Líf og list - 01.04.1951, Síða 12

BÓKMENNTIR
Að þrettán árum liðnum
Vilhjálmur frá Skáholti:
SÓL OG MENN — Ljóð —
Bókaverzlun Kr. Kriátjáns-
sonar — Reykjavík 1848.
VORT DAGLEGA BRAUÐ
— Ljóð — Þriðja útgáfa,
aukin og myndskreytt —
Reykjavík — Bókaverzlun
Kr. Kristjánssonar — 1950.
Margvíslegar hættur geta legið í
leyni fyrir ungu skáldi. Ein er sú að
vera heppinn — að heppnast að yrkja
og gefa út svo góða bók, að allir ljóða-
vinir vilji helzt eiga og flest ung skáld
■ort hafa. Fyrir þvílíku happi varð
Vilbjálmur frá Skáholti, þegar hann
sendi frá sér aðra ljóðabók sína, Vort
daglega brauS (1935), og komst ekki
hjá að láta prenta hana aftur ári fíðar.
Þessi önnur ljóðabók hins unga skálds
sýndi svo mikiar framfarir frá frum-
smíð þess, Nteturljóðum (1931), að al-
menna eftirtekt vakti og fagnaðarríka.
Höf. var nýstárlegt skáld og vaxandi,
ljóðavinir þakklátir og vongóðir.
Síðan leið hvert árið af öðru án þess
að mikil tíðindi færu af skáldinu, og
uggvænlegt þótti gerast um afdrif þess.
En þá fór allt í einu eins og að rofa til.
Ný ljóð á prenti eftir Vilhjálm frá Ská-
holri hættu að verða sjaldséðir hlutir og
birtust annað veifið í blöðum og tíma-
nitum.
Loks kom út þriðja ljóðabók höf. að
'þrettán árum liðnum, Sól og menn
(1948). Ennþá eru skáldinu hugstæðust
sömu eða svipuð yrkisefni og áður: Það
er enn sem fyrr sonur hins þrautpínda
vinnandi lýðs, „fullur af draumþrá,
Vilhjálmur frá Skáholti
sem hrífandi hillingin bíður," ástmaður
vífa, víns og söngva, blóma og bama,
moldar og manna, kvalinna og kúgaðra,
vonsvikinna og vonglaðra, bölsýnna og
bjartsýnna. En heitið, sem það strengdi
forðum: „Aldrei mun vonin minna
drauma dvína,“ hefur gætt ljóð þess
meiri dýpt og birtu cn áður. Höf. fær-
ist meira í fang og vinnur af meiri alúð.
Þó skortir nokkuð á, að hann nái full-
komnum fastatökum á hinum veiga-
meiri viðfangsefnum, sem þrátt fyrir
það. em að sínu lcyti hvað ánægjuleg-
ust við þessa bók. Auk þess gildis,
sem í þeim sjálfum er fólgið, gefa
þau fyrirheit um mcira skáld. Hins
vegar bera hin skemmri og lýriskari
ljóð það með sér, að Vilhjálmur frá
Skáholti er orðinn mun betra skáld
en 1935, og er það að sjálfsögðu ekki
vonum framar.
Þótt rúmleysi ritsins girði fyrir það,
að ofangreindar staðhæfingar verði rök-
studdar með ívitnunum, verður sú stað-
rcynd ckki vefengd, að ljóðabókin Sól
og menn stækkaði skáldið Vil-
hjálm frá Skáholti í styrkhæð!
Nú varð skammt að bíða nýrra tíð-
inda, því að ekki liðu full tvö ár, unz
Vort daglega brauð birrist í þriðju út-
gáfu, aukinni og myndskreyttri. Stofn
bókarinnar er vitaskuld hinn sami og
áður, Þó hefur a. m. k. eitthvað af
vansmíðum verið lagfært, en mátti
reyndar meira að gera, úr því að farið
var að hrófla við einhverju á annað borð.
Ljóðagerð cr tjáningarform, sem lýtur
ákveðnum lögmálum, og lögmál þess
forms er óleyfilegt að brjóta, nema þeg-
ar svo illa vill til, að skáldinu tekst ekki
að koma ncinu tauti við anda sinn ínn-
an takmarka þess bragarháttar, sem það
velur sér hverju sinni. Þctta er tekið
fram hér, þótt fleiri vissu, vegna þess,
að ljóðabók, sem gefin hefur verið út
þrisvar, hcfur unnið sér þess konar helgii
að nærri virðist stappa helgispjöllum að
breyta í henni stafkrók eða færa til
greinamerki eftir það. (Handahófsleg
greinamerkjasetning lýtir mjög þessar
tvær ljóðabækur scm margar aðrar.)
Vort daglega brauð er í þessari þriðju
útgáfu sinni aukið tíu ljóðum, nýjum —-
því miður. Því að þessi tíu fallegu, lýt-
isku ljóð eru eins og ný bót á gömlu
fati. Þrennt hefði á.tt að vera nægilegt
rilefni nýrrar útg. Vors daglega brauðs:
í fyrsta lagi það, að bókin var löngu
uppseld; í öðru lagi, að skáldið hafði
nýlega glatt mcð nýrri bók marga ljóða-
vini, sem ekki áttu þessa; í þrjðja lagi
mátti skáldið gjarna þakka fjórum
mönnum fyrir að vita, að það var ril!
Sem sagt: Þessi tíu ljóð áttu að bíða
betri tíma og vera skáldinu ánægjuleg
uppörvun, meðan það orti það, sem a
vantaði næstu bók.
Sigfús Halldórsson hefur skreytt bok-
LÍF og LIST
12