Líf og list - 01.04.1953, Blaðsíða 2

JÖKULL JAKOBSSON skrifar um
Lífið í Reykjavík
REYKJAVlK cr undarleg borg
andstæðna og mótsagna. Hún er
einkennilcgt sambíand smáþorps
og stórborgar, menningar og ó-
menningár, liðins tíma og nýrrar
aldar, skipulags og skipuiagsieysis,
fátæktar og ríkidæmis, gróinnar
arfleifðar og ringuleiðar, sögu og
örlögleysis.
HÚN er smáþorp að mörgu leyti.
Eólksfjöldinn er ekki meiri en í
minnstu bæjum erlendis, hór þekk-
ir einn alla. Maður í London yrði
talinn smáskrítinn, ef hann segð-
ist ætla niður á Piccadilly til að
vita hvað hann sæi af kunningjun-
um, hér fara allir niður í Austur-
stræti ef þeir vilja hitta vin sinn,
alveg eins og á Sigluíirði, þar sem
menn fara „niður á plan“. Við
segjumst ætla á pósthúsið og !þá er
aðeins átt við eitt pósthús, hér er
líka ein lögreglustöð, ein símstöð,
eins og í minnstu sveitaþorpum.
Og hér er lítið farið að gæta þeinr-
ar skiptingar, sem er í flestum er-
lendum borgum, að rónar eiga
hverfi út af fyrir sig, milljónamær-
ingar fyrir sig, íátækt fólk sín
hverfi og kontóristar sín. Að vísu
eigurn við braggahverfi, Hafnar-
stræti og Laufásveg, en sú skipting
er aðeins lítilfjörleg drög hjá hinu.
Hér þrammar alkohólistinn við
hliðina á heiðvirðum borgara, með
hvítt um hálsinn og báðir virðast
ófeimnir. í Hellerup, Köbenhavn
mundu fínu frúrnar fá slag, ef ein-
hver Nýhafnargalgenfuglinn villt-
ist þangað í tötrum sínum og del-
eríum. Hér er allt persónulegt og
hcimilislegt, allir bæjarbúar geta
með stolti talað/um drullppollinn
í Kolasúndi án nánari útskýringar,
langflestir hafa orðið að ösla þenn-
an poll, og þannig verður hann
sameign hinna ólíkustu manna.
Biskup landsins labbar úr messu í
dómkirkjunni niður að höfn, til að
anda að sér góða loftinu, hitta þar
vin sinn Jón Jónsson eyrarkarl og
þeir ræða trúarbrögð, pólitík og
skipaferðir og taka báðir ofan fyrir
forsætisráðherra, sem ekur fram
hjá í sama mund, í rjómaleit fyrir
konu sína.
Reykjavík, er á sama stigi í
kjaftasögutekník og viðburða-
snauðustu landshornajþorp, hér má
enginn hvika frá settum reglum
almenningsálitsins án þess að verða
bitbein kjaftakerlinganna, sem eru
árvökrustu borgarar bæjarins og í
því einu geta þvottakonur og auð-
valdskerlingair sameinazt að tæta
sundur mannorð náungans. Smæð
bæjarins gcrir það að stúlkukind
má ekki Iþykna undir belti án þess
að erfðaíræði- og ættvísiáhugi góð-
kvenna sé vakinn, hver einasti
maður liggur undir stöðugri smá-
sjá og getur hvergi farið í felur.
Einnig að ytra útliti hefur Víkin á
sér þorpsbrag, göturnar flestar sem
þær væru gerðar fyrir hestakerrur,
Mykkjóttar og hornóttar, gang-
stéttirnar við aðalgötur bæjarins
verða menn að þræða édns og linu-
dansarar.
EN Reykjavík hefur einnig á sér
töluverðan stórborgarbrag og þar
ræður mestu, að hún er höfuðborg
landsins. Héðan er heilu ríki
stjórnað, alþingi, stjórnarráð, mið-
stöð atvinnulífs og menningar, há-
skóli, þjóðleikhús, ríkisútvarp og
karlinn á kassanum. >
AÐ I>VÍ LEYTI finnum vér
andrúmsloít stórborgarinnar, borg-
dn er miðstöð og við tölum um
sveitafólk og þorpsbúa með óvirð-
ingarbrag eins og tízka er í öllum
stórborgum, við iþekkjum ekkert
sem skarar íram úr Reykjavík,
nema ef vera skyldi að Róm eða
London eru stærri, en við höfum
að fullu tilednkað okkur þennan
centralisations-hugsunarhátt og
finnum til þess að við búum í höf-
uðborg. Þess vegna getum við litið
niður á borgir eins og Bergen og
Liverpool, í okkar augum eru þær
sveitaþorp á borð við Akureyri og
iSeyðisfjörð.
REYKJAVÍK er ennþá ung og
íbúar hennar hafa ekki ennþá
skapað sér borgararfleifð og tradi-
sjón, þótt við rembumst við að fyr-
irlíta Flóamenn. Reykvíkingar
Iiugsa margir ennþá eins og sveita-
menn, þótt við höfum tileinkað
okkur hina verri siðu borgarbúa.
Framh. á bls. 12.
KAFFIHÚS-ÞÁTTURINN hefst á ný í næsta hefti og verð-
ur framvegis á sínum gamla stað — þessari síðu.