Eining - 01.04.1963, Blaðsíða 2

2
EINING
um ekki gert neitt meira barni til bjarg-
ar, þá látum við það í hennar umsjá, og
hennar bjargráð heppnast alltaf.“
Smám saman fór mönnum að verða
það ljóst, að það var skorturinn á ást-
ríki, vöntun hjartahlýjunnar og innileik
móðurtilfinninganna, sem var orsök
hins hryggilega barnadauða á ungbarna
sjúkradeildum og stofnunum. Um 1920
mælti dr. J. Brennemann svo fyrir, að á
spítala hans í Chicago skyldi hvei’t ung-
barn tekið upp nokkrum sinnum á dag
og því látin í té móðurleg blíða og gleðj-
andi atlot.
Talmud-spakmæli segir, að þar sem
Guð hafi ekki getað verið alls staðar,
hafi hann skapað mæður. (Eða stað-
gengla mæðra, því að sérhver mann-
vera, sem látið getur barni ástríki í té,
getur fullnægt hlutverki hinnar raun-
verulegu móður). Það er fullvíst, að
ekkert skaðlegra getur hent ungbarn en
að fara á mis við móðurlegt ástríki.
Margvísleg rannsókn hinna síðari ára-
tuga hefur staðfest þetta, hve skaðleg-
ur er skorturinn á móðurlegri umönn-
un og ástríki. Dr. René Spitz í New
York fylgdist með tveimur hliðstæðum
barnastofnunum, sem aðskildu sig þó í
aðeins einu. Á annarri stofnuninni voru
mæðurnar látnar annast um ungbörnin.
Á hinni stofnuninni voru önnum kafn-
ar hjúkrunarkonur látnar sjá um börn-
in eftir að þau voru þriggja mánaða,
og sá hver hjúkrunarkona um 8 til 12
börn.
Árangurinn af þessum mismun stofn-
ananna kom í ljós á margan hátt. Þetta
var unnt að sýna með vissum mæling-
um á þroskastigi barnsins — „Develop-
mental Quota,“ líkamsþroska, skilnings-
þroska, minnisþroska, aðlöðunarhæfni,
athafnagetu og gáfnafari. Á fyrri
stofnuninni, þar sem mæðurnar sjálf-
ar voru að verki óx þroskastig barns-
ins fljótt úr 101,5 í 105. Á hinni stofn-
uninni, þar sem þroskastigið var fyrst
mælt 124, fór það fljótt niður í 72 og
eftir tvö ár niður í 45! Það var stað-
reynd, segir dr. Spitz, að á þessum
tveim árum ástríkishungurs lærði ekk-
ert barnanna að tala, ganga eða mata
sig sjálft. Rannsókn á 289 börnum um
fimm ára tímabil, sem hafði verið
komið fyrir á þessum stofnunum um
eins árs skeið eða meira, leiddi í ljós,
að ekkert barnanna dó á stofnuninni,
þar sem mæðurnar önnuðust börnin, en
á hinni stofnuninni dóu 37 af hundraði
á þeim tveim árum, sem rannsóknin
þar stóð yfir.
Skortur á ástríki og góðu atlæti get-
ur valdið líkamlegum vanþroska og
kyrkingu. Læknarnir Ralph Fried og M.
F. Mayer kynntu sér þetta á hæli mun-
aðarlausra barna í Cleveland, sem Gyð-
ingar hafa þar. Þeir urðu þar varir við
mjög átakanlegar vaxtar- og þroska-
truflanir meðal hinna munaðarlausu,
tilfinningasljóu og ástríkissneiddu
barna, sem farið höfðu á mis við nægi-
lega foreldra umönnun og ástríki.
Þetta vanrækta tilfinningalíf getur
staðið tilfinnanlega í vegi vaxtar og
líkamsþroska, en miklu tilfinnanlegri
eru áhrifin þó á mótun persónuleikans
og allrar hegðunar. Glæpa- og afbrota-
hneigð, tauga- og geðtruflanir, aðlöð-
unarskortur og margvísleg óheppileg
hegðun. á að langmestu leyti rætur að
rekja til óræktar og vanmótunar til-
finningalífsins á bernsku árunum og
skorts á nægilegu ástríki.
I bókinni The Unwanted Child —
Óvelkomna barnið — segir dr. Adrian
Vander Veer, að „í næstum öllum
myndum taugatruflana og hegðunar-
vandamála barna sé orsakanna að leita
til umhyggjuleysis foreldranna.“
Barnið sníður sína heimsmyndaðmiklu
leyti í samræmi við sambúð sína við
móðurina. I hlutfalli við það, hve elsku-
spör eða ástrík móðirin er, finnst barn-
inu heimurinn elskulegur eða hið gagn-
stæða. Frá fæðingu er barnið búið nægi-
legum hæfileikum til ástríkisþroska og
jafnvægis mannlegs lífs, og af því að
vera elskað lærir það að elska. Sé það
ekki elskað, tekst því ekki heldur að
elska. Slík börn alast þá þannig upp, að
þeim veitir mjög örðugt að gera sér
ljóst mikilvægi ástríkis, og þannig er
inngangur þeirra í allt félagslíf og sam-
búð manna mjög innantómur.
Komið með gallharðan glæpamann,
afbrotaungling, geðtruflunarfórnar-
lamb eða „kaldan náunga“, sem svo
kallast, og þar mun vera um að ræða
mann, sem ákaft hefur leitast við að
finna einhvers staðar þá hlýju og sam-
úð og athygli, sem hann hefur farið á
mis við, en þarfnast svo tilfinnanlega.
Frekjuleg framkoma er í raun og veru,
ef rétt skilin, ekkert annað en niður-
bælt ástríki, ýmist tilraun til að fram-
kalla samúð eða tilraun til að ná sér
niðri á mannfélagi, sem hefur afrækt
hann, vonsvikið hann, sniðgengið hann
og gert hann ómannúðlegan. Bezta leiö-
in til að meðhöndla uppreisnarsöm börn
er því ekki sú, að beita þau strangari
aga, heldur hin, að láta þeim í té ástríki.
Og þetta gildir ekki aðeins varðandi
börn, heldur einnig fólk á öllum aldri.
Kærleikurinn á sköpunarmátt og
auðgar mjög líf bæði veitandans og
þiggjandans. Hann er hið eina í veröld-
inni, sem enginn getur gefið neinum af
of mikið. Ekkert getur komið í stað
þeirrar ögunar, göfgunar og festu, sem
ómenguð mannelskan býr yfir. Hún get-
ur aldrei tálmað, skaðað né spillt, held-
ur aðeins orðið til góðs.
Vísindamenn nútímans eru að upp-
götva það, að lifa eins og lífið og kær-
leikurinn séu eitt, sé ómissandi, sökum
þess, að það er sú lífstjáning, sem með-
fætt manneðli krefst. Þessi sannindi eru
engin nýjung. En það sem nýtt er við
þetta, er það, að nútímamaðurinn á að
uppgötva vísindalega þann sannleika,
sem fólginn er í fjallræðunni og hinni
gullnu reglu. Ekkert er mannlegri veru,
né mannkyninu í heild, þessu mikilvæg-
ara.
* -K *
Lögmál hinna réttlátu
Fyrir nokkru hlustaði ég á tal manna
um einkennileg málaferli. Þá minntist
ég þess, sem skrifað er um Abraham
Lincoln. Á þeim árum, er hann stundaði
lögfræði, kom til hans maður nokkur og
bað hann að sækja fyrir sig 600 dollara
í hendur ekkju, sem hann þóttist eiga
hjá þessa peninga. Þegar Lincoln hafði
hlustað á sögu mannsins um þetta, sagði
hann hægt og rólega:
Þótt ég vilji ekki taka þetta verk að
mér, getur þú sjálfsagt heimtað þessa
peninga af ekkjunni, samkvæmt hinum
skráðu landslögum, en til er annað mik-
ilvægara lögmál og ég ráðlegg þér að
lúta því lögmáli og láta ekkjuna í friði.
Þessu lögmáli lúta göfuglyndir og
sannréttlátir menn, en margir sjá allt
í gegnum krónu eða dollar og gleyma
þá hinu æðsta boðorði réttlætisins.
Pétur Sigurðsson.
X- >f >-
Godtemplarbladet
er málgagn Stórstúku Noregs. Ritstjóri
þess er Einar Döhl, rithöfundur. í ritstjórn-
argrein hlaðsins 6. febrúar 1963 er fyrst
vikið að því, að árum saman hafi það orðið
að venju að tala um 40,000 áfengissjúklinga
í Noregi. Svo er þar vitnað í blaðið Alko-
holikeren, sem telur nokkurn veginn full-
víst, að áfengissjúklingarnir í landinu séu
um 100,000, þar af 20.000 konur. Af þess-
um bundrað þúsundum muni um sjö hundr-
uð vera tæringarveikir. Á bverju ári bætasl
við, segir blaðið, fjögur þúsund ný lilfelli,
ofdrykkjumenn, sem leita til áfengisvarna-
nefndanna eða eru skrásettir þar.
Getur nú nokkurt fullvita mannfélag hald-
ið áfram að rækta sjúkdóma og ólýsanlegt
böl á þenna bátt, með áfengissölunni? Af
einhverju öðru en viti og skynsemi stjórn-
ast slíkt mannfélag.