SunnudagsMogginn - 03.07.2011, Síða 14

14 3. júlí 2011
Í
síðustu færslunni í fagurlega inn-
bundinni veiðibók sem varðveitt er
í reisulegu óðalssetri í skosku há-
löndunum segir: „19. ágúst: End-
irinn, eftir 20 ár. Síðasta laxinum, eins
og þeim fyrsta, náði ég í Foss Run. Fisk-
inum sleppt.“ Skrásetjarinn var Robert
Neil Stewart hershöfðingja en fyrsta lax-
inn, sem hann minnist á, veiddi hann 29.
júlí árið 1936 í Foss Run, eða Réttarstreng
í Hrútafjarðará, og vó hann 14 ensk pund.
Sá síðasti, sem Stewart sleppti eins og
mörgum öðrum smálöxum sem hann
veiddi í Hrútafirðinum, var fimm pund.
Stewart hershöfðingi (1891-1972) er
einna kunnastur af hinum erlendu stang-
veiðimönnum sem kynntu íþróttina fyrir
íslenskum veiðimönnum og komu mörg-
um bestu veiðiám landsins á kortið á síð-
ustu áratugum nítjándu aldar og fram
eftir þeirri tuttugustu. Það sem greinir
Stewart frá mörgum öðrum er að hann
ritaði bók um reynslu sína, Rivers of Ice-
land, en hún kom út árið 1950, nær fjór-
um áratugum eftir að hann veiddi hér
fyrst. Í bókinni, sem ég hef þýtt og kemur
út í haust hjá Hinu íslenska bókmennta-
félagi undir heitinu Íslenskar veiðiár,
fjallar Stewart ekki einungis um þær ís-
lensku ár sem hann hafði kynni af. Hann
skrifar einnig um bæina sem hann dvaldi
á við árnar, um íslenskar leiðsögumenn,
um ferðalög um landið milli stríða, nátt-
úruna og mannlífið eins og hann upplifði
það. Er því um merkilegar heimildir að
ræða og eru athuganir og skoðanir höf-
undar oft á tíðum afar áhugaverðar.
Brúðkaupsferð í Straumfjarðará
Stewart kom fyrst til veiða hér á landi
haustið 1912, þegar hann var 21 árs. Þá
hélt hann til ásamt félaga sínum í ensku
húsunum við Langá; svolítið veiddu þeir
af laxi en voru einkum komnir til að
stunda skotveiði. Stewart hreifst þó svo
mjög af stangveiðimöguleikunum, að
hann einsetti sér að snúa aftur og þá með
stöng frekar en byssu – enda gerðist
hann fráhverfur skotveiðinni eftir að
hafa tekið þátt í þeim mikla hildarleik
sem heimsstyrjöldin fyrri var, þar sem
hann varð mannsbani.
Í bók sinni, Íslenskar veiðiár, fjallar
Stewart á áhugaverðan hátt um þessa
fyrstu ferð sína um Ísland en árin liðu og
næst birtist hann hér um miðjan fjórða
áratuginn ásamt enskum félaga, F.E.
Salsbury. Þeir veiddu þá sumarlangt í
Hrútafjarðará og Síká með ágætum ár-
angri. Sumarið eftir sneru þeir aftur og
héldu þá til veiða í Straumfjarðará á Snæ-
fellsnesi, ásamt Georgette eiginkonu
Stewarts – þetta var brúðkaupsferð
þeirra; átta vikur við veiðar og svo flakk-
að um Suðurland og gist við Þingvalla-
vatn. Veiðin var góð – 267 laxar, 74 sjó-
birtingar og ein bleikja!
Hershöfðingi í Hrútafirði
Robert Neil Stewart hershöfðingi með fallegan lax sem hann veiddi í Straumfjarðará á Snæfellsnesi sumarið 1937. Þá veiddi hann þar sum-
arlangt ásamt félaga sínum en jafnframt var þetta brúðkaupsferð Stewarts og seinni eiginkonu hans.
R.N. Stewart hershöfðingi kom fyrst til
veiða á Íslandi haustið 1912. Löngu síð-
ar tók hann Hrútafjarðará og Síká og
leigu og þar var hann við veiðar í nær
tuttugu sumur. Stewart skrifaði merki-
lega bók um íslenskar veiðiár og upplif-
anir sínar hér á landi.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is