Austurland - 20.12.1989, Blaðsíða 21

JÓLIN 1989.
21
Meðal sýsluskjala Norður-
Múlasýslu, sem geymd eru á
Héraðsskjalasafni Austfirðinga
(N.-MÚ1.38), er bréf og þrjár
stuttar skýrslur varðandi brúar-
gerð á Kaldá í Jökulsárhlíð. Sá
sem ritar þessi skjöl er Jón Jóns-
son bóndi og alþingismaður á
Sleðbrjót. Hann var fæddur í
Hlíðahúsum 2. nóv 1852, dáinn
í Winnipeg26. nóv. 1923. Hann
var Bóndi í Bakkagerði í Jökuls-
árhlíð 1876 - 1883, á Ketilstöð-
urn 1883 - 1885, í Húsey í Hró-
arstungu 1885 - 1888 og á Sleð-
brjót 1888 - 1900. Þá fluttist
hann til Vopnafj arðar og var þar
veitingamaður til 1903, að hann
fór til Vesturheims. Þar bjó
hann fyrst í Álftavatnsbyggð, en
síðan í Siglunesbyggð við
Manitobavatn til æviloka. Jón á
Sleðbrjót, eins og hann var
löngum nefndur, var alþingis-
maður Norðmýlinga 1889-1900
og 1902, hreppstjóri í Hlíðar-
hreppi um skeið og jafnframt
oddviti þar.
Ekki er ætlun mín að fara að
skrifa hér ritgerð. Það, sem fyrir
mér vakir, er að láta koma fyrir
sjónir lesenda örlítil dæmi úr
aragrúa heimilda sem til eru. Þá
er vel ef slík dæmi vekja hjá ein-
hverjum forvitni og spurningar.
Lítum nú á þess skjöl:
Hér með leyfi jeg mjer að
senda yður herra sýslumaður! 3
skýrslur, um brúargjörðina á
Kaldá.
1. Skýrslu um fje það er jeg
hef veitt móttöku og borgað út,
af fje því er veitt var til brúar-
innar.
2. Skýrslu um óborgaða, og
óunna (áœtlaða) vinnu við brú-
argjörðina.
3. Skýrslu um sölu á afgang-
inum af brúarefninu.
Jeg hefekki tekið kvittanir hjá
hverjum og einstökum verka-
manni, en ef þér herra sýslu-
maður! álítið nauðsynlegt, þá
bið jeg yður að láta mig vita það
með norðanpósti sem fer um
Fossvöll 13. febrúar, því jeg get
auðvitað fengið kvittanir, þóþað
kosti mig talsverða fyrirhöfn, af
því verkamennirnir voru svo
margir.
Sleðbrjót 4. febr. 1900
Jón Jónsson.
Til sýslumannsins í Norður-
Múlasýslu.
Skýrsla
um það sem undirskrifaður sýslu-
nefndarmaður Hlíðarhrepps,
hefur veitt móttöku, og borgað út
við brúargjörð á Kaldá.
Meðtekið
1. Frá sýslumanninum í Norð-
ur-Múlasýslu veturinn 1897-98
kr. 50,00
2. Frá sama haustið 1899.
kr. 215,84
3. Frá sveitarsjóði Hlíðar-
hrepps. kr. 200,00
Úr fórum Héradsskjalasafns Austfiröinga
Nokkrar heimildir um brú
á Kaldá í Jökulsárhlíð
4. Frá lireppavegasjóði sama
hrepps. kr. 100,14
Samtals. kr. 565,98
Borgað
1. Fyrir4tn. afsementi.
kr. 50,00
2. Flutningur á sementinu af
Borgarfirði kr. 25,50
3. Fyrirflutning á brúarviðun-
um og járni til brúarinnar af Keri
og frá Lagarfljótsós, að brúar-
stœinu. kr. 53,00
4. Fyrir aðfæra grjót og kljúfa
það. kr. 109,98
5. Fyrir efni í þrennar grjót-
börurogsmíðiáþeim. kr. 3,50
6. Fyrir að senda upp á Velli
um vorannir, til að fá grjótverk-
fœri, ogfyrirlán á þeim.
kr. 12,00
7. Fyrir stöplahleðslu, og
hestlán við sandflutning.
kr. 226,10
8. Fyrir verkstjórn við stöpla-
hleðslu. kr. 76,00
9. Borguð vinna við brúar-
smíði. kr. 10,00
Samtals kr. 566,08
Aths. Ofmikið útborgað 10 aur-
ar.
Sleðbrjót 21. jan 1900
Jón Jónsson.
Skýrsla
um sölu á afgang af efninu til
Kaldárbrúarinnar.
Seldur trjáviður, og stálstöng
fyrir kr. 76,75
Aths. Petta var selt með borg-
unarfresti til vors.
Innköllunarmaður Jón Jóns-
son á Sleðbrjót.
Sleðbrjót 21. jan. 1900
Jón Jónsson.
Skýrsla
um óborguð, og óunnin verk við
Kaldárbrúna.
Ounnið: að tjarga eða mála
brúna (og kaupa efni til þess) og
að hœkka upp stöplana svo svo
sljett verði upp á brúna, áœtlað
verð fyrir það. kr. 26,00
Óborgað: I. Smíðalaun við
brúna, til Einars í Bakkagerði.
kr. 28,00
2. Sölulaun og innkallslaun, við
uppboðið á brúarefninu, sem
varð afgangs. kr6,14
Sleðbrjót 21. jan. 1900
Jón Jónsson.
Þess skal getið, að Einar sá,
sem nefndur er hér í síðustu
skýrslunni, var Sölvason, bóndi
í Bakkagerði í Hlíð 1898- 1904
og síðan í Fjarðarseli í Seyðis-
Jón Jónsson á Sleðbrjót.
firði til dauðadags 1908. Þá skal
tekið fram, að 4 tn. af sementi
eru fjórar tunnur, en ekki 4
tonn, eins og einhverjir af yngri
kynslóðinni gætu haldið, sem
eðlilegt er.
Ég hef ekki leitað uppi heim-
ildir um það, hvernær brúargerð
á Kaldá kemur fyrst til opinberr-
ar umræðu, en rekist hef ég á
svofellda bókun í fundargerð
aukafundar sýslunefndar Norð-
ur-Múlasýslu sem haldinn hefur
verið að Eiðum 13. júní 1895:
„Samþykkt var að Kaldá
skyldi brúa undir eins og færi
gæfist“.
Á sýslufundi á sama stað 27.
og 28. maí 1896 er fært til bókar:
„Til að kaupa brúarviðu til
Kaldár voru í þetta sinn veittar
(af 500 kr. sem lofað var til þess
fyrirtækis) 250 kr.“
Árið 1897 veitir sýslufundur
„til Kaldárbrúarinnar kr.
500,00.“
Nokkrar fleiri bókanir úr
sýslufundagerðum:
1898: „Samþykkt að veita 200
kr. í viðbót við styrkinn til Kald-
árbrúarinnar, og sýslunefndar-
manninum í Hlíðarhreppi falið
að standa fyrir byggingu
hennar." Þessi sýslunefndar-
maður er Jón á Sleðbrjót. Enn-
fremur: „Hlíðarhreppi veitt
heimild til að taka lán, allt að
500 kr., til Kaldárbrúarinnar“.
1899: Úr áætlun um tekjur og
gjöld sýsluvegasjóðs Norður-
Múlasýslu það ár. Þar er 1.
gjaldaliður: „Til Kaldárbrúar-
innar . . Kr. 140,00“.
1900: „Sýslunefndin sam-
þykkti, að hreppsnefnd Hlíðar-
hrepps hækkaði útsvör á
hreppsbúum fyrir yfirstandandi
ár um meira en þriðjung; en tii-
efni þessarar hækkunar var
bygging Kaldárbrúarinnar."
Heimildir þær, sem ég hef hér
tínt til, eru ófullkomnar um
margt. Ég hef ekki fundið neitt
heildaruppgjör yfir kostnaðinn
við brúna, en í þessunt gögnum
sést ekki hvað efnið í hana sjálfa
kostaði. Ég hef sjálfsagt ekki
leitað nógu vel. Að efni til brú-
argerðarinnar er skipað upp á
Keri og við Lagarfljótsós vekur
spurningu eins og þessar: í hve
miklum mæli voru vörur [>
Hinn árlegi
JÓLADANSLEIKUR
í Egilsbúð
hefst á miðnætti jóladag
og stendur til kl. 400
SIJELLEN
leikur fyrir dansi
Aldurstakmark 16 ár
Egilsbúð
Neskaupsta ð
Sími 71321