Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.07.1918, Blaðsíða 9

T í M A R I T V. F. í. 1 9 1 8
35
uð titringur koniist ckki á vjelarnar. j?ær ciga enn-
fremur að þola skyndil'ega aukinn snimingshraða, mn
80% fram yfir 1000, scm getur komið fyrir, cf gang-
stillar túrbinanna af einhvérjum ástæðum verka ekki
um leið og vjelarnar eru settar i gang. Til þess að
hindra að spenna vjelanna geti undir slikum kring-
umstæðum vaxið óhæfilega, er einnig gjört ráð fyrir
straumrofa á áscnda vjelanna, scm við aukið mið-
flóttaafl tekur af segulmögnunar-strauminn.
Gerð vjelanna verður í cinstökum atriðum mis-
munandi eftir því, frá hvaða verksmiðju þær eru.
Frá rafmagnsvjelunum liggja járnvarðir kablar
eftir þar til gjörðum skurði inn i háspennusahnn.
2. II á s p e n n u t æ k i n í a f 1 s t ö ð i n n i. A
tengimynd aflstöðvarinnar, uppdr. 7, eru öll liá-
spennutækin sýnd „skcmatiskt" og á uppdr. 9, 10 og
11 sjest fyrirkomulag þeirra í háspcnnusalnum. Er
þar gcrt ráð fyrir að strax verði sett upp öll læki
fyrir: 2 rafmagnsvjclar og 1 leiðslu ur þrem þráð-
um frá stöðinni til Reykjavíkur, cn jafnframt búið
svo um, að síðar megi koma þar fyrir 3 öðrum raf-
vjelum og tveim Iciðslum lil viðbótar; er önnur þeirra
ætluð til Rcykjavíkur og gengur cins og sú fyrsta út
úr norðurstafni hússins, cn hin til Hafnarfjarðar og
gengur hún út í gegn um suðurstafninn. í leiðslun-
um frá rafvjelunum eru meðal annars sjálfvirkir
olíustraumrofar með „maxímaltíma-relais“, sem cftir
ákveðna innstillanlega sekúndatölu taka strauminn
af, vaxi hann aí' einhverri ástæðu fram yfir ákveðið
liámark. Straumrofum þcssum svo og öllum öðrum
lielstu háspennutækjum cr lcomið fyrir í steinsteypt-
um klefum, lokuðum með járngrindum. Allir
straum-, spcnnu og cinangrunarmælar eru tengdir
við sjerstaka straum- og spennubrcyta, þannig að i
þeim cr að eins lágspenna og er þcim komið fyrir í
mælapúlti, 1 púltstjaka og 2 veggörmum í vjclasaln-
um (sjá uppdr. 11). Er svo til ætlast fyrir fegurðar
sakir, að 4 púlteiningar vcrði scttar upp strax, en
2 síðar; ein þcssara fjögra vcrður ónotuð fyrst um
sinn þangað til cinni rafvjel vcrður bætt við. Mælar,
cr tclja framleidda orku hverrar vjelar og útsenda
orku allrar stöðvarinnar, eru scllir á töflu á stöplin-
um vinstra mcgin við púltin, cn á töflunni á hægri
stöplinum eru tima-„relais“.
Undir púltunum cr gróf fyrir straumstillana og er
þcim stýrt frá púltunum með handhjólum. Til að
stýra framangreindum olíustraumrofum cr notuð
segul-fjarstjórn og cru stjórnsvcifar þcssar cinnig á
púltunum.
Til þcss að gera rekstur stöðvarinnar sem tryggast-
an, er notaður jafnstraumur fyrir liin ýmsu „relais“.
Jafnstraumur er framleiddur í straumvandli (Omfor-
mer) 5,5 Kw, með 110 volta spcnnu og til vara er raf-
sló (Accumulator) með 135 ampere-tima gcymslu-
magni. Straumvandillinn cr í vjelasalnum rjett við
dyrnar á vcrkstæðinu, en rafstóin cr í sjerstöku her-
bcrgi á næsta lofti. j?etta fyrirkomulag vcitir einnig
þá tryggingu, að þótt segulmögnunarvjel brcyti-
straumvjelanna hili, þá cr innan handar að nota
straum frá straumvandlinum og rafstónni til scgul-
mögnunar. Ennfremur er á þennan hátt fengin ör-
ugg raflýsing í stöðinni livað sem fyrir kemur og
jafnvel þótt vjelarnar stöðvist, þvi cins og sýnt er
á tengimyndinni á 8. hlaði má til lýsingar nota jöfn-
um hönduni breytistraum frá spennubreytinum eða
jafnstraum frá rafstónni. Á neðri hæð háspcnnusals-
ins cr 10 K.V.A. spcnnubreytir, 6000—190—110 volta,
fyrir stöðvarljósin og straumvandilinn.
Á cfri hæð háspennusalsins cru tvenn hlífðartæki
við ofurspennu, sín fyrir hvert straumteinakerfi, eins
og sýnt er á uppdrætti 7. Við eftirvaf dafvefjanna
(Drosselspoler) eru tcngdir spennumælar, cr sýna
einangrun alls háspennukerfisins; mælar þessir eru
festir á vcggarma beggja megin við mælapúltin í
vjclasalnum (sjá uppdr. 11).
3. H á s p e n t a leiðslan l i 1 b æ j a r i n s.
Hún er úr 3 þráðum 35 fermillimetra, fcslum á
stólpa úr járnhendri steinsteypu. Hæð stólpa cr 10
m., þar al' 2 m. í jörðu, og fjarlægð milli þeirra 100
m. Lciðsluna má leggja í beinni linu frá aflstöðinni
til aðycitustöðvarinnar, cins og sýnt cr á yfirlitsmynd
14. Gildleiki þráðanna er miðaður við 1000 hcstöfl og
verður þá spcnnutapið i leiðslunum lil aðveitustöðvar-
innar lijer um hil 3,5%; þó má nota hana, mcð til-
tölulcga auknu spennutapi.fyrir alt að 1500 hestöfl,en
þegar hámarkseyðslan fer fram úr því, þarf að skifta
um þræði og setja gildari (3x50 fcrmm.) í stað þcss-
ara. Stólparnir eru svo sterkir að þcir þola gildari
leiðsluna. Síðar meir þegar hámarkseyðslan er komin
fram yfir 2000 liestöfl, verður að sctja upp aðra
leiðslu á nýjum stólpum, því ekki borgar það sig að
gjöra stólpana nú svo sterka, að þeir þoli síðari leiðsl-
una líka (alls 6 þræði); vcrðmunurinn er scm sje
langt of mikill nú scm stendur. ]?css skal gctið, að
járnstólpar yrðu nú á tímum dýrari, og viðhald þeimi
lcostnaðarmeira. Iljcr cru sýndar nokkrar myndir af
tvcnns konar gcrð steinsteyptra stólpa utan bæjar og
innan, á einni myndinni sjcst fyrirkomulag götulukt-
ar á stólpanum. (Sbr. siðar.) *
4. Aðveitustö ð. Austan í Skólavörðuholtinu,
við fyrirhugaða framlengingu Vitastígs, cr leiðslan
frá aflstöðinni feld niður í jörðu. Húsið er kallað að-
veitustöð og er sýnt á uppdr. 12. Inn i lnisið gengur
fyrst um sinn cin ofanjarðarleiðsla (3x35 fermm.)
og síðar önnur (3x50 fermm.), en út úr því tveir
kablar (3x25 fermm.), síðar sá þriðji. )?ar eru sjálf-
virkir straumrofar, bæði fyrir lciðsluna, sem kemur
Þessar myndir liafa ekki verið prentaðar hjer.