Morgunblaðið - 27.01.2011, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. JANÚAR 2011
VIÐTAL
Skapti Hallgrímsson
skapti@mbl.is
Húni Heiðar Hallsson lögfræðingur,
þjóðréttarfræðingur á sviði heim-
skautaréttar og starfsmaður Norð-
urslóðagáttar (Artic Portal) á Akur-
eyri segir það mjög orka tvímælis að
heimilt hafi verið að skjóta hvíta-
björninn sem gekk á land við Hraun
á Skaga í júní 2008. Þá telur hann af-
ar brýnt að samin verði viðbragð-
sáætlun vegna slíkra tilvika því enn
sé allt í lausu lofti þar að lútandi.
Í lokaritgerð sinni í lögfræði við
Háskólann á Akureyri sl. vor fjallaði
Húni um lagalega stöðu hvítabjarna
á Íslandi, og flutti fyrirlestur með
sama heiti á Lögfræðitorgi í HA í
vikunni.
„Hvítabirnir voru réttdræpir hér
á landi fyrir 1994 en eru síðan alfrið-
aðir skv. lögum. Ég bendi á það í
minni ritgerð að svo virðist sem
menn hafi almennt ekki gert sér
grein fyrir því hvaða áhrif svona lög-
gjöf hefur,“ sagði Húni í samtali við
Morgunblaðið.
„Þegar hvítabirnir gengu hér á
land 2008 virtust menn hvorki skilja
hvert efni laganna er né áttuðu
stjórnvöld sig á hlutverki sínu eða
valdheimildum. Það var mjög sér-
stakt þegar Umhverfisstofnun vildi í
raun ekkert gera þegar björninn
gekk á land á Skaga í júní það ár en
umhverfisráðherra vildi fanga hann;
sem ráðherra getur ekki tekið
ákvörðun um samkvæmt lögum.
Umhverfisstofnun ein getur gert
það.“
Húni ítrekar að hérlend stjórnvöld
álíti almennt að hvítabirnir séu enn
réttdræpir en hann sé á öndverðum
meiði. Hann telji að skilyrði neyð-
arréttar verði að vera uppfyllt til að
fella megi björninn.
Hvað neyðarréttinn varðar nefnir
Húni t.d. að til þess að verkið geti
talist nauðsynlegt verði þeir hags-
munir sem fórnað er (þ.e.a.s. líf
bjarnarins) að vera minni en það sem
bjargað er.
„Í lögunum segi að einu hagsmun-
irnir sem séu rétthærri en björninn
séu menn og búfé.“ Slíkar aðstæður
hafi ekki verið uppi við Hraun á
Skaga því hvorki fólki né dýrum
hafi verið ógnað.
Húni telur brýnt að
ákveðnar reglur séu hafðar
til grundvallar þegar
metið er hvort fanga eigi
björn. „Ef það er ekki
gert getur Umhverfis-
stofnun ekki fullnægt 2. málsgrein
16. greinar laganna þar sem segir að
gangi hvítabjörn á land þar sem fólki
eða búfénaði sé ekki talin stafa bráð
hætta af sé Umhverfisstofnun heim-
ilt að láta fanga björninn og flytja
hann á stað þar sem ekki stafar
hætta af honum. Það orkar því mjög
tvímælis, í ljósi þess að hvítabirnir
eru friðaðir, að það geti talist löglegt
að skjóta hvítabjörn sem er á leið á
griðasvæði, eða út í sjó eins og var í
tilfelli bjarins við Hraun á Skaga.“
En hvað telur Húni að gera þurfi?
„Ráðherra gæti samið reglugerð
en ég myndi vilja sjá beina reglu-
gerðarsetningu um hvítabirni þar
sem öðrum viðkomandi ríkisstofnun-
um yrði gert skylt að útbúa viðbún-
aðaráætlun eða vísireglur vegna
komu hvítabjarna.“
Gleymdist að þeir eru friðaðir?
 Þjóðréttarfræðingur segir orka tvímælis hvort mátt hafi fella björninn við Hraun á Skaga í júní 2008
 Skildu menn ekki lögin?  „Stjórnvöld virtust ekki átta sig á hlutverki sínu eða valdheimildum“
Morgunblaðið/RAX
Bangsi Hvítabjörninn sem gekk á land á Skaga í júní 2008 hafði hægt um sig í æðarvarpinu í landi bæjarins Hrauns.
Hvítabirnir
» Um 500 skrásettar heimildir
eru til hérlendis um komu
hvítabjarna frá landnámi en
komurnar eru örugglega miklu
fleiri.
» Eftir að birnirnir gengu á
land 2008 var gefin út skýrsla
um viðbrögð við slíkar að-
stæður. Húni gagnrýnir mjög
að höfundar skýrslunnar segi
beinlínis að þeir vilji ekki leggja
til viðbragðsáætlun.
» Ef hvítabjarnarhúnn, sem
ekki væri orðinn mannsbani,
yrði skotinn hér á landi yrði
skyttan að öllum líkindum
ákærð á grundvelli laganna frá
1994 segir Húni.
„Ég hef lesið margar skýrslur und-
anfarið og mér finnst áberandi að
stjórnsýslan tekur oft ákvarðanir
án faglegrar ráðgjafar lögfræð-
inga. Magma-málið er nýlegt
dæmi; þar er sett á stofn stjórn-
sýslunefnd sem á að meta gildi
laga og enginn lögfræðingur
situr í nefndinni. Mér finnst
ég alltaf vera að rekast á
þetta,“ segir Húni.
„Mér finnst ótrúlegt
að þegar settar eru
saman svona
skýrslur skuli lögfræðingar a.m.k.
ekki fengnir til þess að fara yfir
lagaleg atriði,“ segir hann og vísar
til skýrslunnar vegna hvítabjarn-
anna. „Fólkið í nefndinni er vant að
fást við önnur málefni; dýralækn-
ar, lögreglumenn og fleiri eru auð-
vitað góðra gjalda verðir en hafa
ekki þann djúpa skilning á lögum
sem er nauðsynlegur. Mér sýnist
að ákvarðanir séu oft á tíðum and-
stæðar lögum eða látið undir höf-
uð leggjast að taka á mikilvægum
álitaefnum,“ segir Húni.
Ákvarðanir andstæðar lögum
UNDRANDI Á VINNU NEFNDA
Húni Hallsson
ÚR BÆJARLÍFINU
Skapti Hallgrímsson
Akureyri
Hvernig er þetta með árstíðirnar?
Er vetur eða er ekki vetur? Svar
óskast sem fyrst.
  
Best að koma með eina tillögu
enn að veðri. Nú mætti snjóa aðeins
hér nyrðra. Ekki alveg jafn mikið og
um daginn en þó nóg. Sem er teygj-
anlegt hugtak, ég veit það. En sá
sem skiptir máli ætti að skilja þetta.
  
Þau býsn af snjó sem glöddu og
hrelldu bæjarbúa á dögunum eru að
mestu horfin. Enda hefur verið hlýtt
í höfuðstað Norðurlands síðustu
daga. Í gær var t.d. níu stiga hiti
laust eftir hádegi; heitara en í
Barcelona og London og aðeins var
örlítið hlýrra á Mallorca en á Ak-
ureyri. Í New York og Kaupmanna-
höfn var frost!
  
Finnbogi Marinósson ljósmynd-
ari í Dagsljósi hefur sett upp sýn-
ingu í verslunarmiðstöðinni Gler-
ártorgi. Þar sýnir hann myndir sem
hann hefur tekið á síðustu sex mán-
uðum; Finnbogi brá sér reglulega út
fyrir dyr vinnustofu sinnar í Gler-
árhverfi og smellti mynd af fjallinu
fallega, Súlum. Útkomuna má sjá á
Glerártorgi.
  
Áhugamönnum um útvarp
stendur til boða að horfa á þátt í
beinni útsendingu á sunnudaginn.
Alveg satt! Margrét Blöndal og Fel-
ix Bergsson fara þá af stað með nýj-
an þátt á Rás 2 og verður hann send-
ur beint út af stóra sviðinu í
menningarhúsinu Hofi. Þetta er
þátturinn Gestir út um allt.
  
Gestir eru velkomnir í Hof á
meðan þátturinn er sendur út, frá
klukkan 13 til 15, og aðgangur er að
sjálfsögðu ókeypis. Þátturinn verður
á dagskrá síðasta sunnudag í hverj-
um mánuði fram á vor.
  
Margrét og Felix verða áfram
með þáttinn Bergsson og Blöndal á
laugardagsmorgnum á Rás 2; sá nýi
er hrein viðbót.
  
Fyrstu gestir þáttarins verða
Sigríður Thorlacius, Sigurður Guð-
mundsson og Guðmundur Kristinn
Jónsson – Kiddi Hjálmur. Þau
skemmta gestum og öðrum hlust-
endum með söng og óvæntum uppá-
komum að sögn Margrétar.
Félagarnir úr Hjálmum verða
líka í Hofi annað kvöld þegar þessi
snjalla sveit heldur tónleika undir
yfirskriftinni Frá Keflavík til Kings-
ton, sem var nafn síðustu plötu
hennar, sem kom út rétt fyrir jólin.
Nokkrir sérstakir gestir verða með í
för á þessum spennandi reggí-
tónleikum í Hofi.
  
Hluti hópsins verður svo á Græna
hattinum á laugardagskvöldið þegar
Baggalútur fagnar þorranum með
söng og hljóðfæraslætti.
  
Sigrún Björk Jakobsdóttir, fyrr-
verandi bæjarstjóri á Akureyri, hef-
ur verið ráðin í starf hótelstjóra nýja
Icelandair-hótelsins sem opnað
verður í vor í gamla húsnæði Iðn-
skólans. Hún er menntuð hót-
elrekstrarfræðingur.
Horft á Súlur og útvarpsþátt
Súlur Tvær ljósmynda Finnboga Marinóssonar á sýningunni á Glerártorgi.
„Þetta er eitt af þessum stóru og
virðulegu húsum við miðborgina.
Það er um 600 fermetrar að stærð,
með glæsilegum stofum á miðhæð-
inni og óvenju glæsilegu stigaholi.
Húsinu fylgir líka mikil lóð,“ segir
Sverrir Kristinsson, framkvæmda-
stjóri Eignamiðlunar, um húseign-
ina Túngötu 7, hús Geðhjálpar, sem
fasteignasalan hefur fengið í sölu,
og fram kemur í fylgiblaði Morg-
unblaðsins í dag, finnur.is
„Það er sjaldgæft að svona glæsi-
legt hús fari í sölu. Það eru orðin
nokkur ár síðan við fengum í sölu
einbýlishús af þessari stærðar-
gráðu í nágrenni Landakotstúns.
Húsið er byggt 1944 en það var
Gísli J. Johnsen, konsúll og kaup-
sýslumaður frá Vestmannaeyjum,
sem lét reisa það. Arkitekt var Ein-
ar Erlendsson. Ásett verð er 130
milljónir. Húsið getur verið glæsi-
legt einbýlishús en líka hentað und-
ir félagsstarfsemi og skrifstofur.
Það mætti hugsa sér að lögmenn
hefðu áhuga á því, enda stutt í dóm-
stóla. Svo mætti nefna sendiráð.“
Aðspurður hvort eftirspurn sé
eftir eign í þessum verðflokki í dag
bendir Sverrir á að fleiri en einn
hafi lýst áhuga á að kaupa eign við
Fjölnisveg í Reykjavík sem hann
var með í sölu fyrir örfáum vikum.
Var ásett verð yfir 100 milljónir
króna. „Það seldist strax.“
Húsið var gefið ríkinu í minningu
Gísla og fór svo að Geðhjálp fékk
húsið. Lárus Rögnvaldur Haralds-
son, gjaldkeri Geðhjálpar, segir fé-
lagið hafa augastað á eign við mið-
borgina sem sé á einni hæð og með
betra aðgengi fyrir fatlaða. Hann
segir húsið hafa reynst afar vel.
Morgunblaðið/Ernir
Túngata 7 Húsið er auglýst í fylgiriti Morgunblaðsins, Finnur.is, í dag.
Eitt reisulegasta
hús borgarinnar
 Geðhjálp flytur úr glæsilegri villu