Austurland - 23.12.1978, Blaðsíða 9

J Ó L 19 7 8
AUSTURLAND
9
Garðar Sveinn hringir
Heilir og sælir, Norðfirðingar og
aðrir tilheyrendur.
Þegar Garðar Sveinn hringdi til
mín og spurði, hvort við hjónin
vildum þiggja boð Norðfirðinga-
félagsins og verða gestir }>ess á vænt-
aniegri árshátíð pá kom }?að mér
algjörlega á óvart, vissi ei hvað
segja skyldi og gaf heldur loðin og
óákveðin svör og bar ýmsu við. Ég
væri t. d. æði vant við látinn, Jm'
að ég }>yrfti að sinna fjósaverkum.
Þá heyrði ég í símanum ógurlega
langt ha, hefurðu belju? Já, ég hef
mína belju og hún er eins og sú
gamla góða Búkolla, að }>að }>arf
að fara undir hana þrisvar á dag.
Þá heyrði ég að Garðar Sveinn
missti alveg andann og ég flýtti mér
í málið og hefur hún }>ó ekki verið
að trana sér fram um dagana. Sagði
að ]>etta væri mesti heiður sem okk-
ur hefði verið sýndur lengi, kannski
á ævinni, og gæti ég ekki verið
]>ekktur fyrir að vera sá aumingi
að lítilsvirða slíkt rausnar- og sæmd-
arboð.
Ég lyppaðist allur niður og sagði
bara: Já, já )>etta er alveg satt og
]>ar með var teningnum kastað. Kon-
an aflaði sér heimildar til að loka
bókasafninu í 3—4 daga og bæjar-
verkfræðingurinn lofaðist til að sinna
Búkollu enda gamall fjósamaður
norðan af Ströndum.
Og nú stend ég hér og hvað skal
segja?
Það fer auðvitað ekki milli mála
að margt mætti rifja upp frá 30 ára
Gonnar Ólafsson:
Léttara
mönnum félagsmála og íþróttafólki
frá Neskaupstað.
Fyrstu kynni mín af Norðfirðing-
um urðu reyndar á útmánuðum
1938. Þá fór ég á nokkra staði á
Austurlandi og átti að leiðbeina í
skíðaíþrótt. Þessir 8 eða 10 dagar í
Neskaupstað á Góu voru alveg dýrð-
legir. Reyndar var skíðafæri ekkert
sérlega gott, en veðurblíðan var slík
að öðru eins hafði ég aldrei kynnst.
hjal
flutt á árshátíð Norðfirðingafélagsins í Reykjavík
26. mars 1977
að gefa skýringu, sem sé )>á, að mín
Búkolla væri reyndar nokkrir hita-
mælar og fleiri tól í litlum veður-
athugunarkassa út á Bakka-bökk-
um.
Þá fékk Garðar Sveinn málið aft-
ur og taldi að sú Búkolla gæti stað-
ið málþola nokkur dægur.
Já, en það er annað verra, sagði
ég. Ég hef sko heyrt að gestir ykk-
ar að undanförnu hafi reynst all
slyngir skemmtikraftar, en ég er
algjörlega vonlaus í ]>eim efnum, hef
t. d. aldrei komist á leiksvið. (Hér
verð ég að setja smá innskot í sím-
talið. Það var einu sinni sótt fast
á mig að taka að mér aukahlutverk,
auðvitað mjög þýðingarmikið var
sagt, hjá Leikfélagi Neskaupstaðar.
Ég hafði Þóru Jakobsdóttur grunaða
um að standa á bak við þessa herferð
en auðvitað hafði hún sinn }>jón og
sendiboða og hann ekki af verri end-
anum, Karl Guðmundsson leikara
og leikstjóra. En ég var hin óvinn-
andi borg og það liggur við að ég
sjái eftir )>ví núna }>ví að hver veit
nema ég stæði mig þá betur í kvöld.
Þetta var innskot).
En Garðar Sveinn hafði ekki mörg
orð um }>essa seinni viðbáru mína
heldur afgreiddi hann ósköp létti-
lega með sínu elskulega smiltri, sem
honum einum er lagið. Og niður-
staðan varð sú, að ég sagðist ætla
að skjóta málinu til konunnar og
taka mér frest til að svara. Garðar
Sveinn lét vel yfir því.
Ekki veit ég, hvort hann er sér-
staklega næmur á konur eða hvort
hann hefur dulinn sagnaranda, en
svo mikið er víst, að konan tók vel
dvöl í Neskaupstað, en það fer svo
sem alkunna er að sá á kvölina sem
á vöiina.
Fékk átthagastimpil
Ég vona að þið tilheyrendur góðir
misvirðið það ekki við mig þó að
ég slái frekar á léttari strengi, en
sleppi að mestu eða öllu hugleið-
ingum um vandamál þau, sem óhjá-
kvæmilega ýttu stun,dum all fast á
sálartetrið þennan aldarfjórðung,
sem ég var við skólastjóm.
Hvaðan ertu er spuming, sem
gjaman er lögð fyrir aðkomumann
og ég slapp ekki heldur við hana
fyrstu árin í Neskaupstað. Flestir
eru ekki í neinum vandræðum með
svarið, en ég var aldrei á því hreina
með hvað segja skyldi, en bjargaði
mér með því að segja, að ég væri
alinn upp norður í Miðfirði fram
til 16 ára aldurs, en síðan verið á
flækingi um Vestur- Suður- og Aust-
urland. Þetta átthagaleysi fékk ég
staðfest á all eftirminnilegan hátt í
Austur-Þýskalandi fyrir nokkmm
árum.
Af tilviljun var ég staddur, ásamt
fleiri íslendingum, á heimili Dr.
Bruno Kress prófessors í norrænum
málum við háskólann í Greefswald.
Dr. Kress var um skeið kennari við
Menntaskólann í Reykjavík, en í
stríðsbyrjun hirtu bretar hann „og
voru svo elskulegir að geyma mig í
5 ár. annars væri ég sennilega dauð-
ur“ sagði Kress. Dr. Kress talar og
ritar íslensku eins og innfæddur og
er hálærður málvísindamaður, sér-
staklega í hljóðfræði.
Hann kvaðst með nokkurri vissu
geta sveitfest fslendinga eftir mál-
fari. Mér skildist að þetta væri hans
íþrótt. Ekki hafði hann lengi hlust-
að á tal okkar þegar hann kvað upp
úr með það að kona mín væri Reyk-
víkingur, sem auðvitað reyndist rétt,
en það væri ekki gott að fást við
mig, ég væri svo blandaður. En við
sjáum nú til, sagði hann.
Þegar við vomm að kveðja víkur
hann sér að mér og segir: Það er
þetta með þína ættarslóð (að visu
þéraði hann af mikilli formfestu)
}>ú gætir verið uppmnninn á svæð-
inu frá Borgarfirði og austur í Rang-
árþing og eitthvað hefur þú komið
við á Austfjörðum.
Satt að segja er varla hægt að
komast nær um landfræðilega átt-
haga mína. Faðir minn var ættaður
úr Skilamannahreppi og móðir mín
úr Þingvallasveit. Þau hittust svo
norður í Miðfjarðardölum og ávöxt-
urinn varð ég og reyndar gott betur,
því að í 10 ára sambúð eignuðust
}>au sex böm en þá dó móðir mín
og hópurinn tvístraðist. Ég flæktist
þar milli 5 bæja á sex árum en hef
varla komið þangað síðan. En lengi
vel taldi ég Miðfjörðinn mína átt-
haga, þó að mér fyndist fátt tengja
mig þeirri sveit.
En nú er ég loksins búinn að fá
fast land og ég lít á boð Norðfirð-
ingafélagsins sem ótvíræðan átthaga-
stimpil. Héðan í frá segist ég vera
Norðfirðingur.
Skíðakennsla
Ég var ekki með öllu ókunnugur
í Neskaupstað þegar ég gerðist þar
skólastjóri við barnaskólann haustið
1946. Áður hafði ég verið kennari
um 7 ára skeið á Fáskrúðsfirði og
lítilsháttar starfað að félagsmálum
og á þeim vettvangi kynnst forystu-
Ég hélt þá að þetta væri bara ein-
stakt fyrirbæri, en nú eftir 30 ár veit
ég að á hverjum einasta vetri koma
þessir dásamlegu útmánaðardagar
með glampandi sól og stillilogni.
Fyrst og fremst átti ég að kenna
nemendum gagnfræðaskólans og enn
minnist ég nokkurra þeirra, og hef
reyndar þekkt suma alla tíð síðan,
en sérstaklega er mér minnisstæður
Garðar Stefánsson (Gæi í Svalbarði).
Hann var svo feikilega mjór og
leggjalangur, og þeir leggir voru
sannarlega ekki hannaðir fyrir skíða-
íþrótt. En blessuð sé minning hans.
En minnisstæðastir eru mér morg-
untímamir. Þá voru menn svo ár-
risulir og áhugasamir, að þeir settu
}>að ekki fyrir sig að mæta til skíða-
æfinga upp við Vatnshól kl. 7 á
morgnana. Ég er nú búinn að
gleyma hverjir voru svona morgun-
glaðir, en ég man eftir nokkrum.
Svo sem Guðröði kaupfélagsstjóra.
Níelsi Tngvarssyni, Bimi á Bakka,
Jóhannesi og Lúðvíki, og ekki skyldi
gleyma Ásmundi Jakobssyni (Ása
á Strönd) sem venjulega var fyrstur
á vettvang, þótt lengst ætti að sækja.
f skíðakennslu þeirra tíma var
maður með ýmiskonar tækniæfing-
ar t. d. til þess að knýja fram sem
dýpstar hnébeygjur. í því augna-
miði voru sett upp stafahlið, ]>. e.
tveim skíðastöfum stungið niður og
sá þriðji lagður láréttur yfir, hékk
í hönkunum. Jafnvel þótt reynt væri
að hafa lengstu stafina í uppistöður
var ansi lágt undir þverslána. Þurfti
því næstum að setjast á hækjur til
þess að smjúga í gegn. Ég lærði
fljótt á það að heppilegast var að
hafa Jóhannes og Guðröð aftasta
í röðinni, því að eftir þeirra umferð
lágu flestir stafirnir á tvist og bast
um skaflinn. Svo var það eitt sinn
þegar ég er búinn að stilla upp öll-
um stöfunum mjög kyrfilega og er