dregur
hana fram í átakanlegri hæðni í Dýrabæ sem fjallar
um birtingarmyndir alræðis gamla Sovétsins. Þar
var af nógu að taka, enda varð aðferðin eins og
gegnumgangandi kækur í því þjakaða þjóðfélagi
allt frá stjórnarskrá sovétveldisins og niður úr.
Stjórnarskráin sú var reyndar vegleg og ítarleg og
mannréttindin fyrirferðarmest alls í þeirri bók.
Það var svo sem ekki að undra í sjálfu sæluríki ör-
eiganna. Allt var það náttúrlega í öfugu hlutfalli
við veruleikann. Gúlagið varð birtingarmynd
hans.
Stjórnarskrá Evrópusambandsins, Lissabon-
sáttmálinn, er ógnarmikið rit og þykkt og þar með
er gulltryggt að það verði aldrei lesið af venjuleg-
um borgurum þar á bæ, enda ekki til þess ætlast.
Stærðarmunur þess plaggs og stjórnarskrár
Bandaríkjanna er ævintýralegur, mældur í tugum,
svo ekki sé talað um íslensku stjórnarskrána í
þessu samhengi. En úr því verður væntanlega bætt
fljótlega, enda hefur undirbúningur breytinga á
henni einmitt allur verið með öfugum formerkj-
um. Nú síðast var ákveðið með nýstárlegri aðferð í
stjórnskipun, svokölluðu hrakvali, að aðeins þeir
sem vilja vanvirða Hæstarétt landsins og stjórn-
arskrána sjálfa megi koma nærri því að breyta
henni. Það er eiginlega miður að svo títanískur
árekstur við heilbrigða stjórnsýslu skuli hafa dreg-
ist um svo marga áratugi því hrakvalshópurinn
myndi hafa farið svo vel í bók eftir Orwell. Einn úr
honum sagðist ætla að taka sæti í „stjórnlagaráði
þjóðarinnar“ (Oh minn kæri Orwell!) enda þóttist
hann búinn að fá tryggingu fyrir því í samtölum
við ónafngreinda alþingismenn að leikreglum
stjórnarskrár um breytingar á henni yrði ekki
fylgt. Hvað sem hagsmunum Orwells líður er
óneitanlegt að allt er þetta mál ömurlegt og nú síð-
ast því miður orðið þeim sem slógu til með minni-
hluta alþingis til óbætanlegs álitshnekkis. Ekki er
þó víst að skaðinn verði varanlegur, enda ekkert
mark takandi á því starfi sem gengið er til með svo
niðurlægjandi hætti og það án umboðs þjóðar eða
þings.
Óþrjótandi öfugmælavísur
En öfugmælavísurnar í yfirskriftum og nafngiftum
halda áfram í orwellskum stíl. Þeir sem skerða vilja
fullveldi landsins sem mest skreyta sig líka mest
með íslenska þjóðfánanum. Og þeir sem berjast
fyrir því að á þjóðina verði hlaðnir óviðkomandi og
ólögmætir pinklar sem verða munu henni mjög
íþyngjandi og til trafala er hún reynir að koma sér
upp úr þeirri gröf sem óreiðumenn tóku henni og
núverandi ríkisstjórn dýpkar, kunna svo sann-
arlega að gefa sínum tilburðum nafn. Áfram er
nafngiftin þeirra. Ríkisstjórnin, sem hefur pukrast
meir en nokkur önnur og nú síðast ætlar ekki að
birta hvað hún hefur borgað Icesave-mönnum
fyrr en eftir þjóðaratkvæðið, telur sig fulltrúa
„gagnsæis og opinnar stjórnsýslu“. Henni má þó
segja til hróss að hún er nánast hætt að kenna sig
við norræna velferð og nefnir „skjaldborg“ ekki
lengur á nafn kinnroðalaust. Tryggvi Þór Her-
bertsson alþingismaður myndi líklega slá henni
gullhamrana fyrir vikið og segja að hún hefði
„kyngt úr sér ælunni“ að þessu leyti. Verði henni
að góðu, ef svo er.
Hárfínn gleðiboðskapur um höft
Fyrri ríkisstjórn, buguð og þreklaus, seldi sig og
þjóðina á vald Alþjóðagjaldeyrissjóðnum. Því
fylgdi vanhugsuð vaxtahækkun og seinkun á
tímabærri vaxtaaðlögun að veruleikanum með
miklu tapi og tjóni fyrir þjóðina. Höftum var kom-
ið á og lofað að þau myndu aðeins standa um
skamma hríð og það loforð undirstrikað með því
að benda á að höft og nútímaefnahagslíf færi ekki
saman nema um örstutt skeið. Hvort tveggja
myndi gerast að þau yrðu fljótt
götótt og mölétin og þyrftu sífellt sovéskara eft-
irlits við og hópar myndu laga sig að þeim, sumir í
misnotkunar- og auðgunarskyni og þeir hinir
skaðast enn meir sem fylgdu reglunum eftir og
virtu tilgang þeirra. Allt hefur þetta gengið eftir.
Seðlabankinn, sem fékk aukið sjálfstæði með
lögum frá 2001 er svo háður AGS í daglegum við-
fangsefnum að hann snýtir sér ekki án þess að fá
leiðbeiningar um aðferðina og heimild til verksins
frá AGS. Þess utan hefur bankinn orðið í raun að
ótrúverðugri deild í einu ráðuneytanna og tekur að
auki þátt í öllum aumustu áróðurstilburðum fyrir
Reykjavíkurbréf 01.04.11
Hola í gjá milli þings og þjóðar