SunnudagsMogginn - 03.07.2011, Page 45

3. júlí 2011 45
Verið
velkomin
LISTASAFN ÍSLANDS
Söfn • Setur • Sýningar
KONA / FEMME, LOUISE BOURGEOIS 27.5. -11.9. 2011
SUNNUDAGSLEIÐSÖGN KL. 14
- Í fylgd Hrafnhildar Schram listfræðings
KJARVAL, Úr fórum Jóns Þorsteinssonar og
Eyrúnar Guðmundsdóttur 27.5. -11.9. 2011
SAFNBÚÐ
Listaverkabækur, kort, plaköt, íslenskir listmunir og gjafavara.
SÚPUBARINN, 2. hæð
Fríkirkjuvegi 7, 101 Reykjavík, sími 515 9600
OPIÐ daglega kl. 11-17, lokað mánudaga
Allir velkomnir! www.listasafn.is
ÞJÓÐMENNINGARHÚSIÐ
Þúsund ár - fjölbreytt verk úr safneign Listasafns Íslands
frá 19. öld til nútímans. Fyrsti áfangi nýrrar grunnsýningar
um þróun íslenskrar myndlistar.
„Óskabarn – Æskan og Jón Sigurðsson“
Sýning um æsku og lífsstarf þjóðhetjunnar,
undirbúin í samvinnu við Afmælisnefnd Jóns Sigurðssonar.
Sýningin höfðar sérstaklega til barna og ungs fólks á skólaaldri.
Áhugaverður viðburður fyrir alla fjölskylduna.
Handritin – Saga þeirra og hlutverk um aldir.
ÞJÓÐMENNINGARHÚSIÐ, Hverfisgötu 15, Reykjavík
Opið daglega kl. 11.00-17.00. www.thjodmenning.is
Listasafn Reykjanesbæjar
Eitthvað í þá áttina,
sýning um kortagerð, skrásetningu
og staðsetningu.
14. maí - 14. ágúst
Byggðasafn Reykjanesbæjar:
Bátasafn Gríms Karlssonar:
Opið virka daga 12.00-17.00
helgar 13.00-17.00
Aðgangur ókeypis
reykjanesbaer.is/listasafn
HLUTIRNAR OKKAR
– úr safneign safnsins
(9.6. – 16.10. 2011)
Opið alla daga nema mánudaga
kl. 12-17. KRAUM og kaffi.
Garðatorgi 1, Garðabær
www.honnunarsafn.is
ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS
Húsasafn Þjóðminjasafnsins:
Keldur á Rangárvöllum. Opið alla daga 9:00-17:00
Víðimýrarkirkja í Skagafirði. Opið alla daga 9:00-18:00
Fjölbreyttar sýningar:
Þjóð verður til – Menning og samfélag í 1200 ár
Pétur Thomsen: Ásfjall
Kurt Dejmo: Ljósmyndir úr Íslandsheimsókn 1955
Farandsýningin: Ekki snerta jörðina! Leikir 10 ára barna
Guðvelkomnir, góðir vinir! Útskorin íslensk horn
Stoppað í fat – Útskornir kistlar
Glæsileg safnbúð og Kaffitár
Þjóðminjasafn Íslands, Suðurgötu 41, s. 530 2200,
www.thjodminjasafn.is, thjodminjasafn@thjodminjasafn.is
Opið alla daga kl. 10-17
Myndin af Þingvöllum
Sýningarstjóri:
Einar Garibaldi Eiríksson
Fjölbreytt verk frá 1782-2011,
yfir 50 höfundar
Kaffistofa – Leskró – Barnakró
OPIÐ: alla daga. kl. 12-18
AÐGANGUR ÓKEYPIS
www.listasafnarnesinga.is
HveragerðiHugvit
Einar Þorsteinn Ásgeirsson
Verk úr safneign
Sýningarnar standa til 14. ágúst
Opið 12-17, fimmtudaga 12-21,
lokað þriðjudaga
www.hafnarborg.is
sími 585 5790
- Aðgangur ókeypis
15. maí – 15. sept.
Sumarsýningin
Fundað í Fjölni
Fjölbreyttar sýningar í báðum
söfnum
Opið alla daga kl. 11-18
www.husid.com
Sími 483 1504
Þ
akklátur lesandi situr
frammmi fyrir höf-
undinum og lýsir fyrir
honum upplifun sinni
af skáldverki: „Lýsingin á hug-
arheimi söguhetjunnar og það
hvernig hún kemst upp á kant
við forpokað smábæjarsam-
félagið, sérstaklega í seinni
hlutanum, minnti mig á Út-
lendinginn, L’Étranger, eftir
Camus og þá helst undir lokin
þegar Meursault situr í fangels-
inu og veit að í raun á að taka
hann af lífi fyrir að hafa ekki
grátið í útför móður sinnar.“
„Hmmm ...“ segir rithöfund-
urinn og svo kemur vandræða-
leg þögn. „ ... ég veit ekkert
hvað þú ert að tala um, ég veit
ekki hver þessi Camus er ...“
Ofangreint er sönn saga (ég
var að ræða við bandaríska rit-
höfundinn DBC Pierre um
Booker-verðlaunabókina Ver-
non God Little) og gott dæmi um
það að lesandinn er alltaf einn.
Áþekkt og í skammtafræði er
inntak bóka til í öllum mögu-
legum merkingarlegum bylgju-
föllum á meðan bókin er ólesin,
en þegar einhver les hana falla
bylgjuföllin saman í það sem
lesandinn upplifir, þ.e. lest-
urinn býr bókina til. Hver bók
er nefnilega í raun aðeins upp-
kast að upplifun og það er ekki
fyrr en hún er lesin að allar þær
hugmyndir sem lesandinn hafði
um bókina verða að einni hug-
mynd, einni skynjun, einni
upplifun, samvinnuverkefni
höfundar og lesanda.
Víst er þetta steypukennt, og
líklega steypa, en dugir vel til að
skýra hvers vegna fólk upplifir
skáldskap svo ólíkt. Hver lestur
er nefnilega þýðing, þegar les-
andinn snarar orðunum yfir á
innra tungumál sitt, tengir
hugsanirnar saman við eigin
hugsanir og skilur orðin sínum
skilningi. Fyrir vikið er engin
ein skýring á skáldverki rétt,
bókmenntafræðingar taki eftir,
og engin skýring röng, eða rétt-
ara sagt: Þær eru allar réttar og
rangar samtímis, svona eins og
kötturinn í kassanum.
Lestur
er þýð-
ing
’
Fyrir vikið er
engin ein skýr-
ing á skáld-
verki rétt, bók-
menntafræðingar
taki eftir, og engin
skýring röng.
Orðanna
hljóðan
Árni Matthíasson
arnim@mbl.is
M
annskepnan getur
verið svo undarleg
og nýtir danski rit-
höfundurinn Naja
Marie Aidt sér það til innblást-
urs í smásagnasafni sínu Baví-
ani sem kom nýverið út í ís-
lenskri þýðingu. Bókin geymir
fimmtán smásögur sem segja
allar frá hversdagslegum at-
burðum sem kollvarpa oft ver-
öld fólksins sem sagan segir frá.
Það er undarlegur andi yfir sög-
unum, heitur og þungur. Svolít-
ið eins og að sofa í loftlausu her-
bergi og dreyma eitthvert
raunverulegt rugl sem lætur
manni líða undarlega þegar
vaknað er.
Aidt fékk bókmenntaverð-
laun Norðurlandaráðs árið 2008
fyrir smásagnasafnið. Áður
hafði hún hlotið bókmennta-
verðlaun danskra gagnrýnenda
fyrir það. Aidt er einnig marg-
verðlaunað ljóðskáld og hand-
ritshöfundur og hefur nú skáld-
sögu í smíðum, segir á baki
bókarkápunnar.
Stíll Aidt er ljóðrænn og sér-
stakur andir yfir honum. Hún
leikur sér að því að rugla les-
andann, oft er erfitt að sjá hvort
sagan er um karl eða konu og
hver segir hana. Það kemur ekki
fram fyrr en undir lokin. Löðr-
ungurinn kemur líka oft í lokin.
Aidt leikur sér að því að byggja
upp undarlega spennu og svo
kemur sprengjan fram á loka-
sprettinum, eitthvað sem kem-
ur á óvart og lætur lesandann fá
algjörlega nýja sýn á söguna sem
hann var að lesa. Ég las stundum
sögurnar aftur eftir að hafa verið
löðrunguð, bara til að átta mig
betur á þeim og snilldarstíl Aidt.
Ég naut þess að lesa þessa
bók. Hin undarlega stemning
sem Aidt dregur upp er svo
lokkandi. Þunginn í sögunum
og löðrungurinn í lokin verður
vanabindandi.
Manneskjan er eigingjörn,
grimm, viðkvæm, hamslaus og
svo margt annað. Aidt nýtir sér
þá eiginleika í sögurnar. Maður
missir stundum tiltrú á mann-
kynið við lesturinn, við erum
svoddan bavíanar og eigum
ekkert eftir að skána.
Við erum svoddan
bavíanar
Bækur
Naja Marie Aidt – Bavíani
bbbbn
Bjartur 2011.
Ingunn Ásdísardóttir þýddi.
Danska skáldkonan Naja Marie Aidt fékk bókmenntaverðlaun Norður-
landaráðs fyrir smásagnasafnið Bavíana fyrir þremur árum.
Ingveldur Geirsdóttir
Morgunblaðið/Ómar