Okkar á milli - 01.01.1988, Qupperneq 3

UM ÆVI NÓBELSSKÁLDSINS SIGRID UNDSET
Feimnin gat breyst í þótta
Málverk af Sigrid Undset ungri eftir mann hennar, Anders C. Svarstad.
í hinni nýju og veglegu útgáfu Setbergs
á Kristínu LafranzdóttureftirSigrid Und-
set er ýtarlegur eftirmáli um höfund, bók
og þýðingu eftir Hjört Pálsson. Þar er
m.a. rakin í stuttu máli ævisaga skáld-
konunnar og sagt frá helstu verkum
hennar.
Jenný réöi úrslitum
Sigrid Undsetvarfædd áSjálandi 1882,
en fluttist tveggja ár gömul til Noregs og
ólst þar upp. Fyrsta skáldsaga hennar,
Frú Marta Qulie, kom út 1907. Sagan
var þýdd á íslensku af Kristmanni Guð-
mundssyni, sem kynntist skáldkonunni
persónulega, þegar hann var rithöfund-
ur í Noregi. Bækur Sigrid Undset verða
ekki taldar upp hér, en það var sagan
Jenný, sem skar úr um gengi hennar.
Sú saga hefur veriö kvikmynduð og var
sýnd í Ríkissjónvarpinu fyrir nokkru.
Skammvinnt hjónaband
Þegar Jenný kom út hafði Sigrid Undset
dvalist um sinn í Frakklandi og á Ítalíu. í
Róm bar saman fundum hennar og mál-
arans Anders C. Svarstad. Þau giftust
1912, dvöldust fyrst stuttan tíma erlend-
is, en fluttust svo til Noregs. Eftir sjö ár
slitnaði upp úr hjónabandi þeirra, og
Sigrid Undset settist að í Lillehammer
með börn þeirra þrjú, eitt þeirra þroska-
heft, til þess að ala þau upp og skrifa.
Nóbelsverölaun
Og það gerði hún svikalaust. Hún tók
kaþólska trú 1924 og samdi á þriðja tugi
aldarinnar sögulegu sagnabálkana tvo,
um Kristínu Lafranzdóttur og Ólaf Auð-
unsson, en þeir færðu henni Nóbels-
verðlaunin árið 1928. Eftir það sneri hún
sér aftur að samtímasögum.
Feimin og lokuð
Sigrid Undset hafði ekki útlitið að öllu
leyti með sér, þótt eitthvað væri við
hana. Hún var alla daga mjög feimin og
lokuð, og feimni hennar gat snúist upp í
þótta, sem geröi hana stundum ærið
kaldranalega og óþýða við fyrstu kynni.
Ekki bætti úr skák að ekkert skorti á
skynjunargáfu hennar og skarpa athygii
svo að hún las viðmælendur sína og
viðhlæjendur einatt ofan í kjölinn og
hleypti þeim hvorki of nærri sér né lét
þá eiga hjá sér.
Flýði undan nasistum
Áratuginn fyrir stríð hafði Sigrid Undset
látið i Ijós andúð sína á nasismanum
svo að ekki varð um villst, og þegar
Þjóðverjar hernámu Noreg 1940 flýði
hún heimili sitt og komst til Bandaríkj-
anna eftir erfitt og tvísýnt ferðalag. Að
stríðinu loknu fluttist hún svo aftur heim
til Noregs, og þar lést hún vorið 1949 -
67 ára gömul.
3