Eining - 01.07.1968, Qupperneq 9

EINING
9
^JJin Lei t
OLCýCL (j
Bæn Salómós:
Gef þú þjóni þínum gaumgæfið hjarta til að
stjórna þjóð þinni og til að greina gott frá illu,
því að hver gæti annars stjórnað þessari fjölmennu
þjóð þinni? Og drottni líkaði vel, að Salómo bað
um þetta. Þá sagði Guð við hann: Af því að þú
baðst um þetta, en baðst ekki um langlífi þér til
handa eða auðlegð eða líf óvina þinna, heldur baðst
um vitsmuni til að skynja, hvað rétt er í málum
manna, þá vil ég veita þér bæn þína: ég gef þér
hyggið og skynugt hjarta, svo að þinn líki hefur
ekki verið fyrir þig og mun ekki koma eftir þig.
Og líka gef ég þér það, sem þú baðst ekki um, bæði
auðlegð og heiður, svo að þinn líki skal eigi verða
meðal konunganna alla þína daga. Og ef þú geng-
ur á mínum vegum og varðveitir boðorð mín og
skipanir, eins og Davíð faðir þinn gjörði, þá mun
ég gefa þér langa lífdaga. Síðan vaknaði Salómó,
og sjá: það var draumur.
1. Konungabók 3, 9—15.
Draumur konungsins var góður. Vonandi biðja
ýmsir þjóðstjórar sömu bænar og Salómó, og frem-
ur öðru mættum við allir biðja Guð um gaumgæfið
hjarta, hyggið og skynugt hjarta til að greina gott
frá illu. Vanhyggnin er mikill skaðvaldur, en það
eru hyggindi, sem í hag koma.
Sigurður Gunnarsson, kennari:
Ferðaþáttur Irá Vermlandi
»ótt skáldkonan hlyti mikla viðurkenningu og frægð að
makleikum, og nyti þess á margan hátt, bar hún alltaf,
í vissu tilliti, söknuð í brjósti. Hún þráði alltaf æskuheimili
sitt, þar sem foreldrar hennar höfðu sýnt henni svo mikla
ástúð, og þar sem amma hafði sagt henni svo margar heill-
andi sögur, sem orðið höfðu undirrót margra skáldsagna
hennar. Hún þráði að eignast þetta heimili, endurbyggja
það og eiga þar heima, það sem eftir væri ævinnar.
Faðir skáldkonunnar dó á námsárum hennar eða fyrstu
kennaraárum, og þá neyddist fjölskylda hennar til að selja
jörðina vandalausum. En þegar skáldkonan hafði fengið
Nóbelsverðlaunin, gat hún fyrst gert þennan gamla draum
sinn að veruleika. Hún eignaðist þá ekki aðeins jörðina
nokkru síðar, heldur tókst smám saman að láta endurbyggja
rauðmálaða húsið gamla, þar sem hún hafði leikið sér sem
barn og alizt upp. Og árið 1923 var því verki að fullu lokið.
1 þessu nýja glæsilega herragarðssetri dvaldi svo skáldkonan
til æviloka, 16. marz 1940, og var þá 82 ára gömul. Þarna
skráði hún öll síðari verk sín, tók á móti stórmennum þjóða
og veitti viðtöku margs konar sæmd og sóma. — Hún hafði
mælt svo fyrir, að heimili hennar skyldi opið almenningi,
hverjum sem vildi, eftir hennar dag, — eins og hún hafði
gert það og gengið frá því. Þeim fyrirmælum hefur líka
trúlega verið fylgt. Márbakki var opnaður almenningi árið
1942, og mikið á aðra milljón gesta hafa síðan skoðað hið
fagra og fræga heimili skálddrottningarinnar sænsku.
Við, þátttakendurnir frá norræna bindindisþinginu í Karls-
stað, gengum í hljóðri hrifning um þennan helgidóm Svía
og hlýddum um stund, — alltof stutta stund, — á skýringar
gamallar vinkonu skáldkonunnar á því, sem fyrir augu bar,
meðan við gengum um heimilið. Hér að framan hefur verið
vikið að sumu af því, sem hún sagði, en þó miklu meira
sleppt.
Það er líka mála sannast, að þegar við stöndum and-
spænis því, sem er mikilfenglegt og göfugt, þá er ekki hægt
að lýsa því, svo að vel sé — þá nægja ekki orð til túlkunar.
Menn verða að sjá þaö sjálfir og njóta þess í orðvana hrifni.
Heimili hinnar göfugu skálddrottningar Svía, MÁRBAKKI,
er eitt af því.
Frá Márbakka héldum við til bæjarins Sunne, sem er snot-
ur bær á mörkum Efra- og Mið-Fryken. I bæ þessum þjón-
aði lengi prófasturinn Anders Fryxell, en það var einmitt
hann, sem orti hinn dáða byggðarsöng Vermlands, og raunar
allrar Svíþjóðar: Ack, Vermeland, du sköna, — sem náð hef-
ur inn að hjartarótum hvers Svía. —
Eftir nokkra töf í bæ þessum, héldum við til staðar, sem
nú á seinni árum er ekki aðeins mjög umtalaður í Svíþjóð,
eins og Márbakki, heldur hka í öllum nágrannalöndunum
og raunar miklu víðar. Þetta er stórbýlið ROTNEROS, eða
m. ö. o. Ekeby í hinni frægu Gösta Berlingssögu Selmu Lager-
löf. Eigandi Rotneros um langt skeið, iðjuhöldurinn mikli og
hugsjónamaðurinn, Svante Páhlsson, varði miklu af auði
sínum til þess að gera UO hektara svæði að yndislegum lysti-
garði, frábærlega vel skipulögðum, þar sem ekki eru aðeins
undursamleg tré ýmissa tegunda, gróðursett á hinn fegursta
hátt, heldur dásamlegasta blómskrúð, sem hvarvetna er
komið fyrir af listrænni smekkvísi. Þarna eru líka nokkur
svæði, sem segja má að séu sjálfstæðir lystigarðar, kenndir
við frægar persónur Svía, en þó aðeins liðir í heildarskipu-
lagi hins mikla lystigarðs.
En það, sem vekur athygli ferðamannsins ekki sízt, og
gefur þessu furðusvæði enn listrænna gildi, eru hin undur-
samlegu höggmyndalistaverk, sem hinn auðugi sænski feg-
urðardýrkandi og mannvinur hefur látið koma fyrir um allt
þetta stóra svæði með þeim sama listræna svip og öllu öðru,
sem þarna er. I garðinum hefur nú verið komið fyrir hvorki
meira né minna en 100 höggmyndum eftir ýmsa af kunn-
ustu myndhöggvurum Norðurlanda, flest þeirra frábær lista-
verk.
Aðeins eitt verk er þarna eftir íslenzkan myndhöggvara,
Móðir Jörð, eftir Ásmund Sveinsson. Við, íslendingarnir,
óskuðum þess, að þarna hefðu einnig verið einhver af hin-
um ágætu, sígildu verkum snillingsins Einars Jónssonar. Og
vonandi rætist það innan skamms.
Eins og geta má nærri, eru þarna nýtízku veitingastaðir
og fáeinar fagrar byggingar, auk herragarðsins gamla og
tígulega, Rotneros. Sérstök ástæða er til að geta glæsilegs
samkomu- og hljómlistarsalar, sem speglast fagurlega í