Safnaðarblaðið Geisli - 24.12.1949, Blaðsíða 9

GEISLI
113 -
JÓLABL A» 1949
og á það mÖrg kerti.Húsbóndinn settist
venjulega við það borð með húslestrar-
b6k og sálmabók fyrir framan sig'.Þá
sofnaðist heimilisfólkið bar saman og
heimilisguðsþjónustan hófst með sálma-
song.HÚsbóndinn byrjaði venjulega söng-
inn,en allir,sem sungið gátu,tóku undir.
SÍðan hófst lesturinn.Á meðan húslestur
stóð yfir,sótu allir hljóðir og var
djúpur heígiblær yfir öllum ofz, öllu,
Eftir lesturinn var sunginn salmur.SÍð-
an bændu allir sig og signdu,þökkuðu
svo fyrir lesturinn o^ buðu því næst
hver öðrum gleðileg jol.
SÍðan fór húsmóðirin og stúlkur með
henni að bera inn matinn,sem víðast var
kjöt og súpa,Jafnframt matnum fékk hver
tvö eða fleiri kerti,til þess að láta
loga við rúm sitt,því að hver sat á
sínu rúmi við snæðinginn,- Eftir mál-
tíðina féru konur tií mjalta, Þar á
var borið inn kaffi og með því
laufabrauð útskorið með allskonar rós-
um og stöfum,lummur,vöfflur og oft
fleirfe. brauðtegundir,- Eftir kaffidrykkj
una var setið við samræður til kl.lo-
H.Þá var háttað.Ljós voru látin loga
alla nóttina,helst skyldi vera svo
bæri skugga á.
(í þessari fáorðu grein verður sagt
ofurlítiö frá jólum í sveit fyrir
6o-7o árum,einkum eins og átti ser
stoð í Barð astrandarsýslu,Því miður
aðeins hægt að segja fétt
verður
ei tt),
Skömmu
garð, var
eftir að ^ólafasta gekk í
byrjað á ýmsum undirbúningi
fyrir jólin.Það voru ýmis verk,sem
þurfti að leysa sf hendi,en þau urðu
því fleiri,sem hátíðin nálgaðist.Þá
var farið í kaupstað eftir ýmsu, sem
þurfti til matar og fata.Einstaka menneftir
keyptu þá smágjafir, sem þeir geymdu
svo vandlega á afviknum stað eða í
loksðri hirslu,
Mest var annríkið í síðustu viku
fyrir jól.Þá var þveginn fatnaður,og
vildi þá oft svo til,að þurrkur kom á
síðustu stundu og var kallaður f átækrsfej art, að hvergi
þurrkur.Þa
voru einnig
Ba^mn
eftir vöknuðu menn tímanlego.
heimilin sopuð _
og þvegin hátt og lágt.Svo vsrð að Var þa drukkið kaffi og lesinn húslest-
sjóða hátíð ama.tinn, baka brauð og steypatur. Að því loknu fóru karlmenn til
jólakertin úr tólg. Igegninga,. Þegar því var lokið.var bor-
Bæjarhúsin voru torf bæir, bað stof a inn fram jólagrautur . Va.r bað hnaus-,
og þiljað stofuhús á mörgum betri bæj-þykkur grautur úr hrísgrjónum og rjóma-
um.Þessi hús voru þvegin og fáguð.Þar blandaðri mjolk,með rusínum í,- Þegar
sem moldargólf voru í bæjunum,voru þauþví var lokið,foru menn að buast til
sópuð vandlega og hvítur sandur borinn kirkju.Kirkjuferðin var
þau,þar sem hægt var að fá hann,
Þegar á aðfangadaginn leið og fór
að skyggja,var farið að kveikja ljós
og bætt við þau,eftir því sem meira
dimmdi.Karlmennirnir,sem hofðu verið
við gegningar,komu í fyrra lagi inn
frá verkum sínum.Víða var skepnum gef-
ið meira fóður þennan dag en endranær.
Svofór fólkíð að þvo sér og’fara
í sparifötin.Allir fengu nýja brydda
sauðskinnsskó og mergir rósaleppe í
þá.Allir urðu að fá eitthvað nyttjtil
þess að lenda ekki í jólaköttinn.
Þegar heimilisfólkið hpfði búíð
sig og hin heilaga jólastund nálgað-
ist,var kveikt á hinum svoköliuðu kónga
kertum,en það voru þríörmuð kerti.oft
mjög vel gerð,(Þau voru líka talsveru
notuð á altari í kirkjum á. hátíðum).
SÍðan var borð sett fram á mitt gólf
oft einn við-
burðaríkasti og hátiðlegasti þáttur
hátíðarinnar, ekki hvað síst fyrir •
unga. fólkið.
Þegar komið va.r heim frá'kirkju,
var gengið til verka. Um kvöldið var
svo gefinn jólaskammturinn.Það var
rausnarlegasta máltíðin.Karlmönnum var
borinn maturinn í trogum.Voru í þeim
þykkar glóðarbakaðar kökur,stórir
kjötbitar,oftast 4 á mann,mikið af
smjöri var látið með kökunum.Kvenfólk
fékk mun minni skam.mt,þó mjög rífleg-
an.Eyrir kom,aðsumir áttu bita af
þessum skammti alit fram á þorra og
fengu sér þó oft af honum,- Eftir mél-
±íðina voru tekin fram spil og tofl,
Spiláð var alkort,treikort,púkk,ram-
bús,hundur,kasína, vist, sva.rtipétur,
maríasjgosi o.fl.Tefld var skak,kotra,
damm,mylla,refskák o.fl,- Annar jóla-
dagur var notaður til ferðalaga og
heimboða.