Húsfreyjan - 01.07.1960, Síða 23

Heimilisþáttur
Betur vinnur vit en strit
MER hefur lengi verið ljós þörfin á því
að skrifa nokkrar leiðbeiningar um notk-
un klórs og annarra sterkra bleikiefna,
vegna þess að ég hef orðið vör við mjög
mikla misnotkun á þessum efnum. Mér
hefur lengi sviðið það að sjá húsmæður
og aðra nota þessi efni í stórum stíl, til
eyðileggingar á dýrmætum vefjarefnum,
en ofnotkunin stafar af vankunnáttu eða
kæruleysi.
Hvorttveggja er slæmt, en vissulega er
þó reynandi að bæta úr því.
Við vitum það, að bleiking, sem gerð
er aðeins, þegar brýn þörf er á og fram-
kvæmd af kunnáttu og skynsemi, þarf
ekki að skaða þvottinn nema lítið á móts
við það, sem ógætileg meðferð og van-
kunnátta gerir.
Ef hægt væri að fá þá, sem hlut eiga
að máli, til að skilja, hvílík verðmæti
fara í súginn bara vegna misnotkunar á
bleikiefnum ýmiss konar — ekki bara hjá
hverjum einstaklingi, sem getur verið
nógu tilfinnanlegt, ef efnahagur er ekki
því betri — heldur hjá allri þjóðinni, þá
væri mikið unnið. Því hagsýnni sem ein-
staklingurinn er, því betri þjóðfélagsþegn
er hann.
Það hefur ávallt þótt hygginna manna
háttur að stemma á að upptökum, en ei
að ósi — en mörgum er þannig farið að
þeir trúa engu nema því, sem þeir sjá með
eigin augum, en það liggur í hlutarins eðli,
að hér er það of seint.
Eyðileggingin er að jafnaði algjör, þeg-
ar hún fyrst kemur í Ijós, vefjarefnið er
allt jafnslitið. Bleikiefnin eru mörg og
misjöfn, en öll hafa þau það sameiginlegt
að þau slíta vefjarefnunum, en mjög mis-
fljótt, allt eftir því, hvort bleikiefnið er
sterkt í sjálfu sér og hve lengi það fær
að verka á tauið í einu, og svo fer það
mikið eftir því, hvers konar efni bleikt
er. Aðalatriðið er alltaf, hvemig bleiki-
efnið er notað. Yfirleitt sjást þess engin
merki í fyrstu með berum augum, að vef j-
arefnin hafi veikzt, eftir að bleikiefni hef-
ur verið notað, en það kemur greinilega
í ljós við nánari rannsókn. Þessi eyðilegg-
ing gengur mjög hratt eftir að bleikt hef-
ur verið nokkrum sinnum. Eru bleikiefnin
því mjög varasöm, og af því að þau eru
svo lúmsk í byrjun, þá er erfitt að koma
fólki í skilning um, að þau séu hættuleg.
En þegar að því kemur, að þvotturinn
drafnar allur niður og er jafnbrenndur, þá
er enginn möguleiki á að bæta tjónið öðru
vísi en að kaupa nýtt. Bleikiefnið hefur
unnið tjónið á þann hátt, að ekki hefur
orðið vart við fyrr en um seinan.
Ég býst við, að mörg húsmóðirin átti
sig ekki á því, hver orsökin er, enda
mundu þær ekki meðhöndla þvottinn á
þennan veg, ef þær vissu, hvern skaða
þær gera sér í hvert sinn. Það mun ekki
öllum vera sama, hvort þvotturinn endist
í fimm eða í tuttugu og fimm ár — og
það á ekki að fara eftir efnahag. Þeim
fátækari finnst þeir neyddir til þess að
nýta vel þá hluti, sem þeir afla með súr-
um sveita, en vonandi er það ekki svo
fyrir öllum, að fátæktin beinlínis neyði
þá til að gera það — heldur ætti öllum
að vera það í blóð borið að vera hagsýnir,
ef það er ekki meðfæddur eiginleiki, þá
mætti reyna að öðlast hann. Þeir, sem
betur eru efnum búnir, eiga líka að vera
hirðusamir — það skiptir ekki máli, hvort
peningar eru til, til þess að kaupa fyrir —
aðalatriðið er að fleygja ekki verðmætum,
í hverju sem þau liggja, og þar af hljótum
við að draga þá ályktun, að það sé einnig
vítavert að fara svo illa með verðmæti,
að við eyðileggjum þau miklu fyrr en
þörf er.
Á þessari framfaraöld hefur þó mörgu
farið mjög aftur og má þar til nefna
skilning fólks á verðmæti ýmissa ,,smá-
muna“, en smámunir geta oft velt þungu
HÚSFREYJAN
23