Morgunblaðið - 14.04.2011, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. APRÍL 2011
FRÉTTASKÝRING
Einar Örn Gíslason
einarorn@mbl.is
Afar hörð gagnrýni kom fram í at-
hugasemdum hagsmunaaðila við
frumvarp til laga um fjölmiðla, sem
Alþingi hefur nú til meðferðar.
Annarri umræðu um frumvarpið
lauk í vikubyrjun. Við athugasemd-
um sem menntamálanefnd bárust
var brugðist með umfangsmikilli
breytingartillögu meirihluta nefnd-
arinnar sem samþykkt var við lok
umræðunnar, en efnisleg áhrif
breytinganna eru takmörkuð.Yfir-
lýst markmið laganna er „að stuðla
að tjáningarfrelsi, rétti til upplýs-
inga, fjölmiðlalæsi, fjölbreytni og
fjölræði í fjölmiðlun sem og að efla
vernd neytenda á þeim vettvangi“.
Stjórnsýslukaflinn umdeildur
Blaðamannafélag Íslands segir í
umsögn sinni, dagsettri 30. nóvem-
ber 2010, að ítarleg yfirferð leiði
það í ljós að ólíklegt sé að þessi
markmið náist og að litið sé
framhjá öðrum atriðum sem „miklu
skipta fyrir þróun fjölmiðlunar hér
á landi“. Þrátt fyrir fögur fyrirheit
sé aukinheldur ekkert í frumvarp-
inu að finna sem rennt gæti sterk-
ari stoðum undir tjáningarfrelsi.
Af því sem í frumvarpinu er að
finna er „stjórnsýslukaflinn“ að lík-
indum sá hluti þess sem mestri
gagnrýni hefur sætt. Þar er kveðið
á um stofnun fjölmiðlanefndar, sem
ætlað er að annast eftirlit með
framkvæmd laganna og daglega
stjórnsýslu á gildissviði þeirra.
Samkvæmt fyrri gerð frum-
varpsins átti að setja á laggirnar
„fjölmiðlastofu“ sem sjálfstæða
stjórnsýslueiningu en frá þeim
áformum var horfið og nefndin varð
ofan á. Gagnrýnendur segja hins
vegar að aðeins sé um nafnbreyt-
ingu að ræða og að valdsvið nefnd-
arinnar sé áfram of vítt og illa skil-
greint. Samkvæmt frumvarpinu er
ekki hægt að skjóta ákvörðunum
fjölmiðlanefndar til annarra stjórn-
valda. Auk þess að taka fyrir þau
mál sem til hennar er skotið getur
nefndin tekið upp mál að eigin
frumkvæði og hefur hún sérstaka
rannsóknarheimild, í krafti hverrar
hún getur krafið fjölmiðla um gögn
vegna ætlaðra brota gegn fjöl-
miðlalögunum. Verði fjölmiðillinn
ekki við beiðni fjölmiðlanefndar
getur hún lagt á dagsektir, allt að
200 þúsund krónur á dag.
Tilgangurinn óskiljanlegur
Í ljósi valdsviðs nefndarinnar
gera Samtök atvinnulífsins athuga-
semd við „fjölda matskenndra
ákvæða frumvarpsins sem ágrein-
ingur kann að verða um“. Óásætt-
anlegt sé að ákvarðanir nefndar-
innar verði ekki bornar undir æðra
stjórnsýslustig og kostnaður við
málarekstur fyrir dómstólum geti
verið aðilum á fjölmiðlamarkaði
mjög íþyngjandi. Undir þetta er
tekið í umsögn Félags fjölmiðla-
kvenna, og raunar fleiri hagsmuna-
aðila. Þar segir jafnframt að til-
gangur nefndarinnar sé
„óskiljanlegur“ og valdsviðið
„óhugnanlegt“. Engu sé líkara en
að henni sé ætlað „nokkurs konar
alræðisvald“. Hvað matskennd at-
riði varðar tiltekur Blaðamanna-
félagið sérstaklega lagagrein um
„lýðræðislegar grundvallarreglur,“
en þar er kveðið á um skyldu fjöl-
miðla til þess að „virða“ friðhelgi
einkalífs. „[Greinin] er fráleit og
hlýtur að varða við ákvæði stjórn-
arskrárinnar um frelsi til tjáning-
ar,“ segir í umsögninni. Orðalagi
hennar hefur nú verið breytt frá
þeirri sem Blaðamannafélagið
brást við. Nú segir í frumvarpinu
að fjölmiðlar eigi að „hafa í huga“
friðhelgi einkalífs.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Óánægja Hagsmunaaðilum hrýs hugur við ýmsum þáttum fjölmiðlafrumvarps sem Alþingi hefur nú til meðferðar. Tveimur umræðum er þegar lokið.
Umdeild fjölmiðlanefnd
 Hagsmunaaðilar eru óánægðir með fjölmarga þætti nýs fjölmiðlafrumvarps
 Gagnrýna „alræðisvald“ fjölmiðlanefndar og fjölda matskenndra ákvæða
„Það er fjölmargt
í þessu frumvarpi
sem er mjög mið-
ur og ég hef kom-
ið gagnrýni Ár-
vakurs á framfæri
við mennta-
málanefnd Al-
þingis í tvígang,“
segir Óskar
Magnússon, út-
gefandi Morg-
unblaðsins. Hann segir nokkurrar
ríkisafskiptaáráttu gæta í frumvarp-
inu og tilhneigingar til ritskoðunar.
Útgáfufélag Morgunblaðsins, Ár-
vakur, er ekki á meðal þeirra sem
standa að undirskriftasöfnun gegn
fjölmiðlalögunum, sem fjallað er um
annars staðar á síðunni. Rík-
isútvarpið er það heldur ekki, né
heldur Blaðamannafélag Íslands.
Óskar segir Morgunblaðið fylgjast
grannt með þróun undirskriftasöfn-
unarinnar en ætlunin sé ekki að
blanda sér í málið að svo stöddu. Það
sé hins vegar ekki útilokað að svo
verði á síðari stigum málsins.
Ekki tekið á eignarhaldi
Óskar, fyrir hönd Morgunblaðsins,
svaraði beiðni nefndasviðs Alþingis
um umsögn um frumvarpið í nóv-
ember á síðasta ári. Það gerði hann
raunar einnig í nóvember árið 2009,
þegar frumvarpið var fyrst lagt fram
á þingi. Í fyrri umsögninni, sem vísað
er til í þeirri seinni, segir að líklegra
sé að markmið laganna um tjáning-
arfrelsi, frelsi til upplýsinga, fjöl-
miðlalæsi, fjölbreytni og fjölræði í
fjölmiðlun og neytendavernd náist
séu reglur settar um eignarhald.
Ekki sé nógu langt gengið í frum-
varpinu. Þá er sá dráttur, sem orðið
hefur á málinu, harmaður. „Að mati
Morgunblaðsins er hann ámæl-
isverður þegar tekið er tillit til álita
fyrri fjölmiðlanefnda mennta-
málaráðherra um ástand á fjölmiðla-
markaði og varnaðarorða al-
þjóðastofnana um íslenskan
fjölmiðlamarkað. Af umfjöllun þess-
ara aðila er ljóst að knýjandi þörf er
á að móta reglur um eignarhald á
fjölmiðlum,“ segir í umsögninni.
Þrátt fyrir að ýmsir þættir séu
gagnrýndir í umsögninni er því samt
sem áður fagnað að unnið sé að því að
samræma þær reglur sem gilda eigi
um starfsemi fjölmiðla á Íslandi í ein-
um lagabálki, án tillits til gerðar fjöl-
miðilsins. Það sé til bóta.
einarorn@mbl.is
Margt mið-
ur í frum-
varpinu
 Morgunblaðið
stendur ekki að söfnun
Óskar Magnússon
Undirskriftasöfnun gegn nýjum fjölmiðlalögum hófst á
þriðjudaginn á vefsíðunni fjolmidlalog.is. Með því að skrá
sig á listann skrifar fólk undir áskorun til Ólafs Ragnars
Grímssonar, forseta Íslands. Guðmundur Franklín Jóns-
son heldur utan um undirskriftasöfnunina en að henni
standa Útvarp Saga, Sjónvarpsstöðin ÍNN, 365 miðlar,
Vefpressan, Vefmiðlun ehf., Sjónvarpsstöðin Omega og
Sjónvarpsstöðin Stöð 1.
Frumvarpið aðför að sjálfstæði fjölmiðla
Guðmundur segir söfnunina hafa farið vel af stað.
Hann segir að við lestur laganna verði fólki, sem hefur yf-
ir höfuð skoðun á málunum og fyrirkomulagi þeirra til
framtíðar, það fljótt ljóst að þau eigi heima á ruslahaugi
sögunnar. Áskorunin er harðorð í garð frumvarpsins og
það sagt vera aðför að sjálfstæði fjölmiðla, grafa undan
skoðana- og tjáningarfrelsi og lögfesta ritskoðun.
Aðspurður segir Guðmundur að markmiðið sé að safna
áþekkum fjölda undirskrifta og náðist þegar forsetinn
synjaði fjölmiðlalögum staðfestingar árið 2004. Í áskor-
uninni segir að einboðið sé að forsetinn vísi málinu til
þjóðarinnar og vísað í rökstuðning hans við synjun stað-
festingar Icesave-frumvarpsins á dögunum. Rétt sé að
þjóðin fari áfram með hluta löggjafarvaldsins í fjölmiðla-
málum, líkt og árið 2004. einarorn@mbl.is
Skora á forsetann að
beita málskotsrétti á ný
 Undirskriftasöfnun hafin  Sömu rök og í Icesave-málinu
Áskorun Undirskriftasöfnun fer fram á fjolmidlalog.is.
„Okkar umsögn stendur enn.
Þær breytingar sem hafa verið
gerðar ganga ekki nógu langt að
okkar viti,“ segir Hjálmar Jóns-
son, formaður Blaðamanna-
félags Íslands, en umsögn fé-
lagsins var send
menntamálanefnd Alþingis í lok
nóvember.
Hann segir félagið enn telja
að verulega ágalla sé að finna á
löggjöfinni, sem eigi að vera
heildarlöggjöf
um fjölmiðla.
„Við teljum
ófært annað
en að heild-
arlöggjöf um
fjölmiðla taki
á öllum þeim
þáttum sem
skipta fjöl-
miðla, fjölmiðlamenn og starfs-
menn fjölmiðla máli.“
Verulegir ágallar á löggjöfinni
BLAÐAMANNAFÉLAG ÍSLANDS
Hjálmar Jónsson
Skannaðu kóðann
til að skoða frum-
varpið í símanum.
Fyrir 25 árum leit dagsins ljós nýr
skyndibiti á Íslandi þegar hjónin
Hlöðver Sigurðsson og Kolfinna
Guðmundsdóttir opnuðu Hlöllabáta
á Steindórsplaninu, þar sem nú er
Ingólfstorg.
Hjónin standa nú vaktina í Hlölla-
bátum við Bíldshöfða ásamt dætr-
um sínum þremur en einnig keyrir
Hlöðver Hlöllavagninn niður í bæ
um hverja helgi. Fjölskyldan, með
Hlölla sjálfan í fararbroddi, heldur
upp á árin 25 með því að bjóða alla
báta á 500 kr. og fylgir með frítt
gos, prins póló og popp á Bílds-
höfðanum.
Hlöllabátar í 25 ár