SunnudagsMogginn - 03.07.2011, Blaðsíða 44

44 3. júlí 2011
Charlie Huston - The Mystic Arts of Erasing All
Signs of Death bbbnn
Þetta er ekki alveg nýr reyfari, um það bil árs-
gamall, en vel þess virði að lesa hann þrátt fyrir
það. Í sem skemmstu máli segir hann frá ung-
menni sem glímir við áfallastreituröskun og
birtist í því að piltur bítur af sér alla sem sýna
honum hlýju eða vináttu. Fyrir vikið er hann
nánast vinalaus orðinn þegar hann ræður sig í
vinnu við það að þrífa upp eftir andlát, hreinsa til
í húsum þar sem einhver hefur svipt sig lífi, eða
verið myrtur eða orðið bráðkvaddur og síðan
legið og rotnað dögum eða vikum saman. Þessi
ógeðfellda vinna verður til þess að hann finnur ró í sinni, en líka
spilar þar inn í að hann fellur fyrir dóttur eins fórnarlambsins, sem
hann hefði reyndar betur látið ógert eins og kemur í ljós. Ekki
vantar viðbjóð í bókina, eins og efni hennar gefur til kynna, og
ekkert er dregið undan í lýsingum á þrifum og útmokstri á ógeði.
Hún er þó skemmtileg aflestrar þó fléttan sé fullsnúin og persónur
ekki sannfærandi.
Denise Mina - The End of the Wasp Season
bbmnn
Denise Mina er ný stjarna á síbreytilegri festingu
breskra glæpasagnahöfunda. Hún er skosk og
ekki langt frá öðru skoskum reyfarahöfundum,
yfirbragðið drungalegt, ofbeldið raunsæislegt og
fráhrindandi og allar persónur, hvort sem þær
eru vænar eða illar, meingallaðar. Svo er farið, til
að mynda, með sögupersónuna Alex Morrow,
kasólétt og eitursnjöll, ekki bara með mikla
ályyktunargáfu, heldur og mikill mannþekkjari
og eftirtektrarsöm. Hún er líka nösk á mann-
fólkið, sér inn í innstu kima sálarkytrunnar. Þar sem hún glímir
við sálarflækjur sjálf, komin af vondu fólki og á bróður sem er erki-
skúrkur, hefur hún líka skilning á ágöllum annarra og á því auðvelt
með að sjá í gegnum fingur sér með það sem ekki skiptir máli við
framgang sakamálsins. Því er ég svo langorður um Morrow að
bókin er eiginlega meira og minna um hana, því þó að hún sé að
fást við grimmdarlegt morð sem tengist sjálfsvígi forsmáðs brak-
úna, þá fer mikið púður í að greiða úr flækjunum í kollinum á
Morrow. Sumum finnst það kannski galli, en öðrum kostur. Hvað
mig varðar þá fannst mér bókin vel heppnuð og flækjan snúin, en
að því sögðu þá er ég orðinn frekar leiður á hörmulega hörmulegu
lífi fólks norðan við Tyne-fljót, eða eins og því er gjarnan lýst í
skoskum reyfurum, ekki síst þegar við bætist að lögregluforingjar
þar eru illa gefnir og illgjarnir, og því verri sem þeir eru hærra sett-
ir. Dæmi um það hve allir eru vondir þar fyrir norðan er siðblind
morðóð ungmenni, vergjörn og illa innrætt barnfóstra, drykkfelld
móðir, ágjörn hjákona, drykkfelldur prestur og svo má lengi telja.
Úff!
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Erlendar bækur
Eymundsson
1. Worth Dying For - Lee Child
2. Fall of Giants - Ken Follett
3. Postcard Killers - Patterson
& Marklund
4. The Cobra - Frederick
Forsyth
5. Tigerlily’s Orchids - Ruth
Rendell
6. The Ice Princess - Camilla
Läckberg
7. Exposed - Liza Marklund
8. Happy Ever After - Nora
Roberts
9. That Perfect Someone -
Johanna Lindsey
10. Mini Shopaholic - Sophie
Kinsella
New York Times
1. The Help - Kathryn Stockett
2. Against All Enemies - Tom
Clancy
3. Water For Elephants - Sara
Gruen
4. One Summer - David
Baldacci
5. A Game of Thrones - George
R.R. Martin
6. State of Wonder - Ann
Patchett
7. Carte Blanche - Jeffery
Deaver
8. 10th Anniversary - James
Patterson & Maxine Paetro
9. Buried Prey - John Sandford
10. Folly Beach - Dorothea
Benton Frank
Waterstone’s
1. Lord of the Flies - William
Golding
2. The Short Second Life of
Bree Tanner - Stephenie
Meyer
3. Breaking Dawn - Stephenie
Meyer
4. A Dance with Dragons -
George R.R. Martin
5. Passion - Fallen - Lauren
Kate
6. The Girl Who Kicked the Hor-
nets’ Nest - Stieg Larsson
7. Kiss of Death - Rachel Caine
8. Midnight - L.J. Smith
9. The Lost Symbol - Dan Brown
10. Heartstone - C.J. Sansom
Bóksölulisti
Lesbókbækur
S
agnabálkur Ólafs Jóhanns Sigurðssonar
um Pál Jónsson blaðamann hefur verið
endurútgefinn í kilju. Þetta mikla verk,
í þremur bindum, kom út á árunum
1955-1983 og eins og Vésteinn Ólason hefur sagt
er það eitt af öndvegisverkum íslenskrar skáld-
sagnagerðar. Tvö fyrstu bindin, Gangvirkið og
Seiður og hélog, voru endurútgefin í kilju árið
2008 og nýlega kom út lokabindið, Drekar og
smáfuglar. Samanlagt eru bækurnar tvær rúmar
1.100 síður og í káputexta er vitnað til umsagn-
ar metsöluhöfundar Íslands, Arnaldar Indriða-
sonar, sem segir bálkinn vera eitt af meist-
araverkum 20. aldarinnar. Höfundurinn sagði
sjálfur að ritun bálksins hefði verið ein mesta
þolraun sem hann hefði lent í á ritferli sínum.
Og svosem engin furða að ritunin hafi tekið toll
af höfundinum því bálkurinn er eitt metn-
aðarfyllsta verk íslensks rithöfundar á 20. öld.
Verkið gerist að mestu á fimmta áratug 20.
aldar og lýsir samfélagsbreytingum á Íslandi,
hernámi, lýðveldisstofnun og inngöngu í Atl-
antshafsbandalagið, en einnig veigamiklum
breytingum í menningu og lífsháttum þjóðar
þar sem erlendir straumar taka við af gömlum
þjóðlegum gildum.
Aðalpersónan er Páll Jónsson, sem skráir
minningar sínar á síðkvöldum. Hann minnist
þess tíma þegar hann, ungur piltur, reikull í
ráði og saklaus, eins og hann segir sjálfur, alinn
upp í litlu sjávarþorpi fluttist til Reykjavíkur
þar sem hann fékk vinnu á tímaritinu Blysfara.
Þar hóf hann störf í þeirri bjartsýnu trú að hann
myndi fjalla um bókmenntir, listir og menning-
armál, en flest fór þar öðruvísi en hann ætlaði,
því tímaritið reyndist vera afþreyingartímarit
sem elti tískustrauma. Loks fór svo að Páll var
rekinn úr starfi eftir að hafa fylgt samvisku
sinni og sannfæringu.
Verkið er að hluta til þroskasaga Páls sem á
í stöðugri baráttu við að halda sál sinni óspilltri
í solli borgarinnar og eins og í svo mörgum
ágætum sögum hefur hann hina heiðarlegu og
góðu ömmu sína sem fyrirmynd því það var
hún sem lagði honum lífsreglurnar á uppvaxt-
arárum hans. Verkið einkennist allt af virðingu
og hlýju í garð alþýðufólks, sem er heiðarlegt og
vinnusamt og trúir á gróin gildi. Andúð höf-
undar á yfirborðsmennsku, prjáli og auðsöfnun
er ætíð greinileg. Það er hins vegar til marks
um hæfni höfundarins að sterkur siðferðis-
boðskapur yfirkeyrir ekki verkið heldur umlyk-
ur það á sérkennilega notalegan hátt. Það er
sterk fegurðarþrá í þessu mjög svo vel skrifaða
verki, ást á nátturinni, landinu og góðum list-
um. Leiðarstef verksins endurspeglast um margt
ágætlega í þessum orðum aðalpersónunnar,
Páls: „Tilfinningar mínar eru bundnar við ætt-
jörð okkar, fegurð hennar og tign, bundnar við
þá sem mér þykir vænt um lífs og liðna,
bundnar við það sem ég hef lesið og dáðst að,
horft á eða hlustað á, hrifist af og viljað tileinka
mér.“
Í verkinu segist Páll nokkrum sinnum hafa
framið glæp og einnig kemur fram að hin gáfaða
og vel gerða kona hans er af mörgum talin vera
glæpakvendi. Glæpur þeirra opinberast undir
lokin, og tengist miklum átökum í íslensku
þjóðlífi.
Menn geta sannarlega verið ósammála ýms-
um hugmyndum höfundarins, til dæmis hvað
varðar pólitík, viðhorf til borgarsamfélags og
dægurmenningar. Þeir ættu hins vegar að varast
að láta það fara of mikið í taugarnar á sér, því
það myndi einungis eyðileggja fyrir þeim lestur
á einstaklega áhugaverðu, heillandi og vel gerðu
verki. Höfundurinn hefur sterka sannfæringu og
trúir því staðfastlega að til séu gildi sem aldrei
megi missa sjónar á ætli menn að lifa með reisn.
Þessari djúpu sannfæringu sinni kemur hann
einkar vel til skila í stórmerkilegu verki, sem
mun seint gleymast.
Ólafur Jóhann Sigurðsson sagði að ritun þríleiksins um Pál Jónsson blaðamann hefði reynst þolraun.
Barátta ólíkra
strauma
Hinn metnaðarfulli og merkilegi þríleikur Ólafs Jóhanns
Sigurðssonar um Pál blaðamann er kominn út í kilju.
Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrun@mbl.is