Morgunblaðið - 21.05.2011, Side 32

32
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. MAÍ 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Jón GnarrKristinssonborgarstjóri
segir að „full
ástæða“ sé til að
skoða og ræða
hvort raunhæft sé
að lækka útsvarið í
borginni í ljósi
góðrar afkomu borgarsjóðs í
fyrra. Dagur B. Eggertsson,
formaður borgarráðs, segir á
hinn bóginn að hagnaður og
bætt afkoma af rekstri borg-
arinnar gefi ekki tilefni til að
endurskoða útsvarshækkanir.
Nú er ekki gott að vita hvort
alvara býr að baki orðum borg-
arstjóra, en sé svo verður fróð-
legt að sjá hvort skattar verða
lækkaðir í borginni eða hvort
varaformaður Samfylking-
arinnar fær að ráða því að út-
svarshækkun núverandi meiri-
hluta standi. Enginn þarf að
efast um hvers vegna Dagur B.
Eggertsson og aðrir í Samfylk-
ingunni hafa lagt ofuráherslu á
að sköttum sé haldið í hámarki
í Reykjavík. Hugmyndin á bak
við það er augljóslega að láta
ríkisstjórn Jóhönnu Sigurð-
ardóttur formanns Samfylk-
ingarinnar líta betur út, en
hún hefur enga aðra „lausn“
séð á efnahagsvanda þjóð-
arinnar en að hækka skatta og
herða höft.
Ef Jón Gnarr meinar það
sem hann segir er auðvitað
grafalvarlegt ef Samfylkingin í
Reykjavík kemst upp með að
halda sköttum í hámarki. Það
væri fullkomlega óeðlilegt ef
sá flokkur, sem verst fór út úr
síðustu sveitarstjórnarkosn-
ingum og var í raun hafnað af
kjósendum, fengi að ráða úr-
slitum í jafn mikilvægu máli ef
fyrir liggur að meirihluti er
fyrir því að slaka á skatta-
klónni. Fari svo verður að líta
á það sem enn eina vísbend-
ingu þess að Jón
Gnarr Kristinsson
sé aðeins borg-
arstjóri upp á
punt, eins og
stundum er haldið
fram. Þá liggur
fyrir að það er í
raun Dagur B.
Eggertsson sem ræður ferð-
inni í borginni.
Sé raunin hins vegar sú að
Jón Gnarr er með yfirlýsingu
sinni eingöngu að blekkja kjós-
endur og reyna að slá pólitísk-
ar keilur með því að ljá máls á
skattalækkunum er staða
borgarbúa enn nöturlegri. Þá
sitja þeir ekki aðeins uppi með
leikaraskap heldur einnig
óheilindi, en því verður ekki
trúað fyrr en á reynir að svo
sé.
Staðreyndin er sú að engin
ástæða var fyrir núverandi
meirihluta í borgarstjórn að
hækka útsvar á borgarbúa í
hámark. Þetta hlýtur Dagur B.
Eggertsson að hafa vitað allan
tímann, en óvíst er hvort Jón
Gnarr Kristinsson gerði sér
grein fyrir þessu eða lét Dag
tala sig inn á hækkanir með
vafasömum röksemdum. Ný-
birtir reikningar borgarinnar
fyrir síðasta ár sýna í öllu falli
að borgin hafði enga þörf fyrir
þessa hækkun. Meira máli
skiptir þó og er aðalatriði
málsins, að borgarbúar eru
ekki aflögufærir. Ríkisstjórn-
in, undir forystu Samfylking-
arinnar, er þegar búin að auka
svo skattbyrðarnar að ekki er
á það bætandi að borgarstjórn-
armeirihlutinn setji skattana í
topp. Borgarstjóri verður nú
að sýna að hann er ekki með
látalæti í þessu alvarlega máli
og að það sé hann en ekki Dag-
ur B. Eggertsson, varafor-
maður Samfylkingarinnar,
sem ræður för í Reykjavík.
Borgarstjóri segist
vilja endurskoða
skattahækkanir
en varaformaður
Samfylkingarinnar
er á móti}
Hver ræður í Reykjavík?
Í dag átti jörðinað farast eða
fast að því sam-
kvæmt spám sem
allstór hópur
manna virtist hafa lesið út úr
helgum textum. Sumir þess-
ara túlkenda hafa reynt að
koma þessum spám á fram-
færi, sem sjálfsagt var ekki
óeðlilegt út frá þeirra sjón-
armiði. Aðrir hafa útmálað
hina sömu sem einfeldninga
og hindurvitnaspekinga. En
heimsendaspár eru þó algeng-
ari en virðist og stundum ná
slíkar spár ekki nema til smá-
svæðis, eins og Íslands, þrátt
fyrir nafnið. Þeir sem ekki
hafa viljað taka loftslagsspár
með öllu trúanlegar hafa ver-
ið taldir öfgamenn
andsnúnir vís-
indum, þótt vís-
indalegur ágrein-
ingur ríki um
loftslagsspárnar. Þær eru að
vísu flestar til áratuga eða
jafnvel alda, svo erfitt er að
sannreyna þær með 100 pró-
sent öryggi. En ein a.m.k. var
til skemmri tíma. Hún var frá
sjálfri Umhverfisstofnun
Sameinuðu þjóðanna, sem
spáði árið 2005 að árið 2010
yrðu 50 milljónir flóttamanna
á nánar tilgreindum svæðum í
heiminum. Nú vill stofnunin
fela þessa spá sína. Og svo
var það hinn sérstaki íslenski
heimsendir, ef sagt yrði nei
við Icesave.
Heimsendaspár
fá illan endi }Heimsendir dregst
Heimurinn endar í dag, ef marka má tæplega
níræðan, bandarískan predikara sem lesið
hefur biblíuna afturábak og áfram síðastliðin
70 ár, að sögn. Þetta er því síðasti pistillinn;
ekki bara lokapistill minn heldur sá síðasti í
sögu fjölmiðlunar hér á landi. Kannski í heim-
inum; best að fullyrða þó ekkert um það,
vegna tímamismunar.
Eins gott að nota plássið vel.
Harold Camping hefur verið nokkuð í sviðs-
ljósinu upp á síðkastið eins og þegar hann
birti ámóta spá síðast, árið 1994. Þá var hann
þess fullviss að dómsdagur yrði sjötta sept-
ember, en þegar heimsbyggðin vaknaði glöð
og hress að morgni þess sjöunda kom í ljós að
hann hafði misreiknað sig. Nú segir hann hins
vegar ekki um að villast. Hann hafi náð að lesa
heilmikið í biblíunni síðan 94 og orðið margs
vísari.
Camping er menntaður verkfræðingur og starfaði
lengi á vettvangi þeirrar göfugu greinar, en hóf að beita
stærðfræðinni á biblíuna fyrir margt löngu og hefur
helgað sig þeim útreikningum og spádómum þar að lút-
andi áratugum saman.
Ef – ég segi bara ef, því ekki þori ég að lýsa því yfir að
ég trúi spánni, vegna þess að þá verður hlegið að mér
þegar/ef hún rætist ekki – ef sá gamli hefur rétt fyrir
sér, vil ég fara héðan með hreina samvisku, þó ekki sé
nema ef ég hitti hugsanlega vini og kunningja einhvers
staðar annars í öðrum óravíddum síðar.
Því er rétt að lýsa yfir eftirfarandi:
Ég laug því einu sinni að stelpu sem ég var
skotinn í að mér þætti Smokie góð hljómsveit.
Það dugði reyndar ekki til þess að fanga
hjarta hennar, en ef hún er áskrifandi og
blaðið borið heim til hennar fyrir heimsendi
vil ég að hún viti þetta.
Ég fór einu sinni yfir á rauðu ljósi.
Ég svindlaði einu sinni á stærðfræðiprófi í
áttunda bekk. Það fór reyndar svo illa í mig
að mér hefur ekki tekist að reikna rétt síðan,
svo það er líklega næg refsing. Það skiptir því
ekki máli hvort Oddný kennari sér blaðið eða
ekki.
Nýja bíó er ekki lengur til; þar fékk ég einu
sinni of mikið gefið til baka í sjoppunni en lét
engan vita. Vonandi fór reksturinn ekki í þrot
vegna þessa glæps míns.
Það var ég sem sparkaði í Jóa í frímínútunum haustið
1974. Ekki Viddi, eins og ég sagði þá.
Svo smyglaði ég viskíflösku til landsins árið 1977, 15
ára gamall. Ekki af því að mig langaði í innihaldið, þetta
var löngu áður en ég kynntist skoskum neysluhefðum,
heldur vegna þess að flaskan var svo flott. BELL’S Old
Scotch Whisky stendur á þessari keramik-bjöllu sem ég
á ennþá. Hún er að vísu löngu orðin tóm en samt flott.
Ekki man ég einu sinni hvenær tappinn var tekinn úr.
Þarna laug ég í síðasta skipti; ég man það víst, en vil
ekki segja frá því. Dætur mínar lesa stundum þessa
pistla. skapti@mbl.is
Skapti
Hallgrímsson
Pistill
Þegar heimurinn endar
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
BAKSVIÐ
Andri Karl
andri@mbl.is
T
ímarnir breytast og útfar-
arsiðirnir með. Fyrir
fimmtán árum var hlut-
fall bálfara tæplega níu
prósent af heildartölu út-
fara en það hafði hækkað upp í 22,3%
á síðasta ári – og á höfuðborgasvæð-
inu eru bálfarir um 40% af útförum.
Og þó svo halda megi því fram að bál-
för víki frá eldri kirkjulegri venju
virðist fjölgunin ekki helgast af
trúarlegri hnignun þjóðarinnar.
Fjallað er um málið í nýjasta
hefti Bautasteins, fréttablaðs Kirkju-
garðasambands Íslands. Spurður um
skýringu á þessari fjölgun segir Þór-
steinn Ragnarsson, formaður sam-
bandsins, hana hugsanlega þríþætta.
„Fyrst og fremst er það þróunin á
hinum Norðurlöndunum og nánari
vitneskja um þessa siði þar og hvern-
ig þeir hafa þróast. Eins er það, að
þau svæði sem við höfum tekið í notk-
un, duftgarðurinn við kirkjuna sem
tekinn var í notkun um miðja síðustu
öld og síðan Sólland, ýta undir áhuga
fólks,“ segir Þórsteinn og bætir við:
„Kannski er þriðja ástæðan svo sú,
að menn telji þetta einnig hagkvæmt
fyrir samfélagið. Það getur blandast
inn í þetta, þó svo það vegi kannski
minna en hitt.“
Öskudreifing eykst ekki
Hvað varðar hagkvæmnina
bendir Þórsteinn á að sex til sjö duft-
ker rúmist á sama svæði og ein kista,
þannig sé hægt að nýta kirkjugarða
mun betur. Þá opnar fjölgun bálfara
möguleika á að taka aftur grafir í
gömlum kirkjugörðum sem fullsettir
hafa verið, og jafnvel er hægt að taka
aftur í notkun fjölskyldugrafreiti og
nýta þá kynslóð eftir kynslóð.
Einn þáttur sem menn kannski
ímynda sér að spili inn í fjölgunina er
kostnaður. Þórsteinn segir það hins
vegar ekki vera hagkvæmara fyrir
budduna að velja bálför. „En Danir
fóru reyndar þá leið. Í kringum árið
1960 ákváðu þeir að nota þetta sem
hagstjórnartæki og lækkuðu kostnað
við bálfarir þannig að það var mun
ódýrara að fara þá leið. Danir tóku
aldeilis við sér eftir það og bálförum
fjölgaði gríðarlega.“
Þessi möguleiki hefur hins veg-
ar ekki verið skoðaður hér á landi né
ræddur. „Þannig hefur verið staðið
að þessu, að báðar leiðir eru kynntar
mjög vel og svo velur fólk bara.“
Þórsteinn tekur einnig fram að í
dag er jafnvel verið að jarðsetja þá
sem tóku ákvörðun um bálför fyrir
áratugum síðan og skrifuðu beiðnir
um að verða brenndir. Hægt er að
skila inn slíkri beiðni á vef kirkju-
garða Reykjavíkurprófastdæma, og
liggja fyrir í dag á annað þúsund
beiðnir.
En þrátt fyrir að mikil fjölgun
hafi orðið á bálförum fylgir ekki með
að fólk sæki um leyfi til að dreifa ösk-
unni, en hægt hefur verið að sækja
um slíkt leyfi frá árinu 2003. Þór-
steinn segir það mjög lítið hlutfall af
bálförum og það hafi ekki aukist að
neinu ráði frá því reglugerðin var
sett. Til að það komi fram er aðeins
heimilt að dreifa ösku látinna manna
yfir haf og óbyggðir.
Kistulagning að leggjast af
Fleira er þó að breytast í
útfararsiðunum. Svo virðist nefnilega
sem kistulagning sé að leggjast
af í þekktri mynd og í auknum
mæli sé hún sameinuð útför.
Er þá kistulagt í þröngum
hópi og útförin haldin í beinu
framhaldi. Kistulagning er
svo gott sem séríslenskur
siður því á öðrum Norð-
urlöndum er hún alfarið dott-
in upp fyrir. Þórsteinn segir
þó hugsanlega eima eftir af
siðnum í sveitum Norður-
Noregs.
Bálfarir að verða
heitastar í útförum
Sólland Duftgarðurinn á Sóllandi var vígður 2. október 2009.
Sex þingmenn úr öllum flokkum
utan Sjálfstæðisflokks lögðu
fram frumvarp í byrjun mars en
í því eru lagðar til breytingar á
lögum um kirkjugarða, greftrun
og líkbrennslu. Helsta breyt-
ingin er heimild til þurrfryst-
ingar líka við greftrun, sem sé
umhverfisvænni greftrun til
þess fallin að draga úr mengun
af greftrun og líkbrennslu.
Þó svo að í hópi flutnings-
manna séu þingmenn úr stjórn-
arflokkunum, Samfylkingunni
og Vinstri grænum, hefur enn
ekki verið mælt fyrir frumvarp-
inu og útséð um að það verði
fyrir sumarfrí, hvað þá á
haustþingi. Kom enda í
ljós andstaða við þá að-
ferð að sökkva líkum í
fljótandi köfnunar-
efni, og bent var á að
mörgu þyrfti að huga
að.
Má því segja að
frumvarpið hafi verið
þurrfryst í meðförum
þingsins.
Þurrfryst
frumvarp
UMDEILDAR AÐFERÐIR