Eining - 01.07.1968, Blaðsíða 8

8
E I N I N G
P T T^r T T^r /~i Mánaðarblað IIIII iiengismál bindindi
■*“1^ 0g önnur mcnningarmál.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Pétnr Sigurðsson.
Blaðið er gefið út með nokkrum fjárhagsstyrk frá ríkinu og Stórstúku
íslands og kostar 100 kr. árg., 10 kr. hvert eintak.
Utanáskrift til blaðsins og ritstjórans er: Pósthólf 982. Reykjavík.
Sími: 41956.
Er fjandinn aé sækja heiminn
tundum spyrja menn: Hvernig
lízt þér á heiminn? Jafnvel getur
bólað á spurningu sem þessari: Er
fjandinn að sækja heiminn? — Nei, svo
er ekki, en heimurinn er á skurðarborð-
inu. Guð er að gera uppskurð á heim-
inum. Þess vegna þjáningar, en heim-
urinn á að læknast, hann á að verða
nýr.
Listamaður litaðist um í fornum
borgarrústum og kom þar auga á stein
— marmarastein, og sagði: Það er engill
í þessum steini, sem ég þarf af finna.
Og hann gerði undurfagra engilmynd
úr steininum. Þannig vinnur hinn um-
skapandi hæfileiki í manninum. Náttúr-
an breytir eldhraunum í fögur og gróð-
ursæl landsvæði. Guð gerir heilagan
mann úr vandræðamanni og tímarnir
hnýta Guði krans úr sólkerfum himn-
anna.
Yfirborðsleg athugun sér ekkert
nema fánýti í fornum borgarrústum, en
listamaðurinn sér þar efni í dásamleg
listaverk. Áreiðanlega mun fylling tím-
ans og eilífðin skapa einhverja fagra
guðsmynd af mannkyni upp úr öllu um-
turni og allri styrjaldaeyðileggingu
þessarar aldar.
Nei, fjandinn er ekki að sækja heim-
inn, hann veldur honum ekki. Heimur-
inn er ekki í hættu, en einstakar þjóðir
geta verið í hættu. Persar blönduðu
blóði veiðzludrykk dansandi og drekk-
andi Babýloníumanna. Húnar settust
í silkisvæfla rómverskra svallara og
sællífismanna, er þeir höfðu þvegið í
blóði þeirra mestu vanvirðu þeirra af
rómverskri jörð. Svipa byltingarinnar
miklu í Frakklandi kom yfir spillta
hirð. Ekkert gat afstýrt henni, ekki
einu sinni ítrekaðar viðvaranir og bæn-
ir móður drottningarinnar.
Það hefur rignt eldi og brennisteini
yfir Sódómu þessarar aldar, siðleysi,
fj ármálaspillingu, stj ór nmálaglæpi,
svall og lausung, yfir sundrung, sín-
girni og illvígan flokkadrátt, stórveldi
hafa lotið lágt og hásæti hrunið. Heim-
urinn hefði átt að geta lært eitthvað af
heimsstyrjöldinni 1914—1918, en svo
var ekki. Á árunum milli heimsstyrjald-
anna sagði forsætisráðherra Englands,
David Lloyd George, að þjóðirnar væru
eins og villidýr í skógi, þær væru að
sleikja sár sín, og gróin sára sinna,
myndu þær rjúka saman aftur, hvað þá
líka varð. Á hinum hryllilegu árum síð-
ari heimsstyrjaldarinnar spurðu menn
stundum: Er fjandinn að sækja heim-
inn ? Hvernig lízt þér á heiminn ?
Nei, heimurinn er ekki í hættu, en
hver þjóð getur verið í hættu, og fs-
land getur verið í hættu. Hungur, ein-
okun, eldgos og harðindaár gat kvalið
þjóðina, en ekki eyðilagt manndóm
hennar. Geta nægtir og velgengni nið-
urlægt menningu okkar og rýrt bæði
drengskap og dáð landsmanna? Getur
slíkt snúið harðfengi og karlmennsku
hetjanna frá harðindaárunum í kveifar-
legan dans kringum gullkálfinn?
Hóglífi, svall og munaður hefur
stundum lagt jafnvel stórveldi lágt.
Þessi hætta er alltaf yfirvofandi, einnig
yfir íslenzku þjóðinni, því er bezt að
vera á verði — vaka á verði. Uppeldi
kynslóðarinnar er vandasamara nú en
áður. Bregðast heimilin? Bregðast feð-
ur og mæður? Kýs unga konan heldur
að sitja við rúm barnsins síns, tott-
andi sígarettu, en að kenna því hollar
og fagrar kvöldbænir?
Heimurinn er ekki að fara í hund-
ana, en þú getur farið í hundana í haf-
villum fjármálaspillingar, stjórnmála-
klækja, styrjalda, byltinga og menn-
ingarhruns, svalls og alls konar laus-
ungar. Þegar sjálfur grundvöllur sannr-
ar menningar — trú og heilbrigð lífs-
skoðun — haggast, þá þarf viturt hjarta
til að rata.
Hvaðan kemur hjarta mannsins
vizkan ? Langt' er síðan að spaklega var
sagt: „Ótti drottins er upphaf vizkunn-
ar.“ En nú vilja menn helzt ekki heyra
ótta nefndan, og sízt af öllu að óttast
drottinn, en heimurinn hefur nú samt
fyllst af ótta fremur en nokkru sinni
áður, því meir sem hann hefur horfið
frá því að óttast afleiðingarnar af frá-
hvarfinu frá Guði. Guðsbarn á auðvitað
ekki að hræðast sinn himneska föður,
en það á að hræðast afleiðingar þess
að brjóta lögmál lífsins, brjóta það
siðalögmál, sem er undirstaða allrar
mannlegrar farsældar. Slíkur ótti gerir
menn hyggna. Þannig er ótti drottins
upphaf vizkunnar.
Hroki er undanfari falls, segir heilagt
orð. Stórveldi hafa stundum hreykt sér
mjög hátt, en lotið hörmulega lágt.
„Upp með hið lága, niður með hið háa,“
eru orð spámannsins. í auðmýkt sannr-
ar vizku eigum við að lifa. Lotningar-
fyllst eigum við að standa andspænis
undrum tilverunnar, þakklát og fagn-
andi, og taka undir með þjóðskáldinu
á beztu stundu þess og lofa Guðs „heil-
aga, heilaga nafn,“ minnugir þess, að
við „lifum sem blaktandi, blaktandi
strá.“
Hver þjóð er í hættu stödd, ef börn
hennar elska hana ekki og land sitt.
Spakleg orð Hávamáls eru á þessa leið:
„Hrörnar þöll,
sús stendur þorpi á,
hlýrat henni börkr né barr.
Svá es maðr,
sás manngi ann,
hvat skal hann lengi lifa?“
Eins og einstakt, blaðlaust, nakið og
vindbarið tré upp á hæð, svo er maður,
sem enginn ann, enginn elskar. Hve
lengi getur hann lifað við algeran
ástríkisskort, slíka fátækt? Þannig er
einnig um þjóðina, ef börn hennar elska
hana ekki og föðurlandið.
„Hver þjóð, sem í gæfu og gengi vill búa,
á guð sinn og land sitt skal trúa,“
segir skáldjöfurinn Einar Benediktsson,
og er hann þar í samræmi við spámenn
og spekinga allra alda. Sá maður, sem
heiðrar föður og móður, heldur í heiðri
menningarleifð feðranna og ann bæði
landi og þjóð, verður jafnframt beztur
heimsborgari og vörn gegn allri menn-
ingarsýkingu.