Eining - 01.06.1963, Blaðsíða 15

EINING
15
skatt svo ríflega, að hefja mætti all-
,,umfangsmiklar“ aðgerðir, þótt ekki
væri nema að launa nokkra rnenn til
bindindisstarfsemi í landinu. Vitað er,
að ýmislegt er unnt að gera til að efla
slíkt félagslíf, ef fáanlegt væri fjár-
magn og til starfsins dugandi menn.
Enginn vafi er á, að þeir eru til.
Sigurjón Björnsson, sálfræðingur,
mælir í svari sínu m.a. svofelldum orð-
um:
„Auðvitað á ekki að gera annað en
stöðva þetta. Ef einhver efast um, að
það sé hægt, jafngildir það því að hin-
ir fullorðnu viðurkenni, að þeir hafi
ekki í fullu té við ungviðið. Og sé svo
skulum við ekkert tala eða hugsa um
uppeldismál framar, heldur láta ung-
lingana sjálfráða." Og svo spyr sál-
fræðingurinn: „Hverjir eru það ann-
ars, sem selja unglingunum áfengi?
Hverjir drekka jafnvel með þeim?
Hverjir halda sveitaböllin alræmdu?
Hverjir reka sjoppurnar frægu? Hverj-
ir skammta þeim fjárráð? Og hverjir
ganga á undan með fordæmi? Er það
ekki fullorðið fólk?“
Þessi orð sálfræðingsins mætti fólk
hugleiða. Samt er það svo, því rniður,
að allmargir unglingar lenda á glap-
stigum, þótt fordæmið heimafyrir hafi
verið gott, en fleiri eru hinir, sem van-
izt hafa slæmu fordæmi.
Þá er það svar unga mannsins,
menntaskólanemans, Rögnvaldar Hann-
essonar. Úr svari hans eru hér aðeins
örfá orð:
„íslendingum virðist ganga erfiðlega
að ala börnin upp í þéttbýli enda öðru
vanir. Og hvað um skólana? Þeirþurfa
að vera annað og meira en ópersónu-
legir steinkumbaldar, þar sem lögð er
stund á líflausan utanbókar lærdóm,
blinda hlýðni og þrælsótta við kennara.
Skóli á að vera uppeldisstofnun, sem
hjálpar einstaklingi að finna sjálfan
sig og þroska hæfileika sína, og um-
fram allt á skólinn að vekja áhuga
manna á námi og starfi, því að án á-
huga kemst eng-
inn langt. Skólinn
verður einnig að
hpálpa einstakl-
ingnum að finna
sér umbyggileg
áhugamál, inn-
ræta hinum virð-
ingu fyrir sjálf-
um sér sem vits-
munaveru og
þjóðfélagsþegns,
ábyrgum gagn-
vart sjálfum sér
og öðrum.“
Vel má yfir-
stjóm fræðslu-
mála í landinu
hugleiða þessi
orð unga manns-
ins.: „Skóli á að vera uppeldis-
stofnun.“ Skólar hafa sjálfsagt margt
sér til afsökunar, og áreiðanlega leit-
ast margur góður skólastjóri og kenn-
ari við að veita ungum nemendum sín-
holl uppeldisleg áhrif. Ekki má van-
meta né vanþakka það, en því þá ekki
að fara að ráðum þriðja sálfræðings-
ins Ólafs Gunnarssonar? „Allt mann-
gildisuppeldi þjóðarinnar þarf að taka
til rækilegrar endurskoðunar. „Þetta
er fyrsta tillaga hans til úrbóta, 4. og
5. tillaga hans er svo þessi:
„Blöð og útvarp þurfa að skapa slíkt
almenningsálit, að það sé vansæmandi
að drekka frá sér allt vit og brjóta
lög, jafnvel þótt í smáu sé. — Undan-
bragðalaust lögreglu eftirlit og þung
viðurlög fyrir að selja ungmennum á-
fengi eða eiturlyf.“
Þetta er sú leiðin, að taka manninn
frá flöskunni. Hinn sálfræðingurinn,
Sigurjón Björnsson, segir, að sjálfsagt
hefði verið að „smala öllum drukknum
unglingum í Þjórsárdalnum saman í
rútubíl og aka þeim heim í rúmið sitt.“
Þetta er einnig að taka manninn frá
flöskunni, en þjóðum hefur löngum
lánast það illa, en fáir minnast á að
taka flöskuna frá manninum — byrgja
bunninn.
Kennarinn, Erlendur Jónsson, víkur
í svari sínu að mjög veigamiklu atriði
Hann segir m.a.o.:
„Við hljótum því að spyrja — hvar
er upphaf þeirrar hálu brautar? Ég
fyrir mitt leyti er ekki í vafa um að
þar eiga reykingar mikla sök, meiri en
flesta grunar. Unglingur, sem byrjar
að reykja um eða innan við fermingu
og nýtur sljós hlutleysis foreldra sinna
til að ástunda þann óvana inni á heim-
ili þeirra, á ekki nema skamma leið að
flöskunni.
Hvað er hægt að gera? er spurt.
Svarið verður aðeins á einn veg:
Hinir fullorðnu verða að ganga á und-
an með góðu fordæmi. Ef þeir treysta
sér ekki til þess, verða umvandanir
þeirra ekki aðeins gagnslausar, heldur
beinlínis hlægilegar.“
Já, skerum fyrir ræturnar, og ein
þeirra er vissulega sú sem kennarinn
nefnir — reykingarnar."
Pétur Sic/urðsson.
Árangursríkt starf
Frh. af bls. 3.
lýðssamtökunum. Hið sama má segja um ýmis samtök
kvenna, svo sem húsmæðrafélög. Þá má geta þess, að
sænska samvinnusambandið hefur samþykkt að verzla ekki
með vörur frá S.-Afríku í verzlunum sínum. Einnig hafa
mörg verzlunarfélög og einstaklingar þeirrar stéttar gert
hið sama. Um 150 ríkisdagsmenn hafa fyrir nokkru undir-
ritað skjal þar sem fordæmdur er kynþáttaaðskilnaðurinn
í S.-Afríku og lýst er yfir stuðningi við þau öfl í S.-Afríku,
sem berjast fyrir því, að teknir verði upp lýðræðislegri hætt-
ir þar. Að lokum er æskulýðssamtökunum vottaður stuðn-
ingur í starfi þeirra gegn kynþáttakúguninni í S.-Afríku.
Á ráðstefnunni voru flutt nokkur erindi, sem fjölluðu
um baráttu Afríkumanna fyrir frelsi og lýðræði, aðskilnað
kynþátta og kynþáttafræði. Meðal fyrirlesara var ungur
blökkumaður frá S.-Afríku, Billy Modisi að nafni, er nú
stundar nám í Lundi. Auk erindanna voru sýndar litskugga-
myndir og kvikmyndir efninu viðkomandi. Umræður urðu
um efni ráðstefnunnar og tóku flestir þátttakenda til máls,
en þeir hafa langflestir starfað í nefndum sem unnið hafa
málinu gagn. Skiptust þátttakendur á skoðunum og ræddu
um framhald aðgerðanna, hvernig bezt yrði að haga vinnu-
brögðum. Var þátttakendum skipt niður í starfshópa, er
unnu úr því efni, sem fram kom á ráðstefnunni. E. H.