Freyr - 01.04.1904, Blaðsíða 9

FREYR.
33
bandsleysingin sem er þingsins — en ekki
J)jóðarinnar — verk, kefir án efa mjög stutt að
hinni núverandi fólkseklu í sveitunum.
Aðal orsökin til fólkseklunnar í sveitunum
mun vera sú, að bændur sjá sér ekki fært að
að borga verkafólki sínu viðunandi kaup, nerna
stuttan tíma af árinu — um sláttinn. Gætu
bændur haldið verkafólk haust og vor og börg-
að því þolanlega, segjum 9—12 kr. á viku
duglegum mönnum, þá er eg sannfærður um
að verkafólksstraumurinn að sjónum minkaði
mjög, ef ekki hætti með öllu. Að vísu veit eg
að landbóndinn getur aldrei staðið sig við að
borga eins hátt kaup og útvegsbóndinn þegar
vel lætur, en þess ber að gæta, að atvinnan í
sveitunum (ef hún er fáanleg) er miklu vissari,
útgjaldaminni og hættu minni en fiskiveiðarnar,
og eg efast ekki um, að menn fari alment að
sjá það.
Eini öruggi vegurinn til að halda verka-
fólkinu kyrru í sveitunum, er að auka atvinn-
una, og þetta áttu túngirðingalögin að gjöra og
gátu gjört. í staðinn fyrir að veita 1f„ xailjón
kr. lán til að kaupa fyrir útlendt girðingaefni,
átti að veita líka upphæð til jarðabóta, og með
því að túngirðingarnar eru mjög þýðingarmik-
ið atriði í jarðrækt vorri, en hins vegar ákjós-
anlegt eftirlitsins vegna, að binda lánið við
eina tegund jarðabóta, var í sjálfu sér eðlilegt
að veita það til túngirðinga. En í staðinn
fyrir að lögbjóða eitt girðingaefni nm alt laud,
átti þingið að láta bændur — í samráði við
þar til kjörna skoðuna- og mælingamenn —
vera sjálfráða um hvaða girðingaefni þeir not-
uðu. Eg efast. ekki uin, að mjög margir mundu
velja innlendt girðingaefni, og gengi þá mikið
af fénu til verkafólksins, i staðinn fyrir að þa^
á nú alt að ganga út úr landinu. Bændur
þyrftu þá ekki eins og nú, að senda syni sína
og vinnumenn að vorinu til sjávarins eða í
kaupstaði, til að leita sér atvinnu, heldur gætu
haldið þeim heima, og tekið þar að auki fleiri
eða færri verkamenn alt vorið og að haustjnu.
í>ar við ynnist ekki einungis að nóg fólk
fengist um sláttinn, heldur a]t vorið.
Girðiiigalán, með því fyrirkomúlagi, sem
eg hefi bent á, ætti áð vera. bundið því skil-
yrki, að fulltrygg girðing um túnið yrði gjörð
á hæfilega skömmum tíma, segjum 1—4 ár-
um, eftir því hvaða girðingaefni yrði notað.
Lánþyggjandi fengi svo útborgað á ári svo
mikinn hluta lánsins, er svaraði til hins unna
verks.
Lánsupphæðin ætti að nema 2/3 af girðing-
akostnaðinum, miðað við dagsverk jarðabóta-
skýrslnanna — þegar um girðingu úr innlendu
efni er að ræða.
Endurgeiðsla lánsins ætti að miðast við
varanleik girðingaefnisins. Girðingar úr grjóti
(auðvitað vel gerð&r og úr góðu efni) ættu t. d. að
endurborgast á 50 árum, torf- og gaddavírs-
girðingar á 14—16 árum, og varnarskurðir á
10—12 árum.
Ohjákvæmilegt er að girðingarnar séu
teknar út þegar þær eru fullgjörðar, og eins
að litið sé eftir þeim við og við, og séð um
að ábúandi haldi þeim í fullu standi. Hvern-
ig þessari úttekt og eftirtiti, svo og mælingu
girðingastæðanna o. m. fl., yrði bezt fyrirkom-
ið, skal eg ekki að þessu sinni skýra nánara,
en að eins benda á, að annaðhvort má láta
sýslunefndirnar veija einn eða fleiri hæfa.menn
í hverri sýslu, er hafa þennan starfa á hendi,
eða að láta Búnaðarfélag íslands taka það að
sér beinlínis eða óbeinlínis.
Eftir ýtarlega yfirvegun á túngirðingalög-
unum og málefnum þeim, sem standa í sam-
bandi við þau, er eg korninn að þeirri niðurstöðu,
að bændur eigi ekki að nota lánsheimild lag-
anna, heldur skora á þingmenn sína á næstu
þingmálafundum um alt land:
1. að fella lögin um túngirðingar úr gildi á
nœsta þingi, eða til vara, að jresta frarn-
Jcvœmd þeirra.
2. að veita úr landssjóði 50,000 kr. lán á ári,
með góðum kjörum, í næstu 10 ár, til tún-
girðinga, úr hvaða efni sem hœndur kjósa og
sem álízt tryggilegt Lánið útborgist eftir
þar um settum reglum, og endurborgist á
vissu árabili, miðuðu við varanleik girðing-
aefnisins.
Um leið og eg enda þessa ritgjörð og
legg hana undir dóm almennings, vil eg ekki láta
hjá líða að minnast með þakklæti þessvelvilja
til landbúnaðarins, sem lýsti sér á seinasta